Opinions of Administrators and Teachers on the Behavior of Whistleblowing with Case Studies

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 180 - 192, 31.07.2022

Emine Doğan

Öz

The purpose of this research is to examine the whistleblowing behaviour preferences of vice-principals and teachers with the case studies determined in respect of ethical/illegal behaviours that may occur in schools. What is investigated herein is whether viceprincipals and teachers are prone to denounce a colleague of theirs, who committed any one of the illegal/immoral acts that may occur at schools as being educational institutions, such as fraud, unfairness, manipulating his/her pupils in line with ideological opinions, developing sexual intimacy with a pupil of his/hers, etc., whether they have come across such an incident, and if so, how they responded to it. The study group of this research, having been performed in qualitative model and phenomenological design, is composed of 7 vice-principals and 11 teachers, having been serving at the high-school level in Onikişubat District of Kahramanmaraş City as of the educational year of 2017-2018. It has been ascertained as a result of the research that the viceprincipals are prone to prefer mostly formal and external whistleblowing behaviours, while the teachers are prone to prefer mostly informal and internal whistleblowing behaviours. It is further ascertained as a result of the research that, the participants, who encountered similar incidents, and filed respective complaints to the relevant authorities, but gained no result, are prone to remain silent, and not to respond to the situation in case they are to come across a similar incident again.

Anahtar Kelimeler

Whistleblowing, undesired behaviours, vice-principal, teacher

Örnek Olaylarla Bilgi Uçurma Davranışına Yönelik Yönetici ve Öğretmen Görüşleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, müdür yardımcıları ve öğretmenlerin okullarda ortaya çıkabilecek etik/ yasa dışı olan davranışlara ilişkin belirlenmiş örnek olaylarla bilgi uçurma davranış tercihlerini incelemektedir. Araştırmada birer eğitim kurumları olan okullarda yaşanabilecek yolsuzluk, haksızlık, öğrencileri ideolojik fikirler doğrultusunda yönlendirme ve öğrencisiyle cinsel yakınlık kurma gibi yasal/etik dışı davranışların herhangi birini gösteren çalışma arkadaşını müdür yardımcısı ve öğretmenlerin ihbar edip etmeyecekleri, daha önce böyle bir olayla karşılaşıp karşılaşmadıkları, karşılaşmaları halinde ne yaptıkları sorgulanmıştır. Nitel modelde ve olgubilim deseninde gerçekleştirilen bu araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılı Kahramanmaraş ili Onikişubat ilçesinde lise kademesinde görev yapan 7 müdür yardımcısı ve 11 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda müdür yardımcılarının etik/yasa dışı davranışlara karşı daha çok formal ve dışsal bilgi uçurma davranışı gösterecekleri; öğretmenlerin ise informal ve içsel bilgi uçurma davranışı gösterecekleri tespit edilmiştir. Araştırmada daha önce benzer bir hadise yaşamış ilgili mercilere şikâyette bulunmuş ancak hiçbir sonuç alamamış katılımcıların ise belirtilen örnek olaylarla bir daha karşılaşma durumunda sessiz kalacakları ve duruma hiçbir müdahalede bulunmayacakları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi uçurma, istenmeyen davranışlar, müdür yardımcısı, öğretmen

