THE SENIOR EXECUTIVE EDUCATION FROM THE PAST-TANZİMAT PERIOD TO PRESENT

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 71 - 81, 30.12.2016

Samed Kurban

Öz

In the process from the Ottoman Empire to the modern republic, aising top administrators
became one of the important topics. With its history of approximately five centuries,
the Enderûn School played a primary role in the creation of the Ottoman bureaucracy.
After the palace schools lost their function due to various interior and exterior factors,
Mekteb-i Mülkiye”(Faculty of Political Science) was established. . Inherited by the modern
republic, this school joined the body of Ankara University in the mid-20th century.
Also in this period, under the purpose of teaching and raising, the bifunctional TODAİE
(Public Administration Institute for Turkey and Middle East) was established by the “Tanzimat”
era.
In this study, the topic of the education of top administrators from the Tanzimat era to
today’s Turkey will be discussed. Mekteb-i Mülkiye and TODAİE will be compared to the
Enderûn School -an ecole in the Ottoman Empire as an administrator school- in terms of
their education systems and the mission they undertook. As the Enderûn School, in terms
of its establishment, organizational structure, matriculation, multidimensional education
system is a topic that requires a much wider perspective, it is not presented elaboratively
in the scope of this study.

The fact that the education of top administrators is not carried out in the frame of legal
legislations and the absence of a centralized education establishment in this context make
setting the boundaries of levels of top administration harder. In this context, a model
was proposed inbased on French National School of Administration and Enderun experience.

Anahtar Kelimeler

The Civil Service School, TODAİE, The Palace School

TANZİMAT SONRASI DÖNEMDEN GÜNÜMÜZE ÜST DÜZEY YÖNETİCİ EĞITİMİ

Öz

Osmanlı Devleti'nden modern cumhuriyete giden süreçte, üst düzey yöneticilerin yetiştirilmesi, üzerinde önemle durulan konulardan biri olagelmiştir. Yaklaşık beş asırlık mazisiyle Enderun Mektebi Osmanlı bürokrasisinin üretilmesinde başat rol oynamıştır. Saray okulunun zaman içerisinde çeşitli iç ve dış etkiler neticesinde işlevini yitirmesinin ardından, Tanzimat dönemiyle birlikte Mekteb-i Mülkiye kurulmuştur. Modern cumhuriyete miras kalan bu okul yirminci yüzyılın ortalarında Ankara Üniversitesi bünyesine katılmıştır. Bu dönemde aynı zamanda öğretim ve yetiştirme hizmeti adı altında ikili bir işlev gören Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) kurulmuştur.

Bu çalışmada Tanzimat döneminden günümüze Türkiye'de üst düzey yönetici eğitimi konusu ele alınacaktır. Mülkiye Mektebi ve TODAİE, Osmanlı Devleti'nde yönetici okulu olarak bir ekol olan Enderun Mektebi ile eğitim sistemi ve yüklendikleri misyon açısından karşılaştırılarak ortaya konulacaktır. Enderun Mektebi; kuruluşu, teşkilat yapısı, öğrenci kabulü ve çok boyutlu eğitim sistemi ile geniş bir perspektiften bakmayı gerektiren bir konu olduğundan dolayı bu çalışma kapsamında detaylarına girilmemiştir.

Türkiye'de üst düzey yöneticilerin eğitiminin yasal bir mevzuat çerçevesinde düzenlenmemesi ve bu bağlamda merkezi bir eğitim kurumunun olmaması, üst yönetim düzeylerinin sınırlarının çizilmesini güçleştirmektedir. Bu bağlamda, Fransız Ulusal Yönetim Okulu ve Enderun deneyimi çerçevesinde bir model önerisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mekteb-i Mülkiye, TODAİE, Enderun Mektebi

