KABİN EKİPLERİNİN DUYGUSAL ZEKÂ YETENEKLERİNİN PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNE ETKİSİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2016, , 0 - 0, 11.03.2016

İlyas Sozen Türkan İşyapan Gürbüz

https://doi.org/10.18221/bujss.77034

Cited By: 3

Öz

Çalışmanın amacı, kabin memurlarının duygusal zekâ potansiyelleri ile problem çözme becerisi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma amacına uygun olarak kamu ortaklı ve özel havayolu işletmelerinin İstanbul’da ikamet eden 191 kabin memuruna toplam 73 soru sorulmuştur. Araştırmada Bilgi Toplama Formu, Bar-On Duygusal Zekâ Ölçeği ve Problem Çözme Envanteri kullanılmıştır. Katılımcılara demografik verilere yönelik Bilgi Toplama Formu, Duygusal Zekâ Ölçeği ve Problem Çözme Envanteri set halinde anket olarak verilmiştir. Kabin memurlarının bir bölümü uçuş görevine giderken ya da döndükten sonra Kabin Ekibi Görev Bekleme Odası’nda, büyük bir çoğunluğu da periyodik eğitimlerini almak için geldikleri eğitim binasında sınıf ortamında soruları cevaplamışlardır. Veri analizleri için SPSS programı kullanılmıştır. Problem çözme envanteri ve duygusal zekâ ölçeğinin demografik değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla uygulanan bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Ardından değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla korelasyon analizi; problem çözme envanteri alt boyutlarını açıklayan değişkenlerin belirlenmesi amacıyla da bir dizi hiyerarşik regresyon analizi yürütülmüştür. Buna göre duygusal zekâ düzeyinin cinsiyet açısından farklılık gösterdiği; problem çözme becerilerinin de cinsiyet, medeni durum ve unvan açısından farklılaştığı görülmüştür. Çalışmanın temel hipotezleri doğrultusunda, duygusal zekâ düzeyinin problem çözme becerilerinden aceleci yaklaşım, düşünen yaklaşım, kendine güvenli yaklaşım ve planlı yaklaşımın anlamlı açıklayıcısı olduğu görülmektedir.

