Coğrafi İşaret Sürecinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin Rolü ve Coğrafi İşaret Mağazası Önerisi

Yıl 2024, , 323 - 328, 15.03.2024

Tarık Yörükoğlu , Kenan Sinan Dayısoylu , Tuğberk Ançel

https://doi.org/10.34248/bsengineering.1418705

Öz

Coğrafi işaretler sadece bir ürünün kökenini belirtmekle kalmayıp aynı zamanda ürünün kalitesi, üretim yöntemleri ve kültürel bağlamı hakkında önemli bilgiler de sunmaktadır. Bu noktada, Türkiye'de coğrafi işaretlerin tescili ve yönetimi konusunda önemli bir role sahip olan Türkiye Odalar Borsalar Birliği (TOBB), ülkenin zengin kültürel ve doğal mirasının korunması ve ekonomik değerinin artırılması noktasında stratejik bir konumda bulunmaktadır. TOBB’un, Türkiye genelindeki odalar ve borsaların çatı kuruluşu olarak, coğrafi işaretlerin tanımlanması, tescili, korunması ve yönetimi gibi konularda çeşitli sorumluluklar üstlendiği görülmektedir. Bu çalışma üç ana bölümden oluşmuştur; ilk bölümde coğrafi işaretler kavramına dair kapsamlı bir literatür taraması yapılmış, ikinci bölümde, 1 Ocak 2024 tarihine kadar coğrafi işaret başvurusunda bulunan ve tescil alan kurum ve kuruluşlar genel bir bakış açısıyla incelenmiş ve TOBB’un bu süreçteki rolü detaylandırılmıştır. Son bölümde ise, TOBB bünyesinde coğrafi işaretli ürünlerin tanıtımını ve ekonomik değerini artıracak Coğrafi İşaretler Mağazası (CİM) adıyla bir yapı oluşturulması yönünde öneride bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi işaret, Odalar, Borsalar, Coğrafi işaret mağazası

The Role of Turkish Chambers and Commodity Exchanges in the Geographical Indication Process and Geographical Indication Store Suggestion

Öz

Geographical indications not only indicate the origin of a product, but also provide important information about the product's quality, production methods and cultural context. At this point, the Union of Chambers and Commodity Exchanges of Türkiye (TOBB), which has an important role in the registration and management of geographical indications in Türkiye, is in a strategic position to protect the country's rich cultural and natural heritage and increase its economic value. It is seen that TOBB, as the umbrella organization of the chambers and commodity exchanges across Türkiye, undertakes various responsibilities in matters such as the definition, registration, protection and management of geographical indications. This study consists of three main parts; In the first part, a comprehensive literature review was made on the concept of geographical indications, and in the second part, the institutions and organizations that applied for and registered geographical indications until January 1, 2024 were examined from a general perspective and TOBB's role in this process was detailed. In the last section, a suggestion was made to create a structure called Geographical Indications Store (CIM) within TOBB, which will increase the promotion and economic value of geographically indicated products.

Anahtar Kelimeler

Geographical indications, Chambers, Commodity exchanges, Geographical indications store

Kaynakça

• Anonim. 1992. Council Regulation (EEC) No. 2081/92 on the protection of geographical ındications and designations of origin for agricultural products and foodstuffs. FAO, URL: https://www.fao.org/faolex/results/details/en/c/LEX-FAOC019440/ (erişim tarihi: 10 Ocak 2024).
• Anonim. 2004. Türkiye odalar ve borsalar birliği ile odalar ve borsalar kanunu. 01.06.2004 tarih ve 25479 Sayılı Resmi Gazete, URL: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/06/20040601.html (erişim tarihi: 10 Ocak 2024).
• Anonim. 2017. Sınai mülkiyet kanunu. 2. Kitap coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adı, 10 Ocak 2017 tarih ve 29944 sayılı Resmi Gazete, URL: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf (erişim tarihi: 10 Ocak 2024).
• Bagade SB, Metha DB. 2014. Geographical ındications in India: hitherto and challenges. Res J Pharm Biol Chem Sci, 5(2): 1225-1239.
• Balaban ST. 2016. Ekonomik açıdan coğrafi işaretler. FMR, 1: 57-62.
• Gökovalı U. 2007. Coğrafi işaretler ve coğrafi işaretlerin ekonomik etkileri: Türkiye örneği. Atatürk Üniv İktis İdar Bil Derg, 21(2): 141-160.
• Güler D, Saner G. 2018. Türkiye’de hayvansal gıdaların coğrafi işaret korumalarının Avrupa birliği çerçevesinde değerlendirilmesi. Tar Bil Araş Derg, 11(1): 50-55.
• Kan M, Gülçubuk B. 2008. Kırsal ekonominin canlanmasında ve yerel sahiplenmede coğrafi işaretler. Uludağ Üniv Zir Fak Derg, 22(2): 57-66.
• Kan M. 2007. Kırsal kalkınmada coğrafi işaretler ve bazı ülkelerden uygulama örnekleri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, pp:378.
• Karadaş Ö, Yılmaz E, Yılmaz İ, Geçgel U. 2023. Trakya bölgesinde coğrafi işaretleme çalışmaları ve bölge ekonomisine katkısı. Giriş Kalk Derg, 17(2): 180-189.
• Kop van de P, Sautier D, Gerz A. 2006. Origin based products. Lessons for propoor market development. Royal Tropical Institute – CIRAD, Bulletin The Netherland and France, pp: 372.
• Marangoz M, Akyıldız M. 2006. Doğal ve kültürel mirasın korunması açısından coğrafi işaretlerin önemi ve buldan bezi örneği. Buldan Sempozyumu, 23-24 Kasım 2006, Denizli, Türkiye, ss: 1.
• Oraman Y. 2015. Türkiye’de coğrafi işaretli ürünler. Balkan Near East J Soc Sci, 1(1): 76-85.
• Özsoy T. 2015. Coğrafi işaretlemenin katma değer oluşturmada bir araç olarak kullanımı. Çukurova Üniv Sos Bil Enst Derg, 24(2): 31-46.
• Rangnekar D. 2004. The socio-economics of geographical indications, A Review of Empirical Evidence from Europe, UNCTAD-ICTSD Project on IPRs and Sustainable Development, Issue Paper No.8, Bern, Switzerland, pp: 123.
• Rovamo O. 2006. Monopolising Names? The protection of geographical indications in the European Community. MSc Thesis, University of Helsinki, Faculty of Law, Helsinki, Finland, pp: 80.
• Tanrıkulu M. 2007. Türkiye’de coğrafi işaretlerin tespiti ve tescil edilmesinin önemi. J Int Soc Sci Educ, 1(2): 173-184.
• Tekelioğlu Y. 2019. Coğrafi işaretler ve türkiye uygulamaları. J Ufuk Ünv Sos Bil Enst, 8(15): 47-75.
• TPMK. 2024a. Türk patent ve marka kurumu coğrafi işaret tescil sahipleri. URL: https://ci.turkpatent.gov.tr/Statistics/RegistrationOwners (erişim tarihi: 10 Ocak 2024).
• TPMK. 2024b. Türk patent ve marka kurumu coğrafi işaretli ürünler veri tabanı. URL: https://ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani (erişim tarihi: 10 Ocak 2024).