The Most Effective Internal and External Factors Shaping Tax Awareness

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 792 - 802, 31.12.2019

Nursena Öztürk

https://doi.org/10.33905/bseusbed.604848

Cited By: 1

Öz

Tax is an
economic value that the state receives from its citizens to provide public
services. Citizens' awareness of this value is called tax awareness. In each
country, tax awareness varies according to the level of tax perception of
individuals. This difference arises from the fact that tax awareness is
affected by many social, economic and cultural factors. This study aims to
identify the most effective factors and to highlight the importance of these
factors in shaping tax awareness of individuals. In order to examine the
factors affecting tax awareness more easily, the factors are divided into two
as internal and external factors. In this study, the internal factors such as
loyalty to the state and citizenship awareness, tax morality, education and
income level, religious beliefs and traditions, and acceptance level of
political power were examined.  Among the
external factors tax amnesties, tax justice, political and economic conditions,
the informal economy, the complexity of the tax laws and technical topic was
examined. As a result of the researches, it has been determined that the
mentioned factors are of great importance for the formation of tax awareness of
the people.

Anahtar Kelimeler

Tax, Tax Awareness, Tac Compliance, Tax Avoidance, Tax Evasion

Vergi Bilincini Şekillendiren En Etkili İç ve Dış Faktörler

Öz

Vergi, devletin kamu hizmetlerini karşılamak
amacıyla vatandaşlarından aldığı ekonomik bir değerdir. Vatandaşların bu değere
karşı oluşmuş bilinçlerine ise vergi bilinci denilmektedir. Her ülkede vergi
bilinci kişilerin vergiyi algılama düzeylerine göre farklılık göstermektedir.
Bu farklılık vergi bilincinin birçok sosyal, ekonomik ve kültürel faktörler
tarafından etkilenmesinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışma en etkili faktörleri
tespit ederek bu faktörlerin kişilerin vergi bilinçlerini şekillendirme
noktasındaki önemini gözler önüne sermeyi amaçlamaktadır. Vergi bilincini
etkileyen faktörlerin daha kolay incelenebilmesi açısından faktörler, iç ve dış
faktörler olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Çalışmada iç faktörlerden devlete
bağlılık ve vatandaşlık bilinci, vergi ahlakı, kişinin eğitim ve gelir düzeyi,
dini inanış ve gelenekler, siyasi iktidarın kabul düzeyi konuları
incelenmiştir. Dış faktörlerden ise vergi afları, vergi adaleti, siyasi ve
ekonomik koşullar, kayıt dışı ekonomi, vergi yasalarının ve tekniğinin
karmaşıklığı başlıklı konular incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda çalışmada
adı geçen faktörlerin kişilerin vergi bilinçlerinin oluşması noktasında büyük
önem taşıdıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Vergi Bilinci, Vergi Uyumu, Vergiden kaçınma, vergi kaçırma

