Aşırı Ekran Kullanımı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 227 - 244, 31.12.2024

Yaser Emir Elhatip , Şerife Işık

https://doi.org/10.48174/buaad.1421865

Öz

Bu araştırmada, ergenlerin aşırı ekran kullanım düzeylerinin belirlenmesi için bir ölçek geliştirme çalışması amaçlanmıştır. Ölçeğin geliştirilmesinde sistematik bir yaklaşım uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında bir ilde farklı ortaokullarda öğrenim gören toplam 875 öğrenci oluşturmaktadır. Yapılan açımlayıcı faktör analizinin (AFA) bulguları ölçeğin 20 madde ve üç faktörden oluştuğunu ortaya koymuştur. Yapı geçerliği doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yöntemi ile de onaylanmıştır. Ölçeğin tümüne ilişkin iç tutarlılık katsayısı .92 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin alt boyutlarının iç tutarlılık katsayıları sırasıyla .88, .76 ve .81 olarak bulunmuştur. Bu araştırmanın bulguları geliştirilen ölçeğin, ergenlerin aşırı ekran kullanım düzeylerini ölçme amacıyla geçerli ve güvenilir bir şekilde kullanılabileceğini göstermiştir. Araştırma bulguları alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aşırı ekran kullanımı, geçerlik ve güvenirlik, ölçek geliştirme.

Development of Excessive Screen Use Scale: Validity and Reliability Study

Öz

This study aimed to develop a scale to determine the level of excessive screen use among adolescents. A systematic approach was used to develop the scale. The study group consisted of a total of 875 students from different secondary schools. The results of the exploratory factor analysis (EFA) showed that the scale consisted of 20 items and three factors. Construct validity was also confirmed by confirmatory factor analysis (CFA). The internal consistency coefficient for the whole scale was calculated to be .92. The internal consistency coefficients of the sub-dimensions of the scale were found to be .88, .76, and .81 respectively. The results of this study showed that the developed scale can be used in a valid and reliable way to measure excessive screen use among adolescents. The research findings were discussed in the context of the literature.

Anahtar Kelimeler

Excessive screen usage, validity and reliability, scale development.

