Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Kullanım Alanları

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 139 - 145, 31.12.2021

Bayram Yurtvermez , Betül Gıdık

Öz

Bitkiler geçmişten bu yana birçok alanda kullanılmıştır. Bu kullanım alanları bitkilerin özelliklerine ve içeriklerine göre değişmiştir. İnsanlar bitkilerden en iyi şekilde yararlanmaya çalışmışlardır. Son yıllarda önemi gittikçe artan yağlı tohumlu bitkiler gıda, tıbbı, boya endüstrisi, kozmetik, biyodizel gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Türkiye sahip olduğu toprak ve iklim çeşitliliğiyle yağlı tohumlu bitki üretimi için oldukça iyi bir potansiyele sahiptir. Bu çalışmanın amacı; Dünyada ekolojik ve ekonomik değeri bakımından önemli bir yere sahip olan yağlı tohumlu bitkilerin mevcut kullanım alanlarını tespit etmek ve yeni kullanım alanları belirlemektir.

Anahtar Kelimeler

Tarla Bitkileri, Endüstri Bitkileri, Bitkisel yağlar, Tohumlu bitkiler

Oilseed Plants and Usage Areas

Öz

Plants have been used in many areas from the past. These usage areas have changed according to features and contents of plants. People tried to get the most out of plants. Oilseed plants, which have been increasing importance in recent years, are using in many areas such as food, medicine, paint industry, cosmetics, biodiesel. Turkey has very good potential for the production of oilseed crops with it's climatic diversity and soil characteristics. The aim of this study is; To determine the current usage areas of oilseed plants, which have an important place in terms of ecological and economic value in the world, and to determine new areas of use.

