Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Yönetim Süreçlerinde Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Nitel Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 163 - 176, 31.07.2023

Ayhan Duygulu Kübra Yenel , Necati Cemaloğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de okul yöneticilerinin yaşadığı yönetsel sorunları tespit etmektir. Araştırmada Türkiye’nin farklı illerinde görev yapan 116 okul müdüründen yarı yapılandırılmış görüşme formu ile veriler elde edilmiş ve elde edilen veriler nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Gerçekleştirilen içerik analizinde katılımcıların 69 farklı yönetsel sorun ortaya koyduğu saptanmıştır. Daha sonra bu sorunlar analiz edilmiş ve bu sorunların toplam sekiz farklı tema altında toplandığı görülmüştür. Araştırma sonucunda belirlenen temalar şunlardır; (1) öğrenci - veli tutum ve davranışları, (2) öğretmen tutum ve davranışları, (3) akademik sorunlar, (4) fiziki sorunlar, (5) ekonomik sorunlar, (6) planlama sorunları, (7) mesleki beceri sorunları ve (8) teknik sorunlar.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, yönetim, yönetsel sorun

A Qualitative Research on the Problems Faced by Principals in School Administration Processes in Türkiye

Öz

The aim of this study is to identify the administrative problems experienced by school administrators in Türkiye. In the study, data were obtained from 116 principals from different provinces of Türkiye via a semi-structured interview form, and the data obtained were analyzed by content analysis, one of the qualitative research methods. The content analysis carried out revealed 69 different managerial problems. These problems were then analyzed and they were found to be gathered under eight different themes. The themes identified as a result of the research include; (1) student-parent attitudes and behaviours, (2) teacher attitudes and behaviours, (3) academic issues, (4) physical problems, (5) economic issues, (6) planning issues, (7) professional skills problems and (8) technical problems.

Anahtar Kelimeler

Principal, administration, administrative problem

Kaynakça

• Adıgüzel, O. C., & Ergünay, O. (2012). Türkiye’de değerler üzerine gerçekleştirilen lisansüstü tezlerin eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme perspektifinden incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,11(41), 018-033.
• Agrawal, V. K., & Vashistha, R. (2013). POSDCORB: A managerial overview. Paripex - Indian Journal of Research, 3(4), 248-250.
• Aslanargun, E., & Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(2), 349-368.
• Ateş, Ö. T. (2017). Türkiye’de değerler eğitimi uygulamalarının öğrencilere kazandırılması istenen olumlu özellikler üzerindeki etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(34), 41-60.
• Bayar, A. (2015). Bir örgüt olarak okulda meydana gelen çatışma nedenleri ve çözüm yollarına yönelik okul müdürlerinin görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 130-141.
• Baş, G., & Beyhan, Ö. (2012). Türkiye’de değerler eğitimi konusunda yapılmış lisansüstü tezlerin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(24), 55-77.
• Bursalıoğlu, Z. (2012). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama (11. Baskı). Ankara: Pegem.
• Bursalıoğlu, Z. (2015). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (19. Baskı). Ankara: Pegem.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı: Var olan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 249-274.
• Cemaloğlu, N., & Şahin, F. (2017). Örgütsel davranış ve yönetimi. (Ed: S. Özdemir & N. Cemaloğlu). Ankara: Pegem.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün, SB Demir, Çeviri Ed.) Ankara: Siyasal.
• Çelik, V., & Torlak, Ö. (2006). Yönetim ahlakı ve sosyal sorumluluk, okul yönetimlerini geliştirme programı. Ankara: İlköğretim Genel Müdürlüğü.
• Çelikten, M. (2001). Okul yöneticilerinin problem çözme becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(27), 297–309.
• Çiçek, V., Ülker, R., & Tarman, B. (2012). Comparison of character education in US and Turkish educational systems: Globalizing American education system. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 4(3), 1311-1322. Demirtaş, H., Üstüner, M., & Özer, N. (2007). Okul yönetiminde karşılaşılan sorunların öğrenci ve okul ile ilgili değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 51(51), 421-455.
• Drew, D., & Hewitt, H. (2006). Populations at risk across the life span: Empirical studies, a qualitative approach to understanding patients’ diagnosis of lyme disease. Public Health Nursing, 23(1), 20-30.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. İstanbul: Sistem.
• Fullan, M. (2004). Moral Purpose and Change Agentry, In Educational Management, Major Themes In Education, 1, (Ed: H. Tomlinson), 60-70, London: Routledge Falmer.
• Güçlü, M. (2015). Türkiye’de değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 720-732.
• Gürsel, M. (2012). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Konya: Eğitim.
• Kayabaşı, Y. (2017). Sınıf yönetimi kavramının sınıfta disiplin sağlamadan farklı yanları ve temel özellikleri. Ed. G. Yüksel ve S. Büyükalan Filiz, Sınıf Yönetimi içinde, 25-46, Ankara: Pegem.
• Memduhoğlu, H. B., & Meriç, E. (2012). Okul müdürlerinin yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunlar. 7. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Malatya.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev. Ed.), Ankara: Nobel.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev. Ed). Ankara: Pegem.
• Neuman, W. (2006). Social research methods qualitative and quantitative approaches. Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Özden, Y. (1998). Eğitimde dönüşüm. Ankara: Pegem.
• Özgan, H., & Kalman, M. (2015). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (Ed. A. Çiçek Sağlam). Ankara: Maya.
• Polat, S., & Küçük, Z. (2012). Sınıf öğretmenlerinin ilköğretim okul yöneticilerinin yönetim süreçlerine ilişkin yönetici davranışlarını demokratik olarak algılama düzeylerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 437-450.
• Sağır, M., & Emişoğlu, S. P. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rollerinde sorunla karşılaşma dereceleri ve karşılaştıkları sorunlar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 39-56.
• Sağlam, A. (2016). Değerler eğitiminin öğrenci davranışların etkisinin veli görüşlerine göre incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(3), 723-742.
• Şenaras, B. (2017). İlk ve ortaokullarda veli baskısı: Müdür ve öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem.
• Tortop, N., İsbir, E. G., Aykaç, B., Ayman, H., & Özer, M. A. (2012). Yönetim bilimi. Ankara: Nobel.
• Tozlu, A. (2016). Karar verme yaklaşımları üzerinde Herbert Simon hegemonyası. Journal of Turkish Court of Accounts/Sayistay Dergisi, 102, 27-45.
• Wojnar, D., & Swanson, K. (2007). Phenomenology: An exploration. Journal of Holistic Nursing, 25(3),172-80.
• Yıldırım, A., & Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, B. (2004). Sınıfta disiplin ve öğrenci davranışının yönetimi. (Ed. M. Şişman & S. Turan) Sınıf yönetimi içinde. Ankara: Pegem.
• Zembat, R. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul yöneticisi, meslektaşları ve aileler bağlamında algıladıkları çatışma durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 203-215.