THE REFLECTIONS OF ORAL CULTURE IN THE RELIGIOUS SOURCES

Yıl 2020, , 39 - 56, 30.06.2020

İsmet Tunç

https://doi.org/10.5281/zenodo.3903844

Öz

John’s Gospel, unlike Matthew, Mark and Luke’s Gospels, begins with the divine word, not different from each other in terms of their including divine word. Firstly, the existence of the word and its relation to the spiritual field can be interpreted as a relationship between oral culture and religion. In some religions, it is aforesaid that God’s speaking and communication with people by appearing in a certain way or with some symptoms. This situation is briefly defined as a revelation. In this study, the form of communication is discussed within the scope of ‘oral culture’ and the concept of ‘word’ in its divine aspect is considered as a kind of verbal culture element as well. In this respect, all phenomena of religion and religion were firstly constructed by oral culture, and then it became a part of the tradition with constant repetitions and became prevalent. In this study, the relationship between religion and oral culture is also mentioned and how the divine orders of divine or supreme power are transformed and transformed into a religious-cultural form is tried to be explained. The scope of the study has been scrutinized the relationship between the ancient civilizations of the Middle East and the monotheistic religions of Middle East origin.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Religion, Revelation, Oral Culture, Middle East.

SÖZLÜ KÜLTÜRÜN DİNSEL KAYNAKLARDAKİ YANSIMALARI

Öz

Yuhanna
İncili -Matta, Markos ve Luka İncillerden farklı olarak- tanrısal söz ile
başlar. İlkin sözün[1]
var olması ve manevi alana ilişkin olması, sözlü kültür ve din arasında güçlü
bir ilişki olduğunun göstergesidir. Dünyadaki dinlerin bazılarında Tanrı’nın
konuşması, belli bir şekilde görünerek ya da birtakım belirtilerle insanlarla
iletişim kurması söz konusudur. Bu durum kısaca vahiy olarak tanımlanmaktadır.
Buradaki iletişim biçimi bu çalışmada “sözlü kültür” kapsamında işlenmiş
ve ilahi yönüyle “söz” kavramı da bir tür sözlü kültür unsuru olarak ele
alınmıştır. Bu bakımdan din ve dine dair tüm olgular çoğunlukla sözlü kültür
tarafından ilkin inşa edilmiş, daha sonra devamlı tekrarlarla geleneğin bir
parçası haline gelmiş ve yaygınlaşmıştır. Bu çalışmada da din ve sözlü kültür
arasındaki ilişkiye değinilmiş, tanrısal ya da yüce kuvvet kaynaklı ilahi
emirlerin söz aracılığıyla dini-kültürel bir forma nasıl dönüştüğü ve
dönüştürüldüğü konusu anlatılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın kapsamı Ortadoğu
kadim uygarlıkları ile yine Ortadoğu kökenli tek tanrılı dinler arasındaki
sözlü kültür ilişkisi irdelenmiştir.

---

[1] Söz kavramı kelime anlamını
aşan ve Tanrı’nın kendisini İsa Mesih’in bedeninde enkarne etmesinidir. Burada
ifade edilmek istenen, sözün aynı zamanda vahiy olarak kabul edilmesidir. Bu
bakımdan vahiy, sözlü bir iletişimi ifade ettiğinden, çalışma boyunca ilahi
mesaj anlamındaki kavramlar sözlü kültür kapsamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din, Dinler Tarihi, Vahiy, Sözlü Kültür, Ortadoğu

