THE TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP PERCEPTIONS OF MANAGERIAL STAFF IN SCHOOLS OF PHYSICAL EDUCATION AND SPORT

Yıl 2009, Cilt: 3 Sayı: 1, 69 - 84, 01.04.2009

Erkan Faruk Şirin A.azmi Yetim

Öz

This research was conducted to determine transformational leadership styles of physical education and sports school managers according to managers’ perceptions and to research influence of academicians’ personal characteristics on their transformational leadership styles. Population was consisted of 89 academic managers who work in 38 Physical Education and Sports School and 2 Sports Sciences and Technology School that are connected to state universities in Turkey, between 2007-2008 educational terms. In the data collection process, Multifactor Leadership Questionnaire-MLQ 5X-SHORT developed by Bernard Bass and Bruce Avolio 13 and “Personal Information Form” developed by the researcher in order to determine personal characteristics were used. U test was conducted to compare dual groups which were examined whether they are differentiated or not according to their personal characteristics influence on using level of leadership styles of school managers. Kruskal-Wallis variance analyse statistical method was used to compare more than two groups. Significance level was accepted as 0.05. In the result of research; In transformational leadership style has been perceived at most accruing sub-dimension idealization effect behaviour X=3,46 , at least accruing sub-dimension idealized influence attributed X=3,28 according to managers’ perception working in Physical Education and Sports School. There is no significant difference in total sub-dimension of transformational leadership among school managers according to their age, academic title, professional seniority, managerial seniority, status of having course and/or seminars about management and bachelor graduation. However, there is a significant difference in inspirational motivation, intellectual stimulation, individualized consideration of managers’ according to their gender

Anahtar Kelimeler

Physical education and sports, transformational leadership, multifactor leadership questionnaire

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU YÖNETİCİLERİNİN DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK STİLİNE İLİŞKİN YÖNETİCİ ALGILARI

Öz

Bu araştırma, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stillerini yöneticilerin algılarına göre belirlemek ve yöneticilerin kişisel özellikleri ile dönüşümcü liderlik stili arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2007–2008 eğitim-öğretim yılında Türkiye’deki devlet üniversitelerine bağlı 38 Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullu ve 2 Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu’nda görev yapan 89 yönetici oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Bernard Bass ve Bruce Avolio 13 tarafından geliştirilen “Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği Multifactor Leadership Questionnaire-MLQ 5X - SHORT ” ve kişisel özellikleri belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Yüksekokul yöneticilerinin algılarına göre, dönüşümcü liderlik stillerinin kişisel özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesinde ikili küme karşılaştırmalarda Mann-Whitney U testi ve ikiden çok küme karşılaştırmalarında ise Kruskal-Wallis varyans analizi istatistik yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada anlamlılık düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda; Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda görev yapan yöneticilerin algılarına göre dönüşümcü liderlik stilinde en fazla gerçekleşen alt boyutun idealleştirilmiş etki davranış X=3,46 , en az gerçekleşen alt boyutun ise idealleştirilmiş etki atfedilen X=3,28 olduğu bulunmuştur. Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin, yöneticilerin yaş, akademik unvan, mesleki kıdem, yöneticilik kıdemi, yönetim konusunda kurs ve/veya seminer alma durumu ve lisans mezuniyet grupları algılarına göre dönüşümcü liderlik alt boyutlarının tamamında anlamlı farklılık göstermemektedir. Yöneticilerin cinsiyet gruplarında ise telkinle güdüleme, entelektüel uyarım ve bireysel destek boyutlarında anlamlı farklılık görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi ve spor, dönüşümcü liderlik, çok faktörlü liderlik ölçeği