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2013). Çocuk ve Ergenlerde Bilgisayar ve İnternet Kullanımının Gelişimsel Sonuçları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 53–68. https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/5677/makaleler/3/2/arastirmax-cocuk-ergenlerde-bilgisayar-internet-kullaniminin-gelisimsel-sonuclari.pdf
• Anand, V. (2007). A Study of Time Management: The Correlation between Video Game Usage and Academic Performance Markers. Cyberpsychology & Behavior, 10(4), 552–559. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.9991
• Aslan, S. (2011). Akademisyenlerde internet bağımlılık düzeyleri ve buna bağlı oluşabilecek sağlık sorunları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/handle/11616/1041
• Ayas, T., Çakır, Ö., & Horzum, M. B. (2011). Ergenler i̇çin bilgisayar bağımlılığı ölçeği. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 439–448. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRFNE5UYzFOUT09
• Balhara, Y. P. S., Verma, K., & Bhargava, R. (2018). Screen time and screen addiction: Beyond gaming, social media and pornography– A case report. Asian Journal of Psychiatry, 35, 77–78. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2018.05.020
• Bluemke, M., Friedrich, M., & Zumbach, J. (2009). The influence of violent and nonviolent computer games on implicit measures of aggressiveness. Aggressive Behavior, 36(1), 1–13. https://doi.org/10.1002/ab.20329
• Çağıltay, K., İslim, Ö. F., Kaşikçi, D., Kurşun, E., & Yılmaz, T. K. (2017). Çocukların sosyal ağlarda kişisel bilgi paylaşım eğilimleri. DergiPark (Istanbul University). https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/29416/314234
• Carroll, N., Sadowski, A., Laila, A., Hruska, V., Nixon, M., WL, D., & Haines, J. (2020). The Impact of COVID-19 on Health Behavior, Stress, Financial and Food Security among Middle to High Income Canadian Families with Young Children. Nutrients, 12(8), 2352. https://doi.org/10.3390/nu12082352
• Cheng, S., Maeda, T., Yoichi, S., Yamagata, Z., Tomiwa, K., & Japan Children's Study Group. (2010). Early television exposure and children’s behavioral and social outcomes at age 30 months. Journal of epidemiology, 10(2), 2-8. https://www.jstage.jst.go.jp/article/jea/20/Supplement_II/20_JE20090179/_article/-char/ja/
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis. In Psychology Press eBooks. https://doi.org/10.4324/9781315827506
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (6. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Domoff, S. E., Harrison, K., Gearhardt, A. N., Gentile, D. A., Lumeng, J. C., & Miller, A. L. (2019). Development and validation of the Problematic Media Use Measure: A parent report measure of screen media “addiction” in children. Psychology of Popular Media Culture, 8(1), 2–11. https://doi.org/10.1037/ppm0000163
• Elhatip, Y. (2018) Lise öğrencilerinin bilgisayar bağımlılık düzeyleri ile akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eyimaya, A. Ö., & Irmak, A. Y. (2021). Relationship between parenting practices and children’s screen time during the COVID-19 pandemic in Turkey. Journal of Pediatric Nursing, 56, 24–29. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2020.10.002
• Gaskin, J., James, M., and Lim, J. (2019), "Master Validity Tool", AMOS Plugin. Gaskination’s StatWiki. https://statwiki.gaskination.com/index.php?title=Plugins
• Gentile, D. A., Swing, E. L., Lim, C. G., & Khoo, A. (2012). Video game playing, attention problems, and impulsiveness: Evidence of bidirectional causality. Psychology of Popular Media Culture, 1(1), 62–70. https://doi.org/10.1037/a0026969
• Greenfield, P. M., & Subrahmanyam, K. (2003a). Online discourse in a teen chatroom: New codes and new modes of coherence in a visual medium. Journal of Applied Developmental Psychology, 24(6), 713–738. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2003.09.005
• Gross, E. F. (2004). Adolescent Internet use: What we expect, what teens report. Journal of Applied Developmental Psychology, 25(6), 633–649. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2004.09.005
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2019). Multivariate data analysis (8th ed.). Cengage.
• Harris, C., & Straker, L. (2000). Survey of physical ergonomics issues associated with school childrens’ use of laptop computers. International Journal of Industrial Ergonomics, 26(3), 337–346. https://doi.org/10.1016/s0169-8141(00)00009-3
• Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2014). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115–135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
• Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Jacobs, K., Hudak, S., & McGiffert, J. (2009). Computer-related posture and musculoskeletal discomfort in middle school students. Work-a Journal of Prevention Assessment & Rehabilitation, 32(3), 275–283. https://doi.org/10.3233/wor-2009-0826
• Khalili-Mahani, N., Smyrnova, A., & Kakinami, L. (2019). To each stress its own screen: A Cross-Sectional survey of the patterns of stress and various screen uses in relation to Self-Admitted Screen Addiction. Journal of Medical Internet Research, 21(4), e11485. https://doi.org/10.2196/11485
• Kemp, S. (2023, Aralık 18). Digital 2020: Turkey. Datareportal. https://datareportal.com/reports/digital-2023-turkey sayfasından erişilmiştir.
• Keith, T. Z. (2019). Multiple regression and beyond: An introduction to multiple regression and structural equation modeling. (3rd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315162348
• Kuzu, A., Odabaşı, F., Erişti, S. D., Kabakçı, I., Kurt, A. A., Akbulut, Y., Dursun, Ö. Ö., Kıyıcı, M., ve Şendağ, S. (2008). İnternet Kullanımı ve Aile. Ankara: T. C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Bilim Serisi: 133.
• Lin, T. T. C., Kononova, A., & Chiang, Y. (2019). Screen Addiction and Media Multitasking among American and Taiwanese Users. Journal of Computer Information Systems, 60(6), 583–592. https://doi.org/10.1080/08874417.2018.1556133
• Macit, Z. B., & Kavafoğlu, S. (2019). Screen: Subject of all Information Technology Addiction. Middle Black Sea Journal of Health Science, 5(3), 293–301. https://doi.org/10.19127/mbsjohs.542122
• Malhotra N. K., Dash S. (2011). Marketing research: An applied orientation. London: Pearson Publishing.
• Mentzoni, R. A., Brunborg, G. S., Molde, H., Myrseth, H., Skouverøe, K. J. M., Hetland, J., & Pallesen, S. (2011). Problematic Video Game Use: Estimated Prevalence and Associations with Mental and Physical Health. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(10), 591–596. https://doi.org/10.1089/cyber.2010.0260
• Moshagen, M., & Erdfelder, E. (2015). A new strategy for testing structural equation models. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 23(1), 54–60. https://doi.org/10.1080/10705511.2014.950896
• Sarıtepeci, M. (2021). Multiple Screen Addiction Scale: Validity and Reliability study. Öğretim Teknolojisi Ve Hayat Boyu Öğrenme Dergisi - Instructional Technology and Lifelong Learning, 2(1), 1–17. https://doi.org/10.52911/itall.796758
• Sirer, E. (2020). Eğitimin ekran üzerinden teknolojik dönüşümünde pandemi döneminin etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 16(29), 1987-2018. https://dergipark.org.tr/en/pub/opus/article/777215
• Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6th Ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Wack, E. R., & Tantleff-Dunn, S. (2009). Relationships between Electronic Game Play, Obesity, and Psychosocial Functioning in Young Men. Cyberpsychology & Behavior, 12(2), 241–244. https://doi.org/10.1089/cpb.2008.0151
• Wiederhold, B. K. (2020). Children’s Screen Time During the COVID-19 Pandemic: Boundaries and Etiquette. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 23(6), 359–360. https://doi.org/10.1089/cyber.2020.29185.bkw
• Ybarra, M. L., Alexander, C., & Mitchell, K. J. (2005). Depressive symptomatology, youth Internet use, and online interactions: A national survey. Journal of Adolescent Health, 36(1), 9–18. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2003.10.012
• Yeterge, H. T. (2023). Çocukların ekran kullanım sürelerinin otizm spektrum bozukluğu semptomlarındaki etkisine yönelik yapılan çalışmaların i̇ncelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 4(2), 62–73. https://doi.org/10.59062/ijpes.1342553
• Zimmerman, F. J., Christakis, D. A., & Meltzoff, A. N. (2007). Television and DVD/Video viewing in children younger than 2 years. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 161(5), 473. https://doi.org/10.1001/archpedi.161.5.473