Ortaokul Öğretmenlerinin Dinleme Eğitiminde Karşılaştığı Sınıf İçi Sorunlar

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 48 - 57, 30.06.2020

Yıldız Yenen Avcı

Öz

Bu çalışmada ortaokul öğretmenlerinin dinleme eğitiminde karşılaştığı sınıf içi sorunlar ile bu sorunların nedenleri irdelenmiş; ayrıca öğretmenlerin sıklıkla başvurduğu çözüm yolları üzerinde durulmuştur. Araştırmaya 2017-2018 Eğitim-Öğretim Yılı’nda Aydın ili Efeler ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokullarda görev yapan toplam 117 öğretmen katılmıştır. Araştırmaya katılanların 37’si Türkçe, 80’i ise diğer branş öğretmenidir: Sosyal Bilgiler (20), İngilizce (15), Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (16), Matematik (12), Fen Bilimleri (17). Branşlar Merkezi Ortak Sınavı’nda (TEOG) yer verilen dersler paralelinde belirlenmiştir. Araştırma durum çalışması desenindedir; veriler ise içerik analiziyle çözümlenmiştir. Çalışmada üç sorudan –Sınıf içinde dinleme becerisine yönelik olarak sıklıkla karşılaştığınız sorunlar nelerdir, 2. Sizce bu sorunlar neden kaynaklanıyor olabilir?, 3. Bu sorunların çözümüne yönelik hangi uygulamalara başvuruyorsunuz?-oluşan yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır.
Sonuç olarak “öğrencilerin söz hakkı almadan konuşmaları” dinleme eğitiminde en yaygın olarak görülen sınıf içi sorun; “öğrencilerin dinleme kültüründen yoksun olmaları” ise bu sorunların başlıca nedeni olarak tespit edilmiştir. Dinleme eğitiminde benzer sorunlarla karşılaşan öğretmenler bunların çözümüne dair yine birbirine benzer yöntem ve tekniklere başvurmaktadırlar. “Sözlü uyarıda bulunarak yapılanın yanlış olduğunu dile getirme ve sınıf içi kuralları hatırlatarak dinlemenin önemini belirtme” öğretmenlerin sınıf içi sorunların çözümüne yönelik olarak en çok tercih ettikleri uygulamadır.

Anahtar Kelimeler

Dinleme becerisi, öğretmen görüşleri, sınıf içi sorunlar

Kaynakça

• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2011). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Akyol, H. (2012). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Altuntaş, İ. ve Akyüz, E. (2015). “Üçüncü ve dördüncü sınıf dinleme eğitiminde karşılaşılan güçlüklerin öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi: nitel bir çalışma”. International Journal of Language Academy, Volume 3/3, 293-305.
• Doğan, Y. (2013). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi-yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2005). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Kemiksiz, Ö. (2017). “Dinleme becerisi üzerine yazılan makalelerin değerlendirilmesi”. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 511-531.
• Ünalan, Ş. (2006). Türkçe Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yalar, T. (2010). “İlköğretim 3. sınıflarda Türkçe dersi öğretiminde karşılaşılan sorunların öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15: 30-41.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.