Kaynakça

• Açıkalın, A., İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri ile Empati Becerileri Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2000.
• Akdemir, A., “Yönetim Düşüncesindeki Dönüşüler ve Dönüştürücü Liderlik Profili”, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu, 5-6 Haziran, Deniz Harp Okulu Yayını, İstanbul, 1997.
• Altun, S., “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderliğe VerdikleriÖnem ve Uygulama Düzeyleri”, İlköğretim-Online. 2(1), 10-17, 2003.
• Anthony, L.V.L., The Relationship Between Transformational and Transactional Leadership and Organizational Culture, Employee Performance, and Employee Attrition. Ph.D Thesis, University of Miami, 1994.
• Armstrong, S., and Armstrong, S., “The Conductor as Transformational Leader”, MusicEducators Journal. 82, 22-25, 1996.
• Atığ, G., “Yönetici Kadınlar”, Kadınlar, Liderlik, Yöneticilik Sempozyumu, 18-20 Kasım, Mecidiyeköy Kültür Merkezi, İstanbul, 1993.
• Avolio, B.J, and Bass, B., Multifactor Leadership Questionnaire. Manual and Sampler Set. third edition, MindGarden, Inc., 2004.
• Bass, B.M., Leadership and Performance beyond Expectations, New York: Free Pres, 1985.
• Bass, B.M., “From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share the Vision”, Organizational Dynamics. 18(3),19-31, 1990.
• Bass, B.M., “Personal Selling and Transactional/Transformational Leadership”, Journal of Personal Selling and Sales Management, 17(3), 19-28, 1997.
• Bass, B.M., and Avolio B.J., Transformational Leadership: A Response to Critiques. Leadership Theory and Research.eds.Chemers, M.M., and Ayman, R. New York: Academic Press., 1993.
• Bass, B.M., and Avolio, B.J., Improving Organizational Effectiveness Through Transformational Leadership. “The Alliance of Total Qualityand The Full Range of Leadership”,Thousand Oaks, CA: Sage Publications, 1994.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. MLQ Multifactor Leadership Questionnaire for research: Permission set. Palo Alto, CA: Mind Garden, 1995.
• Bayhan, P. ve Arslan, M., “Kadın Yöneticilerin Liderlik Tarzlarının Toplumsal Roller Açısından İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 23(2), 99-102, 2005.
• Boehnke, K., Bontis, N., Distefano, J.J., and Distefano A.C., “Transformational Leadership: An Examination of Cross-National Differences and Similarities”, The Leadership & Organization Development Journal, 24(1) 5-15, 2003.
• Bone, A., and Bourner, T.,”Developing University Managers”, Higher Education Quarterly. 52(3), 283- 299, 1998.
• Cemaloğlu, N., “Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Örgüt Sağlığı Üzerindeki Etkisi”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11(2), 165-194, 2007-a.
• Cemaloğlu, N., “Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Yıldırma Arasındaki İlişki”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33, 77-87, 2007-b.
• Cemaloğlu, N., “Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(1), 73-112, 2007-c.
• Colvin, R.E., “Transformational Leadership: A Prescription for Contemporary Organizations”, Unpublished Article, 1999. http://www.cnu.edu/hrracj/bobpaper.html adresinden 30.07.2008 tarihinde alınmıştır.
• Conners, R.T., Leadership Styles of Ohio Community School Principals, 2002-2003: An Exploratory Study. Ph.D Thesis. Cincinnati University, 2003.
• Çelik, V., Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem A yayıncılık, 2007.
• Çelikten, M. ve Yeni, Y., “Okul Müdürlerinin Liderlik ve Yöneticilik Özelliklerinin Cinsiyet Açısından Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 12 (2), 305-314, 2004.
• Çilenti, M., Eğitim Teknolojisi ve Öğretim, Ankara: Kadıoğlu Matbaası, 1984.
• Den Hartog, D.N., Van Muijen, J.J., and Koopman, P.L., “Transactional Versus Transformational Leadership: An Analysis of the MLQ”, Journal of Occupational and Organizational Psychology. 70, 19- 34, 1997.
• Eraslan, L., “Liderlikte Post-Modern Bir Paradigma: Dönüşümcü Liderlik”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 1(1), 1-32, 2004.
• Erçetin, Ş.Ş., “Okul Müdürlerinin Öğretmenleri Etkilemekte Kullandıkları Güçler”, Eğitim ve Bilim. 19(97), 21-27, 1995.
• Gardiner, M., and Tiggemann, M., “Gender Differences in Leadership Style, Job Stress and Mental Health in Male- and Female-Dominated Industries” Joumal of Occupational and Organisational Psychology, 72, 301-315, 1999.
• Karip, E., “Dönüşümcü liderlik”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 16, 443-465, 1998.
• Kirby, P.C., Paradise, L.V., and King, M.I., “Extreordinary Leaders in Education: Understanding Transformational Leadership”, Journal of Educational Research. 85(5), 303-311, 1992.
• Konrad, A.M., and Cannings, K., “The Effects of Gender Role Congruence and Statistical Discrimination on Managerial Advancement”, Human Relations, 50(10), 1305-1328, 1997.
• Korkmaz, M., “Duyguların ve Liderlik Stillerinin Öğretmenlerin Performansı Üzerinde Etkisi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 11(43), 401-422, 2005.
• Korkmaz, M., “Okul Yöneticilerinin Kişilik Özellikleri İle Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 12(46), 199-226, 2006.
• Korkmaz, M., “Örgütsel Sağlık Üzerinde Liderlik Stillerinin Etkisi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 13(49), 57-91, 2007.
• Korkmaz, M., “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Öğrenen Örgüt Özellikleri Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(53), 78-98, 2008.
• Kreitner, R., and Kniciki, A., Organizational Behavior. (3rd. Ed). Chicago: Richard D. Irwins. Inc., 1995.
• Lesney, J.J., Perceptions of Transformational Leadership Behaviors in Selected Successful Elementary Principals. Ph.D Thesis, Pittsburgh University, 1996.
• Lunneborg, P.W., Women Changing Work. New York: Bergin&Garvey Publishers, 1990.
• Mclntyre, R.O., The Role of Transformational and Transactional Leadership for High School Principals. Ph.D Thesis, Massachusetts Lowell University, 2003.
• Mc Shane, S.L., and Von Glınow, M.A., Organizational Behavior: Emerging Realities for the Workplace Revolution, Boston: McGraw-Hill Irwin, 2005.
• Mestinsek, R.M., A Comparative Study of Leadership Characteristics of Principals in Charter Schools and Traditional Schools. Ph.D Thesis, San Diego University, 2000.
• Rafferty, A.E. and Griffin, M.A., “Dimensions of Transformational Leadership: Conceptualand Empirical Extensions”, The Leadership Quarterly, 15(3), 329-354, 2004.
• Rosener, J.B.,” Ways Women Lead”, Harvard Business Review. 68(2), 119-125, 1990.
• Sashkin, M., and Rosenbach, W.E., A New Leadership Paradigm. In: Rosenbach, W.E., Taylor, R.L. (Eds.), Contemporary Issues in Leadership, third ed. Colarado: Westview Press., 1993.
• Sivanathan, N., and Fekken, G., “Emotional Intelligence, moral Reasoning and Transformational Leadership”, Leadership & Organization Development Journal. 23(4), 198-204, 2002.
• Şahin, S., “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Stilleri (İzmir İli Örneği)”, Eğitim Araştırmaları Dergisi. 23, 188-199, 2006.
• Tunalı, A., Kadın Kamu Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri (Türkiye’deki Kadın Kaymakamlar Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne, 2006.
• Wentling, R.M., “Women in Middle Management: Their Career Development and Aspirations”, Business Horizons. 35(1), 47-54, 1992.