Anahtar Kelimeler

Field Crops, Industrial Crops, Vegetable oils, Seed plants

Kaynakça

• [1] Ö. Kolsaracı, K.D. Kaya, A.T. Göksoy, H. Arıoğlu, E.G. Kulan, S. Day, “Yağlı Tohum Üretiminde Yeni Arayışlar”. Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-1, s. 401-425, Ankara, 2015.
• [2] H. Arıoğlu, H. İncikli, B. Zaimoğlu ve L. Güllüoğlu, ‘Çukurova Bölgesinde Turfanda Patates Yetiştiriciliği Üzerinde Araştırmalar,’ in 2002 III. Ulusal Patates Kongresi, 23-27 Eylül 2002, Bornova, İzmir, pp. 117-123.
• [3] Foreign Agricultural Service Approved by the World Agricultural Outlook Board/ USDA, March 2021.
• [4] G. Göger, B. Akçal Çomoğlu, G. İşcan, F. Demirci, ‘Evaluatıon Of Antıcandıdal Effects Of Essentıal Oıls Of Commercıal Lavender (Lavandula Angustifolia Miller) In Combınatıon Wıth Ketoconazole Agaınts Some Candida Berkhout Straıns’ Trakya University Journal of Natural Sciences, vol. 21, pp. 13 – 19, Apr. 2020.
• [5] A. Eriş, Bahçe Bitkileri Fizyolojisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi 2007. [6] L. Gulluoglu, H. Bakal, B. Onat, C. Kurt and H. Arioglu, ‘Comparison of agronomic and quality characteristics of some peanut (Arachis hypogaea L.) varieties grown as main and double crop in Mediterranean region’. Turkish Journal of Field Crops., vol.22, pp. 166-177, Dec. 2017.
• [7] M.Ü. Karakuş, “12. Uluslararası Yem Kongresi Açılış Konuşması”, Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Dergisi, Sayı.70,29-40s., Ankara, 2014.
• [8] H. Arıoğlu, “Türkiye’de Yağlı Tohum ve Ham Yağ Üretimi, Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, vol. 25 (özel sayı-2), pp. 357-368, 2016.
• [9] Y. Kaya, G. Evci, S. Durak and T. Gucer, “Yield components affecting seed yield and their relationships in sunflower (Halianthus annuus L.)”. Pakistan Journal of Botany vol. 41(5), pp. 2261-2269, 2009.
• [10] TÜİK. ‘Yağlı tohumlar 1988-2020’ 2021. [online]. Available: https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=ya%C4%9F&dil=1 [Accessed:17 Şubat 2021]
• [11] B. Kadakoğlu, B. Karlı, ‘Türkiye’de Yağlı Tohum Üretimi ve Dış Ticareti’. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.7(96) pp. 324-341, Sept 2019. [12] B. Yağmur, B. Okur, N. Okur, ‘Hümik Asit ve Potasyum Uygulamalarının Ayçiçeğinde Tohum Besin Maddesi Yağ İçeriği ve Verim Üzerine Etkisi’ SPEC Tarım Bilimleri Dergisi vol.5(1), pp.156-167, Jan. 2021.
• [13] A. Yılmaz, H. Yılmaz, Y. Arslan , V. Çiftçi, F. S. Baloch, ‘ Ülkemizde Alternatif Yağ Bitkilerinin Durumu,’ Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi Özel Sayı vol.22, pp. 93-100, jan 2021.
• [14] Ö. Kolsarıcı, A. Gür, D. Başalma, M.D. Kaya & N. İşler, ’Yağlı Tohumlu Bitkiler Üretimi’ TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, vol. I , pp. 409-429, Ocak 2005
• [15] Ö. Göktaş, B. Gıdık, ‘Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanım Alanları.’ Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi vol.2(1), May 2019.
• [16] M. Sezgin, H. Tezcan, M. Şahin, Y. Arslan, İ. Subaşı, İ. Demir, H. Koç, ‘Bazı Pelemir (Cephalaria syriaca L.) Çeşitlerinin Türkiye’nin Farklı Ekolojik Koşullarında Verim ve Kalite Değerlerinin Belirlenmesi,’ KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, vol. 20, pp.192-195 Dec. 2017.
• [17] N. R. Farnsworth, O. Akerele, A. S. Bingel, D. D. Soejarto and Z. Guo ‘Medicinal plants in therapy,’ Bull World Health Organ. Vol.63(6), pp.965–981 1985.
• [18] J.P.E, Spencer, M.MAbd. El MohsenCatherine, R. Evans, ‘Cellular uptake and metabolism of flavonoids and their metabolites: implications for their bioactivity,’ Archives of Biochemistry and Biophysics Vol. 423, Issue 1, Pages 148-161 , March 2004.
• [19] A. Koski, ‘Applıcabılıty Of Crude Tall Oıl For Wood Protectıon, ’ Oulu Unıversıty Press Oulu Acta Unıversıtatıs Ouluensıs C technica 2 9 3, Finland, Oulu 2008.
• [20] M. Sailer, AO. Rapp, H. Leithoff, ‘Improved Resistance of Scots Pine and Spruce by Application of an Oil’ Heat Treatment. 31. IRG Annual Meeting, Hawaii, IRG-WP 00-40162 2000
• [21] J. Wang, P and P. Cooper, ‘Effect of Oil Type, Temperature and Time on Moisture Properties of Hot Oil Treated Wood,’ European Journal of Wood and Wood Products, vol.63 (6), pp. 417-422, Oct 2005.
• [22] L. Nunes, T. Nobre, C. Welzbacher, AO. Rapp, ‘Termite Response to Oil Heat-Treated Norway Spruce,’ Scots Pine and Eucalyptus Wood. 37. IRG Annual Meeting, Tromsoe, IRG-WP 06-20325.(2006).
• [23] FS. Nakayama, WL. Osbrink, ‘ Evaluation of Kukui Oil (Aleurites moluccana) for Controlling Termites.’ Industrial Crops and Products vol.31(2), pp. 312- 315 March 2010.
• [24] A. Temiz, G. Alfredsen, M. Eikenes, N. Terziev, ‘ Decay Resistance of Wood Treated with Boric Acid and Tall Oil Derivates,’ Bioresource Technology, vol.99(7), pp. 2102-2106 May 2008.
• [25] A. Van Eckeveld, WJ. Homan, H. Militz, ‘Increasing the Water Repellency of Scots Pine Sapwood by Impregnation with Undiluted Linseed Oil, Wood Oil, Coccos Oil and Tall Oil,’ Holzforschung und Holzverwertung, vol. 6, pp. 113-115, 2001.
• [26] S. Kışlalıoğlu, ‘Kozmetoloji Bilimi. In: Kozmetik Bilimi’ İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, pp.3-9. 2004.
• [27] Ş. Çomoğlu, N. Keleş, K. Değer, ‘Inflammatory Cell Patterns in the Nasal Mucosa of Patients with Idiopathic Rhinitis, ’ American Journal of Rhinology & Allergy,’ vol. 26, Issue 2, March 2012.
• [28] H.Diab Fuad, R. Khalid Mohammed, ‘Pectoralis-serratus interfascial plane block vs thoracic paravertebral block for unilateral radical mastectomy with axillary evacuation,’ Journal of Clinical Anesthesia vol.34, pp 91-97, Nov. 2016.
• [29] A. Koluman, S. Süzgeç-Selçuk, ‘ Eczaneler’de fitokozmetikler.’ Marmara Pharmaceutical Journal, vol.20(1), pp. 7-20, 2016.
• [30] M.Stryjecka, A. Kiełtyka-Dadasiewicz, M. Michalak, L. Rachoń, A. Głowacka, ‘Chemical Composition and Antioxidant Properties of Oils from the Seeds of Five Apricot (Prunus armeniaca L.) Cultivars,’ Journal of Oleo Science, vol. 68, No. 8, pp. 729-738, 2019.
• [31] F. Tırnaksız, “Cilt Bakım Ürünleri,”. Kozmetik Bilimi (Ed. Y. Yazan). Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2010, 416 s, pp.91-123.
• [32] M.Athar, S.M. Nasir, ‘Taxonomic perspective of plant species yielding vegetable oils used in cosmetics and skin care products,’ African Journal of Biotechnology, vol.4(1),pp. 36-44, March 2005.
• [33] Ö. F. Gül, M. Tüter & H. A. Aksoy, ‘The Utilization of Waste Activated Bleaching Earth in Biodiesel Production: Optimization by Response Surface Methodology,’ Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization and Environmental Effects, vol.32:19, pp.1812-1820 Aug 2010.
• [34] O. Çildir Ve M. Çanakçı, ‘ Çeşitli Bitkisel Yağlardan Biyodizel Üretiminde Katalizör Ve Alkol Miktarının Yakıt Özellikleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi,’ Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. vol.21, No 2, pp.367-372, May 2006.
• [35] H.İ. Kaya, ‘Yenilenebilir Enerji İstihdamında Küresel Durumun Değerlendirilmesi,’ Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. Sonbahar Özel Sayı, pp.10-21, May 2020.
• [36] E. Alptekin, M. Canakci, H. Sanli, ‘Biodiesel production from vegetable oil and waste animal fats in a pilot plant,’ Waste Management, vol. 34, Issue 11, Nov. 2014, pp. 2146-2154.