Hemşin-Bilen (Tepan) Köyü’nde Bulunan Ahşap Camii

Yıl 2018, Sayı: 12, 165 - 187, 31.12.2018

Nebi Butasım

Öz

İslam mimarisinde caminin ayrı bir önemi vardır. İslam medeniyetinde camiler,

mimari yapıların iklim kaynaklı olarak, bulundukları yöreye göre hem yapı malzemeleri

hem de süsleme özellikleri ile çeşitlilik göstermektedir.

İklim ve yöreye özgü olarak; taş, ahşap, kerpiç gibi çok çeşitli malzemeden olabildiği

gibi bunların bir arada kullanıldığı camiler de sıklıkla görülebilmektedir.

Anadolu coğrafyasında Selçuklu, Artuklu, Akkoyunlu, Osmanlı devri camilerinde her

üç yapı malzemesi de görülebilmektedir. Tamamen ahşap (çantı) camiler ise daha çok

Karadeniz bölgesinde yapılmıştır. İklimsel nedenlerin yanı sıra ahşap malzemenin

çokluğu ve bölge insanının bu malzemeyi rahatça işleyebilmesi nedeniyle bu yapı

malzemesinden yapılan konut mimarisi gibi camileri de etkilemiştir.

Bu makalede Karadeniz Bölgesi’nde fazla sayıda görülebilen ahşap camiler içinde

Rize ili Hemşin ilçesine bağlı Bilen (Tepan) Köyü’nde bulunan tarihi cami hakkında

değerlendirme yapılacaktır. Bilen Köyü Camii bir iki çalışmada kısaca değinilmiş

olmasına rağmen, nitelikli ve tümüyle çalışılmamış camiler içinde yer almaktadır.

Bu çalışma ile tarihi hakkında kesin bilgi olmayan ancak, taş ve ahşabın ahenk içinde

kullanılarak inşa edilmiş Bilen (Tepan) Camii’nin tipolojik, yapısal ve süsleme

özellikleri tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Rize, Hemşin, Bilen Köyü Cami, Ahşap, Çantı, Kurtboğazı

Kaynakça

• Bayhan, Ahmet Ali. “Ordu’dan Bazı Tarihi Ahşap (Çantı) Camiler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 2/7, 2009, ss. 55-84.
• Bayhan, Ahmet Ali. “Ordu /Perşembe’den İki Ahşap Çantı Cami Örneği”, TÜBA-KED (Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi), 12/2014, Ankara, (2015), 99-107.
• Gür, Şengül Öymen. “Behind the Mountains of Yalnızçam” Architecture in Northeastern Anatolia, Murat Ural and Figen Kuzucu (Eds.), Milli Reasürans, 2009, 207-252.
• Can, Yılmaz. Samsun Yöresinde Bulunan Ahşap Camiler, Samsun, 2004.
• Can, Yılmaz. “Kastamonu ve Sinop Yöresinde Bulunan Ahşap Camiler”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14, 3 / (2003), 117-134.
• Çalık, İsmet. “Tarihi Ahşap Çatılı Yığma Taş Camilerin Deneysel Dinamik Karakterleri”, Vakıflar Dergisi, Sayı 45, (Haziran 2016), 189-207.
• Eyice, Semavi. “Cami”, İslam Ansiklopedisi, 7 (1995),. 56-90.
• http://www.kackar53.com/kultur/bilen-koyu-tepan-hakkindabilinmeyenleri- anlatti-h6871.html) erişim: 03.07.2018.
• https://sebahattinarici.wordpress.com/2014/04/02/orta-ve-dogu-karadenizinyuzeysel- antik-gorunusu-ile-rize-findikli-arasindaki-hemsin-ve-horimvadilerinin- dil-kokenleri-antik-tarihi-ekonomik-ve-sosyal-yapilari/. Erişim: 19.06.2018
• Karpuz, Haşim. “Trabzon’un Çaykara İlçesi Köylerinde Bulunan Bazı Camiler”, Vakıflar Dergisi XXI (Ankara 1990), 281-298.
• Karpuz, Haşim. Doğu Karadeniz Bölgesinde Bazı Ahşap Camiler, 8. Milletlerarası Türk Sanatı Kongresi, 26 Eylül 1 Ekim 1987 Kahire, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi 4 (1989), 37-45.
• Nefes, Eyüp. “Samsun/Çarşamba Çantı Tekniğinde İnşa Edilmiş İki Ahşap Camii: Ustacalı Köyü Camii ve Kocakavak Camii”, Vakıflar Dergisi 38 (Ankara, 2012), 155-163.
• Nefes, Eyüp. “Samsun/Vezirköprü’de Çantı Tekniğinde İnşa Edilmiş Bir Grup Cami, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43, (Samsun 2017), 129-154.
• Seçkin, Nadide. “Beyşehir Eşrefoğlu Süleyman Bey Camisi”, Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, (Edit: Doğan Kuban), YKY (2012), 145-150.
• Şahin, M. Kemal. “Samsun/Yaycılar-Şeyh Habil Köyü Cami”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4/2 (2004), 15-36.
• Yavuz, Mehmet. “Doğu Karadeniz Köy Camilerinde Bezeme Anlayışı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2/6, (2009), 306-322.