Kaynakça

• Akbaşlı, S., Yolcu, H., & Ulum, H. 2019 . Okul yöneticilerinin çocuk istismarını bildirmeye yönelik tutumları. Turkish Studies Educations Sciences, 14 3 , 151-164. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.22871
• Aksel, E. Ş., & Yılmaz‐Irmak, T. 2015 . Çocuk cinsel istismarı konusunda öğretmenlerin bilgi ve deneyimleri. Ege Eğitim Dergisi, 16 2 , 373‐391.
• Alper, M., & Artan, İ. E. 2021 . Whistleblowing ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiye örgüt kültürünün etkisi: Öğretmenler üzerine bir araştırma. Trakya Eğitim Dergisi, 11 2 , 550-567. https://doi.org/10.24315/tred.602518
• Baltacı, A. 2017 . Eğitim örgütlerinde bilgi uçurma: Eğitim çalışanlarının bilgi uçurdukları kişi ve makamlar. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 23 , 57-85.
• Bjorkelo, B., Einarsen, S., & Matthiesen, S. B. 2010 . Predicting proactive behaviour at work: Exploring the role of personality as an antecedent of whistleblowing. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83 2 , 371-394. https://doi.org/10.1348/096317910X486385
• Buchholza, R., & Rosenthal,B.S. 1998 . Business ethics. New Jersey: Prentice Hall
• Bursalıoğlu, Z. 2000 . Eğitimde yönetimi anlamak sistemi çözümlemek. Ankara: PegemA.
• Celep, C., & Konaklı, T. 2012 . Bilgi uçurma: Eğitim örgütlerinde etik ve kural dışı uygulamalara yönelik bir tepki. E-International Journal of Educational Research, 3 4 , 65-88. Doi:10.19160/E-IJER.52585
• Chiu, R. K. 2003 . Ethical Judgemet and Whistleblowing Intention: Examining The Moderating Role of Locus of Control. Journal of Business Ethics. 43 1/2 . 65-74. Doi:10.1023/A:1022911215204
• Coşkun, B., & Çelikten, M. 2020 . Öğretmenlik meslek etiği üzerine bir inceleme. International Journal of Society Researches, 15 21 , 666-710. Doi: 10.26466/opus.666967
• Coşkun-Demirpolat, B., Turpçu, M,. & Katıtaş, S. 2017 . Okul yöneticilerinin öğrencilerin cinsel istismarına yönelik görüşleri. Eğitim Yönetimi Araştırmaları, 273-291.
• Creswell, J. W. 2013 . Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün ve SB Demir, Çev. . Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Çetinkaya, R. S. 2015 . Turkish school counselor’s experiences of reporting, Child sexual abuse: A Brief Report. Journal of Child Abuse, 24 8 , 908-921. Doi: 10.1080/10538712.2015.1084072
• De Maria, W. 2008 . Whistleblowers and organisational protestors: crossing imaginary borders. Current Sociology, 56 6 , 865-883. Doi: 10.1177/0011392108095343
• Ernst G. Jr., & Young T. 2010 . Driving ethical growth – new markets, new challenges 11th Global Fraud Survey. London: EYGM Limited.
• Ertürk, A. 2017 . Bilgi uçurma. İçinde S. Özdemir ve N. Cemaloğlu Ed. , Örgütsel davranış ve yönetimi ss. 639- 648 . Ankara: Pegem.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. 2008 . How to design and evaluate research in education 7th ed. . New York: McGraw-Hill.
• Gözütok, F. D. 1999 . Öğretmenlerin Etik Davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32 1 , 83-99. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000021
• Gümüşeli, A. İ., & Hacıfazlıoğlu, Ö. 2009 . Globalization and conflict management in schools. Cyproit Journal of Educational Sciences, 4,183-198.
• Hersh, M. A. 2002 . Whistleblowers-Heroes or traitors?: Individual and collective responsibility for ethical behaviour. Annual Reviews in Control, 26, 243-262. https://doi.org/10.1016/S1367-5788 02 00025-1
• Hinkelman, L., & Bruno, M. 2008 . Identification and reporting of child sexual abuse: The role of elementary school professionals. The Elementary School Journal, 108 5 , 376-391. https://doi.org/10.1086/589468
• Houser, J. 2015 . Nursing research: reading, using, and creating evidence. Burlington: Jones ve Bartlett Learning.
• Jubb, P. B. 1999 . Whistleblowing: A restrictive definition and interpretation. Journal of Business Ethics, 21 1 , 77- 94. Doi:10.1023/A:1005922701763
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu, 2020 . 2005-2020 etik kurul başvuru istatistikleri. https://www.etik.gov.tr/wp- content/uploads/2020/01/2005-2020basvuruistatistikleri.pdf adresinden erişilmiştir.
• Kaptein, M. 2011 . From inaction to external whistleblowing: The influence of the ethical culture of organizations on employee responses to observed wrongdoing. Journal of Business Ethics, 98 3 , 513-530. Doi: 10.1007/s10551-010-0591-1
• Koca, M. 2012 . Çocuk istismarında ihbar yükümlülüğü. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3 1 ,113- 128.
• Lewis, D. 2001 . Whistleblowing at work: on what principles should legislation be based? Industrial Law Journal, 30 2 , 169-193. https://doi.org/10.1093/ilj/30.2.169
• Martel, E., & Teacher, S. S. 2011 . The Atlanta scandal: Teaching in “a culture of fear, intimidation and retaliation”. Nonpartisan Education Review, 7 7 , 1-7.
