Hızlı Otomatik İsimlendirme Testi’nin Türkçeye Uyarlanması

Yıl 2018, Cilt: 35 Sayı: 2, 35 - 51, 08.04.2019

Fatma Hande Bakır Nalan Babür

Öz

Bu çalışmada, 2005 yılında Wolf ve Denckla tarafından geliştirilmiş olan hızlı otomatik isimlendirme (Rapid
Automatized Naming-RAN) testleri Türkçeye uyarlanmış; 5-10 yaş arası 277 Türk çocuğuna uygulanarak,
Türk çocukları için güvenirlik ve geçerlik çalışması yapılmıştır. Test, farklı özellikler içeren dört alt testten
oluşmaktadır: Resimler (Nesneler), Renkler, Rakamlar ve Harfler. Testin kapsam geçerliği uzman
görüşleriyle incelenmiştir. Yapı geçerliliği, ölçülen yapıyla kuramsal ve ampirik ilişkisi ortaya konmuş olan
metin okuma hızının, alt testlerle ilişkilerinin yanı sıra, alt testlerin yaş gruplarıyla ve birbirleriyle olan
ilişkilerine dayanarak belirlenmiştir. Korelasyon analizlerine dayalı sonuçlar, çocuğun yaşı arttıkça testi
tamamlama sürelerinin azaldığını göstermektedir. Ayrıca, metin okuma hızı ile isimlendirme hızı arasında
anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Test-tekrar test ve puanlayıcılar arası güvenirlik sonuçlarının yüksek olduğu
belirlenmiştir. Hızlı otomatik isimlendirme, çocukların okuma edinimi ve başarısını ölçmede önemli bir yere
sahiptir. Bu nedenle, geliştirilen bu testin alanda yapılacak çalışmalara yön vereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hızlı otomatik isimlendirme, okuma edinimi, okuma güçlükleri, güvenirlik, geçerlik

Kaynakça

• Aiken, L.R. (2000). Psychological testing and assessment (8th ed.). NewYork: Macmillan. Alpöge, G. (2006). Birinci ve ikinci sınıf düzeyinde çocuk hikayeleri (basılmamış çocuk hikayeleri). American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM-V (5th ed.). Washington, DC: Author. Amerikan Psikiyatri Birliği. (2015). DSM-V, Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (5.baskı). (Çev. Ertuğrul Köroğlu). Hekimler Yayın Birliği, Ankara. Babür, N., Haznedar, B., Erçetin, G., Özerman, D. ve Erdat-Çekerek, E. (2011). Türkçe’de kelime okuma bilgisi testinin (KOBİT) geliştirilmesi, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 28(2), 1-21. Badian, N. A. (1999). Reading disability defined as a discrepancy between listening and reading comprehension: A longitudinal study of stability, gender differences, and prevalence. Journal of Learning Disabilities, 32(2), 132-148. Bakır, F.H. (2007). Development of the Turkish rapid automatized naming tests. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bingöl, A. (2003). Ankara’daki ilkokul 2. ve 4. sınıf öğrencilerinde gelişimsel disleksi oranı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56 (2), 67-82. Denckla, M.B. (1972). Color-naming deficits in dyslexic boys. Cortex, 8, 164-176. Denckla, M.B. ve Cutting, L.E. (1999). History and significance of rapid automatized naming. Annals of Dyslexia, 49, 29-42. Denckla, M.B. ve Rudel, R.G. (1974). Rapid automatized naming of pictured objects, colors, letters, and numbers, by normal children. Cortex, 10, 186-202. Denckla, M.B. ve Rudel, R.G. (1976a). Naming of objects by dyslexic and other learning- disabled children. Brain and Language, 3, 1-15. Denckla, M.B. ve Rudel, R.G. (1976b). Rapid “automatized” naming (R.A.N): Dyslexia differentiated from other learning disabilities. Neuropsychologia, 14, 471-479. Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Öçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216. Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden Türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının gelistirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 5-13. Georgiou, G.K., Parrila, R. ve Liao, C. (2008). Rapid naming speed and reading across languages that vary in orthographic consisteny. Reading and Writing, 21(9), 885-903. Geschwind, N. (1965). Disconnection syndrome in animals and man (Parts I, II). Brain, 88, 237-294, 585-644. Hammill, D. D. (2004). What we know about correlates of reading? Exceptional Children, 70(4),453-469. Türk Dil Kurumu (2005). İlkögretim okulları için yazım kılavuzu-TDK (2.Baskı). Ankara. Kirby, J. R., Parilla, R. K. ve Pfeiffer, S. L. (2003). Naming speed and phonological awareness as predictors of reading development. Journal of Educational Psychology, 95(3), 453-464. McBride-Chang, C. ve Manis, F. R. (1996). Structural invariance in the associations of naming speed, phonological awareness, and verbal reasoning in good and poor readers: A test of the double deficit hypothesis. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 8, 323-339. Norton, E.S. ve Wolf, M. (2012). Rapid automatized naming (RAN) and reading fluency: Implications for understanding and treatment of reading disabilities. Annual Review of Psychology, 63, 427-452. Papadopoulos, T., Spanoudis, G. ve Georgiou, G. (2017). How is RAN related to reading fluency? A comprehensive examination of the prominent theoretical accounts. Frontiers in Psychology, 7, 15. Spring, C. ve Capps, C. (1974). Encoding speed, rehearsal, and probed recall of dyslexic boys. Journal of Educational Psychology, 66, 780-786. Şenel, H. (1998). Okuma güçlüğü olan ve olmayan ilkokul öğrencilerinin okuma düzeylerinin ve dislektik özelliklerinin karşılaştırılması.Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. van Daal, V. ve van der Leij, A. (1999). Developmental dyslexia: Related to specific or general deficits? Annals of Dyslexia, 49, 71-104. Wagner, R. K. ve Torgesen, J. K. (1987). The nature of phonological processing and its causal role in the acquisition of reading skills. Psychological Bulletin, 101,192-212. Wimmer, H., Mayringer, H. ve Landerl, K. (2000). The double-deficit hypothesis and difficulties in learning to read a regular orthography. Journal of Educational Psychology, 92, 668-680. Wolf, M. (1999). What time may tell: Towards a new conceptualization of developmental dyslexia. Annals of Dyslexia, 49, 3-28. Wolf, M. ve Bowers, P. G. (1999). The double deficit hypothesis for the developmental dyslexics. Journal of Educational Psychology, 91(3), 415-438. Wolf, M., Bowers, P. G. ve Biddle, K. (2000). Naming-speed processes, timing, and reading: A conceptual review. Journal of Learning Disabilities, 33(4), 387-407. Wolf, M. ve Denckla, M. B. (2005). The rapid automatized naming and rapid alternating stimulus tests. Austin, TX: Pro-ED. Wolf, M., Bally, H. ve Morris, R. (1986). Automaticity, retrieval processes, and reading: A longitudinal study in average and impaired readers. Child Development, 57, 988-1000.