Kaynakça

• AKÇURA, Yusuf (1985). Osmanlı Devletinin Dağılma Devri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• ARSLANTÜRK, Zeki (1997). Naîma'ya Göre 17. Yüzyıl Osmanlı Toplum Yapısı. İstanbul: Ayışığı Kitabevi.
• ASLAN, Onur Ender (2015). "Modern Enderun: TODAİE". Genç Bürokrat, 11: 1-84.
• BERKES, Niyazi (2013). Türkiye İktisat Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• CEM, Cemil (1975). "Türk Kamu Yönetimine Toplu Bir Bakış". Amme İdaresi Dergisi, 8/4: 3-23.
• ÇANKAYA, Ali (1954). Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler. 1. Cilt, Ankara: Mars Matbaası.
• DOĞAN, Recai (1998). "Osmanlı Eğitim Kurumları ve Eğitimde İlk Yenileşme Hareketlerinin Batılılaşma Açısından Tahlili". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37: 407-442.
• ENÇ, Mitat (2005). Üstün Beyin Gücü. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• ERGİN, Osman Nuri (1977). Türkiye Maarif Tarihi. Cilt:1, İstanbul: Eser Kültür Yayınları.
• ERGUN, Turgay (1988). Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin (2000). "Osmanlı'da Devşirme Kurumu". Yeni Türkiye Dergisi, 31/1: 557-563.
• FINDLEY, Carter (2011). Kalemiyeden Mülkiyeye Osmanlı Memurlarının Toplumsal Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• GERÇİK, İbrahim Zeyd (2014). Bir Yönetim Modeli Mimar Sinan (İnsan Kaynakları ve Proje Yönetimi). İstanbul: Küre Yayınları.
• GOODWIN, Godfrey (2008). Yeniçeriler. İstanbul: Doğan Kitap.
• GÜNAY, Ömer Faruk (2004). Üst Düzey Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• GÜNAY, Ömer Faruk (2007). "Türkiye'de Kamu Yönetici Yetiştirmenin Gerekliliği ve Anayasamızdaki Yeri". Amme İdaresi Dergisi, 2/40: 57-78.
• GÜNDÜZ, Mustafa (2013). Osmanlı Eğitim Mirası. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• http://www.ena.fr/index.php/eng/Concours-Prepas-Concours/Competitive-entrance-examinations, (26.12.2015).
• İNALCIK, Halil (2012). Devlet-i 'Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-1. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İNALCIK, Halil (2014). Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-2. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İSFENDİYAROĞLU, Fethi (1952). Galatasaray Tarihi. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları.
• KAYA, Yahya Kemal (1977). İnsan Yetiştirme Düzenimiz Politika, Eğitim, Kalkınma. Ankara: Nüve Matbaası.
• KESKİN, Nuray Ertürk (2006). "Türkiye'de Kamu Yönetimi Disiplininin 'Köken' Sorunu". Amme İdaresi Dergisi, 2/39: 1-28.
• KOÇİ BEY (1972). Koçi Bey Risalesi. Zuhuri Danışman (sad.), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• KUNT, Metin (1978). Sancaktan Eyalete 1550-1650 Arasında Osmanlı Ümerası ve İl İdaresi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• LEWIS, Bernard (2010). Modern Türkiye'nin Doğuşu. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• MIHÇIOĞLU, Cemal (1988). Türkiye'de Çağdaş Kamu Yönetimi Öğretiminin Başlangıç Yılları. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• ONARAN, Oğuz (1967). Yönetici Sınıfın Eğitimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• ORTAYLI, İlber (2008). Türkiye Teşkilât ve İdare Tarihi. Ankara: Cedit Neşriyat.
• PAKALIN, Mehmet Zeki (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü 1. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• SOMEL, Selçuk Akşin (2015). Osmanlı'da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908). İstanbul: İletişim Yayınları.
• SÜRGİT, Kenan (1970). "Yüksek Yöneticilerin Yetiştirilmesi". Amme İdaresi Dergisi, 1/3: 16-31.
• TİMUR, Taner (2009). "Mekteb-i Mülkiye, Modernleşme ve Özgürlük Kavgası 1859-1923". Mülkiye Dergisi, 265/33: 181-216.
• TURAL, Erkan (2014). Türkiye'de Kamu Yönetimi Eğitiminin TODAİE Tarihi 1940-1990. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Teşkilat Kanunu. Sayı 7163, Yıl 1958.
• Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Lisansüstü Öğretim Yönetmeliği. Sayı 24291, Yıl, 2001.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1984). Osmanlı Devletinin Saray Teşkilâtı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.