Investigation of School Administrator Competencies Based on Teacher Perceptions

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 110 - 126, 29.12.2023

Hamza Öz

Öz

This research, which was conducted to reveal the competencies of school administrators based on teacher perceptions, was designed with a relational survey model. In the study, the competencies of school administrators were examined according to the demographic characteristics of teachers. “School Administrators' Competence Scale” was used as a data collection tool. In the research universe, there were 2552 teachers working in the Nizip district of Gaziantep in the 2021-2022 academic year. The research sample consisted of 390 teachers who were determined by simple random method among these people and participated in the study voluntarily. Data were analyzed through pairwise and multiple comparison techniques analysis. T-test was used for pairwise comparisons and Kruskal Wallis H test was used for multiple comparisons. In the study, according to the perceptions of the participants, the competence levels of the school administrators were discussed and interpreted in four dimensions: conceptual competence, technical competence, humanistic competence and technological competence. As a result of the research, the competencies of school administrators were found at the level of "very". While teachers' opinions about school administrator competencies do not change according to the variables of gender and status, it has been determined that they differ significantly according to marital status, age, professional seniority, education level, education level and branch. Various suggestions were made in the study based on these results.

Anahtar Kelimeler

School, Administrator, School Administrator, Competence

Okul Yöneticisi Yeterliklerinin Öğretmen Algılarına Dayalı Olarak İncelenmesi

Öz

Okul yöneticilerinin yeterliklerini öğretmen algılarına dayalı olarak ortaya koymak amacıyla yapılan bu araştırma ilişkisel tarama modeli ile tasarlanmıştır. Çalışmada okul yöneticilerinin yeterlikleri öğretmenlerin demografik özelliklerine göre ele alınarak incelenmiştir. Veri toplama aracı olarak “Okul Yöneticilerinin Yeterlilikleri Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma evreninde, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ili Nizip ilçesinde görev yapmakta olan 2552 öğretmen yer almıştır. Araştırma örneklemi bu kişiler arasından basit tesadüfi yöntemle belirlenen ve çalışmaya gönüllü olarak katılın 390 öğretmenden oluşmuştur. Veriler ikili ve çoklu karşılaştırma teknikleri analizi yoluyla çözümlenmiştir. İkili karşılaştırmalarda t- testi, çoklu karşılaştırmalarda ise Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Araştırmada katılımcıların algılarına göre okul yöneticilerinin yeterlik düzeyleri kavramsal yeterlik, teknik yeterlik, insancıl yeterlik ve teknolojik yeterlik olmak üzere dört boyutta ele alınıp yorumlanmıştır. Araştırmanın sonucunda okul yöneticilerinin yeterlikleri “çok” düzeyinde bulunmuştur. Okul yöneticisi yeterlikleri hakkındaki öğretmen görüşlerinin cinsiyet ve görev yapılan statü değişkenlerine göre değişmezken, medeni durum, yaş, mesleki kıdem, eğitim durumu, görev yapılan eğitim kademesi ve görev yapılan branşa göre anlamlı olarak farklılaştığı tespit edilmiştir. Araştırmada bu sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul, Yönetici, Okul Yöneticisi, Yeterlik

