“Camel” in the Framework of Animal Symbolism in Turkish Mythology

Yıl 2021, , 236 - 244, 31.12.2021

Mehmet Alptekin

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1014095

Öz

Myths, which are the product of primitive man's thought power, are accepted as sacred stories. These products, which emerged as a need to understand and make sense of the outside world, have a past as old as the history of humanity. Mythic products were accepted as sacred values for a period because they contain certain rules. Myths, the creation of the universe and human beings; along with questioning the past of animals and plants, it explains how a behavior, an institution, a way of working came about. The universe in myths, human, animal, plants etc. The reality and sanctity associated with it brought symbols with it. Color, number, animal, etc. Some symbols gain value in cultural memory by identifying with the cultural codes of the society. Symbols that establish a link between the past of societies and their future generations are among the main elements that keep the culture alive. Although camels are among the items unique to the Arab society, they have gained a place in Turkish culture starting from the Central Asian cultural life over time. On this occasion, the camel has become a symbol for many elements in Turkish culture. In this study, in which the qualitative research method was adopted, document analysis was carried out. Within the framework of animal symbolism in Turkish mythology, “Camel” related determinations are included. As a result of the research, it has been determined that the camel has been an important symbol in our cultural life since the mythical period.

Anahtar Kelimeler

Turkish mythology, camel, animal

Türk Mitolojisinde Hayvan Sembolizmi Çerçevesinde “Deve”

Öz

İlkel insanın düşünce gücünün ürünü olan mitler, kutsal öyküler olarak kabul edilmektedir. Dış dünyayı anlama ve anlamlandırma ihtiyacı olarak ortaya çıkan bu ürünler, insanlık tarihi kadar eski geçmişe sahiptir. Mitik ürünler, belli kuralları ihtiva ettiği için bir dönem kutsal değerler olarak kabul edilmiştir. Mitler, kâinatın ve insanoğlunun yaradılışını; hayvan ve bitkilerin geçmişini sorgulamakla birlikte bir davranışın, bir kurumun, bir çalışma biçiminin nasıl meydana geldiğini açıklar. Mitlerdeki kâinat, insan, hayvan, bitkiler vb. ile ilgili gerçeklik ve kutsallık beraberinde sembolleri de getirmiştir. Zaman içerisinde renk, sayı, hayvan, vb. bazı semboller toplumun kültürel kodlarıyla özdeşleşerek kültürel bellekte değer kazanır. Toplumların geçmişi ile gelecek nesilleri arasında bağ kuran semboller, kültürü yaşatan ana unsurlardandır. Develer, Arap toplumuna has ögeler arasında yer almasına rağmen zamanla Orta Asya kültür hayatından başlayarak Türk kültürü içerisinde de kendine yer edinmiştir. Bu vesileyle deve Türk kültüründe birçok unsura sembol olmuştur. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği bu çalışmada doküman incelemesi yapılmıştır. Türk mitolojisinde hayvan sembolizmi çerçevesinde “Deve” ilgili tespitlere yer verilmiştir. Araştırma sonucunda devenin mitik dönemden beri kültür hayatımızda önemli bir sembol olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk mitolojisi, sembolizim, deve, hayvan

Kaynakça

• Acaloğlu, A. (2018). Türk Deveciliğinin Kökenleri ve Kültürel Boyutları I: Arkaik Sanat ve Mitoloji. Uluslararası Selçuk-Efes Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı C.I Sosyal Bilimler.(Ed: Ertürk, E. & Gökdemir, Ö.), I. Uluslararası Selçuk-Efes Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Sempozyumu 17-19 Kasım 2016 Selçuk, İzmir.
• Aça, M. (1997). Türk Destanlarında Aş Erme (Yerikleme) Motifinin Destan Kahramanları Üzerindeki Etkisi ve Hayvan Ata (Ecdat) İnancıyla Bağlantısı. Millî Folklor, (34), 78-81.
• Adamova, A. T. (2004). The Iconography of a Camel Fight, Muqarnas, (21), 1–14.
• Alp, K. Ö. (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya Kültürel Sembollere Giriş. Eflatun Yayınevi.
• Alptekin, M. (2018). Türk Folklorunda Deve. Kömen Yayınları.
• Aras, H. (2011). Dünya Dinlerinde Merkez Sembolizmi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.