• Mercan, N., Altınay, A., & Aksanyar, Y. 2012 . Whistleblowing bilgi ifşası, ihbar ve yolsuzlukla mücadelede iç denetimin değişen ve gelişen rolü. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri, 4 2 , 167-176.
• Merriam, S. B. 2013 . Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Çev. Selahattin Turan . Ankara: Nobel.
• Miceli, M. P., & Near, J. P. 1992 . Blowing the whistle: The organizational and legal ımplications for companies, and employees. Lexington Press: New York.
• Miceli, M. P., Near, J. P., & Schwenk, C. R. 1991 . Who Blows the Whistle and Why? Industrial and Labor Relations Review, 45 1 , 113-130. https://doi.org/10.2307/2524705
• Miethe, T. D. 1999 . Whistleblowing at work: Tough choices in exposing fraud, waste, and abuse on the job. Boulder, CO: Westview Press.
• Nalcı-Arıbaş, N. 2017 . Kamu yönetiminde yasa/etik dışı davranışların önlenmesinde “ifşa” mekanizması: Bir model önerisi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Nayir, D. Z., & Herzig, C. 2012 . Value orientations as determinants of preference for external and anonymous Whistleblowing, Journal of Bus Ethics, 17 4 , 483-490. http://dx.doi.org/10.1007/s10551-011-1033-4
• Özaslan, G., & Ünal, A. 2016 . Öğretmenlerde açığa çıkarma davranışı: mevcut durum ve öneriler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22 3 , 321-350.
• Özgan, H., & Bozbayındır, F. 2011 . Okullarda adil olmayan uygulamalar ve etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 66-85.
• Özgül, D. 2015 . Öğrencilerin cinsel istismara uğrama durumunda ilk ve ortaokullarda çalışan öğretmen ve okul yöneticilerinin tutum ve davranışları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özler, D. E., Atalay, C. G., & Şahin, D. M. 2010 . “Whistleblowing” örgütsel davranışta güncel olaylar. D. E. Özler Ed. , Bursa: Ekin Yayıncılık
• Özler, D., Şahin, M., & Atalay, C. 2010 . Teorik bir çerçevede whistleblowing-etik ilişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 2 , 169-194.
• Park, H., Blenkinsopp, J., Oktem, M., & Omurgonulsen, U. 2008 . Culturel orientation and attitudes toward different forms of whistle-blowing: A comparison of South Korea, Turkey and the U. K. Journal of Business Ethics, 82, 929-939. Doi: 10.1007/s10551-007-9603-1
• Pelit, E., & Güçer, E. 2006 . Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin algılamaları. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 95-119.
• Perrucci, R., Anderson, R. M., Schendel, D. E., & Trachtman, L. E. 1980 . Whistle-blowing: Professionals’ resistance to organizational authority. Social Problems, 28 2 , 149-164. https://doi.org/10.2307/800148
• Resmi Gazete 1961 . Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr.
• Rothschild, J., & Miethe, T. D. 1999 . Whistle-blower disclosures and management retaliation the battle to control ınformation about organization corruption. Work and Occupations, 26 1 , 107-128. https://doi.org/10.1177/0730888499026001006
• Shakeshaft, C., & Cohan, A. 1995 . Sexual Abuse of Students by School Personnel. Phi Delta Kappan, 76 7 , 512‐ 520.
• Tsahuridu, E., & Vandekerckhove, W. 2008 . Organisational whistleblowing policies: making employees responsible or liable? Journal of Business Ethics, 82 1 . 107-118. Doi: 10.1007/s10551-007-9565-3
• Transparency International, 2020 . Transparency international Turkey. https://www.transparency.org/en/countries/turkey adresinden erişilmiştir.
• Toker-Gökçe, A. 2014 . Okullarda Bilgi uçurma: İş doyumu ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 261-282.
• Toker Gökçe, A., & Alataş, H. 2014 . Öğretmenlerin istenmeyen yönetici davranışlarına yönelik tutumları: bilgi uçurma whistle-blowing mı? sessiz kalma mı? V. Eğitim Yönetimi Forumu Bildiri Özetleri Kitabı, 11-13 Eylül, EYFOR, Konya.
• Toker Gökçe, A., & Oğuz, E. 2015 . Öğretmen adaylarının farklı bilgi uçurma Whistle-blowing tercihlerinde belirleyici olan kültürel değerler. Sakarya University Journal of Education, 5 1 , 55-69. https://doi.org/10.19126/suje.56400
• Tunç, H. S., & Toker-Gökçe, A. 2018 . Okul yöneticilerinin alo 147 hakkındaki görüşlerinin bilgi uçurma açısından değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 4 477–487. https://doi.org/10.18506/anemon.347443
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. 2005 . Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. 2009 . Öğretmen adaylarının mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. İş Ahlakı Dergisi, 2 2 , 71–88.
• Yüksel, A., Mil, B., & Bilim, Y. 2007 . Nitel araştırma: Neden, nasıl, niçin? Ankara: Detay
• Zellman, G. 1990 . Linking schools and social services: the case of child abuse reporting. Educational Evaluation and Policy Analysis, 12 1 , 41–55.