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1994). Çağdaş örgütlerde insan kaynağının personel yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Açıkalın, A. (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ve empati becerileri arasındaki ilişki (Ankara İli Örneği).Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Agaoglu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. & Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37 (164), 159-175.
• Akbaşlı, S. (2018). Okul yöneticisi ve okul yöneticisinin yeterlikleri. N. Cemaloğlu ve M. Gürkan Gülcan (Ed.). Kuramdan uygulamaya okul yönetimi içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Akın, U. (2014). Okul müdürlerinin inisiyatif alma düzeyleri ile öz-yeterlikleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 20(2), 125-149.
• Aydın, M. (2005). Eğitim yönetimi Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• Babaoğlan, E. & Çakan, M. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin değerlendirilmesi: Müdürlerin insan ilişkileri, kavramsal ve teknik yeterliklerine ilişkin bir araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(10), 19-40.
• Baloglu, N. (2020). Okul yöneticilerinin yeterlikleri. N. Baloğlu (Ed.). Eğitim kurumlarında yönetim ve liderlik içinde (s.1-24). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Başar, H. (1993). Eğitim denetçisi: rolleri, yeterlilikleri, seçilmesi, yetiştirilmesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (1992). Yönetimde insan ilişkileri: Yönetsel davranış. Ankara:: Gül Yayınevi.
• Başaran, İ. E. (2000). Örgütsel davranış. Ankara: Gül Yayınevi.
• Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bayrakçı, M. & Eraslan, F. (2014). Ortaöğretim okul yöneticilerinin inovasyon yeterlilikleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (28), 96-135.
• Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2010). Öğretmen liderliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlkogretim Online, 9(2), 2-13.
• Beytekin, F. (2004). İlköğretim okul müdürleri için eğitim liderliği standartlarının araştırılması.
• Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kocaeli Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu, İzmit, Türkiye.
• Bursalıoğlu, Z. (2019). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çetin, M. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin ve müdür yardımcılarının algılarına göre müdürlerinin liderlik yeterlikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Colins, J. (2001). Good to great (Çev. L. Cinemre). İstanbul: BoynerYayıncılık.
• Dinç, H. & Göksoy, S. (2020). Okul müdürlerinin teknoloji liderliği yeterlilikleri. International Journal on Lifelong Education and Leadership, 6(1), 20-35.
• Dogani, O. (2010). Yönetim bilinci ve motivasyon. İstanbul: Karma Yayıncılık.
• Dönmez, B. (2002). Müfettiş, okul müdürü ve öğretmen algılarına göre ilköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 29(29), 27-45.
• Efe, E., Bek, Y. & Şahin, M. (2000). SPSS’te çözümleri ile istatistik yöntemler II (10. Baskı).
• Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple study guide and reference. Boston: Pearson Education.
• Güçlü, F. (2019). Yeni kamu yönetiminin önerdiği araçların milli eğitim sistemine yansımaları. (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Niğde.
• Günay, M. (2001). İlköğretim devlet okulu müdürlerinin yeterlik düzeylerinin öğretmenlerin ve müdürlerin kendi algıları ile incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Güven, İ. H. (2002). İlköğretim okulu yöneticilerinin yeterliliklerinin değerlendirilmesi (Sakarya İli örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, Türkiye.
• Karadağ, E. (2011). Okul müdürlerinin niteliklerine ilişkin olarak öğretmenlerin oluşturdukları bilişsel kurgular: Fenomonolojik bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 36(159),25-40.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler (32. Baskı). Ankara: Nobel yayınları.
• Karip, E. & Köksal, K. (1996). Etkili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(6), 245.
• Kayıkçı, K. (2001). Yönetici yetiştirme sorunu. Milli Eğitim Dergisi, 150(28-32).
• Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: sorunlar çözümler ve öneriler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
• Madenoğlu, C. (2003). Ortaöğretim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerinin okul yöneticilerinde bulunması gereken niteliklere ilişkin öncelikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
• Morgan, G. (1989). Empowering human resources. Human Resource Management in Education. Bristol: Open University Press, 12, 32-37.
• Öz, H. (2019). Veri temelli okul yöneticisi seçme, yetiştirme ve görevlendirme modeli. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 2(2), 311-334.
• Özdemir, S., Sezgin, F. & Kılıç, D. Ö. (2015). Okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 40(177),365-383.
• Öztürk, K. & Erdem, M. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin yönetici yeterlikleri ile öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 26-47.
• Şahin, A. E. (2000). İlköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(22), 243-260.
• Sarpkaya, R. (1997). Milli eğitim bakanlığındaki kurum yöneticilerinin atamalarının çağdaş işgören yönetimi ilkelerine göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Yaşam Dergisi, 2(6),1-10.
• Şener, S. (2004). İlköğretim okul müdürlerinin müdürlük yeterliklerine ilişkin öğretmen algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Sevinç, N. & Arslan, H. (2019). Okul yöneticisinin yeterlikleri ölçeği geliştirme çalışması. Research Studies Anatolia Journal, 2, 126-135.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (5. Baskı), Boston, MA: Pearson.
• Tearle, P. (2004). A theoretical and instrumental framework for implementing change in ICT in education. Cambridge journal of education, 34(3), 331-351.
• Töremen, F. & Kolay, Y. (2003). İlköğretim okulu yöneticilerinin sahip olması gereken yeterlikler. Milli Eğitim Dergisi, 160.
• Wang, W.-C., Lin, C.-H. & Chu, Y.-C. (2011). Types of competitive advantage and analysis. International Journal of Business and Management, 6(5), 100-104.