Kaynakça

• Akdoğan, Abdurrahman (2011) Kamu Maliyesi, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Aktan, Coşkun Can ve Hilmi Çoban (2006a) Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi Perspektiflerinden Vergiye Karşı Tutum ve Davranışları Belirleyen Faktörler, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Aktan, Coşkun Can ve Hilmi Çoban (2006b) Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Bayraklı, Hasan Hüseyin, Naci Tolga Saruç ve İsa Sağbaş ‘’Vergi Kaçırmayı Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Vergi Kaçaklarının Önlenmesi: Anket Çalışmasının Bulguları’’, [Bildiri], Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Bölümü https://www.researchgate.net/profile/Naci_Saruc/publication/291523306_Bayrakli_HH_Saruc_NT_ve_Sagbas_I_2004_Vergi_Kacakciligini_Etkileyen_Faktorlerin_Belirlenmesi_ve_Vergi_Kacakciligini_Onleme_Yontemleri_19_Ulusal_Maliye_sempozyumunda_sunulan_bildiri_Antalya/links/56a40edc08ae232fb205aa41/Bayrakli-HH-Saruc-NT-ve-Sagbas-I-2004-Vergi-Kacakciligini-Etkileyen-Faktoerlerin-Belirlenmesi-ve-Vergi-Kacakciligini-Oenleme-Yoentemleri-19-Ulusal-Maliye-sempozyumunda-sunulan-bildiri-Antalya?origin=publication_detail [Erişim Tarihi: 19.07.2019]
• Biberoğlu, Elif (2006) Türkiye’de Gönüllü Vergi Uyumu. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Cemil, İhsan (2008) Vergi Ahlakı ve Belirleyenleri: Ege Bölgesi Örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çataloluk, Cuma (2008) ‘’Vergi Karşısında Mükelleflerin Tutum ve Davranışları’’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, ss. 196. http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/viewFile/364/346 [Erişim Tarihi: 22.07.2019].
• Çelebi, Elif Ceren (2016) Vergi Bilinci ve Vergiye Bakış Açıları: Zonguldak İlinde Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Üzerine Uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Çoban, Hilmi (2004) Vergi Mükelleflerinin Vergi Karşısındaki Davranışları Üzerine Ampirik Bir İnceleme: Denizli Örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Demir, Müslim (2009) ‘’Toplumun Vergiye Karşı Tutum ve Davranışlarını Etkileyen Faktörler’’, Akademik Bakış Dergisi, ss. 1-10.DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Vergi Özel İhtisas Raporu-2001 http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/08_Vergi.pdf [Erişim Tarihi: 20.07.2019]
• Dornstein, Miriam (1987) ‘’Taxes: Attitudes and Perceptions and Their Social Bases’’, Journal of Economic Psychology, pp. 8.Gökbunar, Ali Rıza, Sibel Selim ve Halit Yanıkkaya (2007) ‘’Türkiye’de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma’’, Ekonomik Yaklaşım, 28(63), ss. 69-94.
• Kumluca, İbrahim (2003) ‘’Vergiye Gönüllü Uyumu Etkileyen Faktörler’’, Vergi Sorunları Dergisi, ss. 91-97.Lampen, Georg and Rades, Vorsitzenden des Bdst (1999) ‘’New Statement Steuermentalität, Steuermoral und Einstellungen zur Steuerreform’’ Pressekonferenzam http://www.SteuerzahlerNrw.De/D ownload/Lp_Steuermoral1999.Pdf
• Nadaroğlu, Halil (1997) Kamu Maliyesi Teorisi, Beta Yayınları, İstanbul.
• Orhaner, Emine (2006) Maliye Ders Kitabı, Tutibay Yayınları, İstanbul.
• Öğülmüs, Selahiddin Cem Babadoğan, Ömer Kutlu, Hüseyin Çakır, Sezgin İnal, Nazmi Karyağdı, Meltem Babadoğan, Dilek Tokgönül (2009) Vergi Bilir: Çocuklarda Vergi Bilinci Geliştirme Eğitimi Programı/3-5.Sınıf Öğrenci ve Öğretmen Kitabı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Ankara.
• Şenyüz, Doğan (1995) Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• T.C Anayasası, Verginin Tanımı m.73 https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2018.pdf [Erişim Tarihi: 21.07.2019]
• Torgler, Benno (2003a) ‘’Tax Morale and Institutions’’, Center for Research in Economics Management and The Arts (CREMA), pp. 1-36.
• Torgler, Benno (2003b) Tax Morale: Theory and Empirical Analysis of Tax Compliance (Unpublished doctoral thesis). Universitat Basel, Basel.
• Torgler, Benno (2004) ‘’Tax Morale, Trust and Corruption: Empirical Evidence from Transition Countries’’, Center for Research in Economics, Management and The Arts (CREMA), pp. 8.
• Torgler, Benno and Schneider Friedrich (2009) ‘’The Impact of Tax Morale and Institutional Quality on The Shadow Economy’’, Journal of Economic Psychology, 30(3), pp. 228-245.
• Tosuner, Mehmet ve İhsan Cemil Demir (2009) ‘’Vergi Ahlakının Sosyal ve Kültürel Belirleyenleri’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), ss. 2.