Kaynakça

• Adam, Baki. Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat. İstanbul: Pınar Yayınları, 2010.
• Agitoğlu, Nurullah. Hadis ve Bağlam. İstanbul: Kitâbi Yayınları, 2015.
• Alay, Okan. "Bingöl ve Tunceli Yöresinde Yaşayan Şafii ve Alevilerde Nazar ve Uğurla İlgili İnanış ve Uygulamalar". Folklor/Edebiyat 25/98 (2019/2), 327-338.
• Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 1: Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
• Assmann, Jan. Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. çev. Ayşe Tekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 3. Basım, 2018.
• Aydın, Mahmut. Hz. İsa'ya Ne Oldu?. Ankara: Otto Yayınları, 2011.
• Baba, Coşkun. Retoriğin İkna Gücü. Konya: Çizgi Kitabevi, 2018.
• Bayraktar, Mehmet. Bir Hıristiyan Doğması Teslis. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Bottéro, Jean-Kramer, Samuel Noah. Mezopotamya Mitolojisi. çev. Alp Tümertekin. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Cevizci, Ahmet. “Logos”, Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2005.
• Çelgin, Güler. “Logos”, Eski Yunanca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2010.
• Demirci, Kürsat. Eski Mezopotamya Dinlerine Giriş. İstanbul: Ayışığı Yayıncılık, 2017.
• Demirci, Kürşat. "Yahudi Mistisizminin Temel Özellikleri ve Gelişimi". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi 1/4 (2012), 7-18. Desti, Marc. Anadolu Uygarlıkları. çev. Muna Cedden. Ankara: Dost Yayınevi, 3. Basım, 2013.
• Duman, Fatih. İslamiyet Öncesi Arap Folklorunun Kur'an'daki Yeri. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Duman, Muhammed Fatih. Kureyş Kabilesi: İslam Öncesi Etnik, Siyasi ve Ekonomik Yapı. Şırnak: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2017.
• Duygu, Zafer. İsa, Pavlus, İnciller. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2018.
• Emiroğlu, Kudret. Antropoloji Sözlüğü. ed. Kudret Emiroğlu-Suavi Aydın. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2003. Eraslan, Abdulvasıf. "Sözlü Kültür Epistemolojisi". Uluslararası Dengbêjlik Kültürü ve Dengbêler. ed. İbrahim Baz vd. 213-224. Şırnak: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2019a.
• Eraslan, Abdulvasıf. "Kâdî Abdülcebbâr’da Mütevâtir Teorisi". Kader 17/2 (2019b), 437-473.
• Ercik, Hamdullah. "Nağmelerin Kökeni Üzerine: 'Stran', 'Esatır' ve 'Historia'". Uluslararası Dengbêjlik Kültürü ve Dengbêler. ed. İbrahim Baz vd. 141-155. Şırnak: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2019.
• Erhat, Azra. Mitoloji Sözlüğü. Ankara: Remzi Kitabevi, 1996.
• Floramo, Giovanni. Gnostisizm Tarihi. çev. Selma Aygül Baş-Bilal Baş. İstanbul: Litera, 2005.
• Friedrich, Johannes. Kayıp Yazılar ve Diller. çev. Recai Tekoğlu. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2000.
• Gezer, Süleyman. Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Kur'an. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2. Basım, 2015.
• Goody, Jack. "Sözlü Kültür". Milli Kültür 83 (2009), 129-132.
• Gündüz, Şinasi. Sâbiîler: Son Gnostikler, İnanç Esasları ve İbadetleri. Ankara: Vadi Yayınları, 1999.
• Gündüz, Şinasi. Hıristiyanlık. İstanbul: İSAM Yayınları, 2013.
• Gündüz, Şinasi. Mitoloji ile İnanç Arasında. İstanbul: HİKAV Yayınları, 2018.
• Gürkan, Salime Leyla. Anahatlarıyla Yahudilik. İstanbul: İSAM Yayınları, 2041.
• Hooke, Samuel Henry. Ortadoğu Mitolojisi. çev. Alâeddin Şenel. Ankara: İmge Yayınevi, 4. . Basım, 2002.
• Kuşçu, Emir-Aydın, Mahmut. "Hıristiyanlıkta Vahiy Algısı". Milel ve Nihal 8/1 (2011), 165-199.
• Lewis-Williams, James David. Mağaradaki Zihin. çev. Tolga Esmer. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019.
• Ong, Walter J. Sözlü ve Yazılı Kültür. çev. Sema Bostancıoğlu Banon. İstanbul: Metis Yayınları, 5. . Basım, 2014.
• Örnek, Sedat Veyis. 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 2000.
• Saltoğlu, Rıfat. "Kozmo-Mitolojilerden Kozmogonilere Antik Ortadoğu'da Evren Tasarımları". Bilim ve Gelecek 127 (2014), 20-27. Schmidt, Klaus. Taş Çağı Avcılarının Kutsal Alanı: En Eski Tapınağı Yapanlar. çev. Rüstem Aslan. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2007.
• Smart, Ninian. The World's Religions. London: Cambridge University Press, 1993.
• Tarakçı, Muhammet. "Hıristiyanlıkta Logos Doktrini". Milel ve Nihal 8/1 (2011), 201-224.
• TDK, Türk Dil Kurumu. “Sözlü Kültür”. Erişim 20 Haziran 2019. https://sozluk.gov.tr/
• Toprak, Mehmet Sait. Talmud ve Hadis. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
• Westcott, William Wynn-Mathers, Samuel Liddell MacGregor. Kabalaya Giriş ve Sefer Yezirah. İstanbul: Hermes Yayınları, 2. Basım, 2011.
• Yıldırım, Dursun. "Sözlü Kültür ve Folklor Kavramları Üzerine Düşünceler". Milli Folklor (1998), 16-17.