Kaynakça

• Acar, Füsun “Duygusal Zekâ ve Liderlik”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no. 12 (2002): 53-68.
• Acar, Füsun Tekin. “Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Davranışları ile İlişkisi: Banka Şube Müdürleri Üzerine Bir Alan Araştırması.” Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2001, 98.
• Aktunç, İlknur. “Kabin Memuru Tanımı.” Türk Hava Yolları Uçuş Eğitim Başkanlığı Cabin Interphone Dergisi, no. 1 (2013): 9-10.
• Atabek, Erdal. Bizim Duygusal Zekâmız. 1. baskı. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 1999.
• Avcı, Burcu Semahat. “Yöneticilerdeki Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Kendi iş Tatminleri Üzerinde Etkisi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2013, 66.
• Azeez, Olugbenga R, ve Omolade A Mark. “Jointand Relative Effect of Emotional Intelligence, Problem Solving Skills and Gender on Decision Making Aabilities of Secondary School Administrators.” International Journal of Research in Education 2, no. 8 (2010): 139-146.
• Bingham, Alma. Çocuklarda Problem Çözme Yeteneklerinin Geliştirilmesi. 2. Baskı. Çeviren F. Oğuzkan. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1998.
• Bradshaw, Felicia Bell. “Exploring the Relationship Between Emotional Intelligence and Academic Achievement in African American Female College Students.” PhD Thesis, College of Notre Dame of Maryland, 2008, 31, 127.
• Çakar, Ulaş, ve Yasemin Arbak. “Dönüşümcü Liderlik Duygusal Zekâ Gerektirir mi? Yöneticiler Üzerine Örnek Bir Çalışma.” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18, no. 2 (2003): 83-98.
• Çetinkaya, Özlem, ve Ali Murat Alparslan. “Duygusal Zekânın İletişim Becerileri Üzerine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma.” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16, no. 1 (2011): 363-377.
• D’Zurilla, Thomas J, ve Arthur M Nezu. “Development and Preliminary Evaluation of the Social Problem Solving Inventory.” Psycological Assessment 2, no. 2 (1990): 156-163.
• D’Zurilla, Thomas J, ve Goldfried Marvin R. “Problem Solving and Behavior Modification.” Journal of Abnormal Psycology 78, no. 1 (1971): 107-110.
• Dewey, John. How We Think. Boston: Heath&Co, 1910.
• Doğan, Uğur. “Lise Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Düzeyleri İle Problem Çözme Becerilerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi.”
• Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla, 2009, 24,28,29,31.
• Edizler, Gaye. “İnsan Kaynakları Yönetiminde Duygusal Zekâ Ölçüm Modelleri.” Journal of Yaşar University, 2010: 2980-2981.
• Goleman, Daniel. Duygusal Zekâ Neden IQ'dan Daha Önemlidir. 38. Baskı. Çeviren Klinik Psikolog Banu Seçkin Yüksel. İstanbul: Varlık Yayınları, 2014.
• Güler, Ayşe. “İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Duygusal Zekâ ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006, 123.
• Gürbüz, Türkan İşyapan. Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Problem Çözme Üzerine Etkisi: Sivil Havacılık Alanında Kabin Ekipleri Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Doç. Dr. İlyas Sözen), Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2015
• Heppner, Paul P, ve Charles J Krauskopf. “An Information Processing Approach to Personal Problem Solving.” The Counseling Psycologist, no. 15 (1987): 34-37.
• Heppner, Paul P, Janet Hibel, Gary W Neal, Charles L Weinstein, ve Fredric E Rabinowitz. “Personal Problem Solving: A Descriptive Study Of İndividual Differences.” Journal of Counseling Psychology 6, no. 29 (1982): 580.
• Heppner, Paul P, ve Chris H Petersen. “The Development and Implications of a Personal Problem-Solving Inventory.” Journal of Counseling Psychology, no. 29 (1982): 66-75
• ICAO. “ICAO Training Manual Part E-1 Cabin Attendant’s Safety Training.” ICAO Training Manual Part E-1 Cabin Attendant’s Safety Training Second Edition. Cilt 7192. ICAO, 1996. 1.2.1.1.
• İşmen, Esra. “Duygusal Zekâ Ve Problem Çözme.” Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, no. 13 (2001): 111-124.
• Karabulutlu, Elanur Yılmaz, Sevda Yılmaz, ve Afife Yurttaş. “Öğrencilerin Duygusal Zekâ Düzeyleri İle Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki.” Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2, no. 2 (2011): 75-79.
• Kavcar, Cavit, Mehmet Hengirmen, Menekşe Koçak, ve Ali K. Tümuçin. “Türkçe Okul Sözlüğü.” Türkçe Okul Sözlüğü. Ankara: Engin Yayın Evi, Agustos 2006. 172.
• Keser, Aşkın. “Çağrı Merkezi Çalışanlarında İş Yükü Düzeyi İle İş Doyumu İlişkisinin Araştırılması.” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11, no. 1 (2006): 103.
• Mayer, John, ve Peter Salovey. “The Intelligence of Emotional Intelligence.” Intelligence 17 (1993): 433-442.
• Merlevede, Patrick, Rudy Vandamme, ve Bridoux Denis. 7 Adımda Duygusal Zekâ. 1. Baskı. Çeviren Tuğba Kırca. İstanbul: Omega Yayınları, 2006.
• Morgan, Clifford T. Psikolojiye Giriş. 13. baskı. Çeviren H. ve Diğerleri Arıcı. Ankara: Meteksan Yayınları, 1999.
• Nezu, Arthur M. “Cognitive Appraisal of Problem Solving Effectiveness: Relation to Depression and Depressive Symptoms.” Journal of Clinical Psychology, no. 42 (1986): 42-48.
• Oğuzkan, Ferhan. Öğretmenliğin Üç Yönü. 1. Baskı. Ankara: Kadıoğlu Yayınevi, 1988.
• Osborn, Alex F. “Applied imagination: Principles and procedures of creative problem solving.” The Shild & Lance 7 , no. 4 (1963): 4.
• Özaslan, Burcu Özge, Aslı Beyhan Acar, ve Ahmet Cevat Acar. “Duygusal Zekâ ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma.” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İşletme İktsadı Enstitüsü Dergisi-Yönetim 20, no. 64 (Ekim 2009): 99-100.
• Özdemir Yaylacı, Gaye. Duygusal Zekâ. 2. Basım. İstanbul: Hayat Yayıncılık, 2002.
• Pollock, Leslie R, ve Mark G Williams. “Problem Solving and Suicidal Behaviors.” Suicide and Life-Threatening Behavior 4, no. 28 (1998): 375-387.
• Popper, Karl R. “All Life Is Problem Solving.” Psychology Press, 1999: 21.
• Şahin, Nail, Nesrin Şahin, ve Paul P Heppner. “Psychometric Properties Of The Problem Solving Inventory in a group of Turkish university students.” Cognitive Therapy and Research,, no. 17 (1993): 379-396.
• Savaşır, Işık, ve Nesrin H Şahin. Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. 1. Baskı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1997.
• Schutte, Nicola, et al. “Development and Validation of a Measure of Emotional Intelligence.” Personality and Indıvıdual Differences 25 (1998): 167-177.
• Senge, Peter. Beşinci Disiplin. 16. baskı. Çeviren Ahmet Doğukan, Barış Pala İldeniz Ayşegül. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.
• Sharma, Tanu, ve anil Sherawat. Emotional Intelligence, Leadership and Conflict Management. Saarbrücken: LAP LAMBERT Academic Publishing, 2014.
• SHGM. SHGM Havacılık Personeli. 2012. http://web.shgm.gov.tr/tr/havacilik-personeli/2138-kabin-memuru (Şubat 14, 2016 tarihinde erişilmiştir).
• Stevens, Michael. Sorun Çözümleme. 1. Baskı. Çeviren A. Çimen. İstanbul: Timaş Yayınları, 1998.
• Şahin, Nail, Nesrin Şahin, ve Paul P Heppner. “Psychometric Properties Of The Problem Solving Inventory in a group of Turkish university students.” Cognitive Therapy and Research,, no. 17 (1993): 379-396.
• Tunca, Meryem Meltem. “Meslek Lisesi Öğretmnelerinin Duygusal Zekâları İle Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin Araştırılması.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2004, 48,89.
• Ünüvar, Ayşe. “Çok Yönlü Algılanan Sosyal Desteğin 15-18 Yaş Arası Lise Öğrencilerinin Problem Çözme Becerilerine ve Benlik Saygısına Etkisi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2003, 77-82.
• Yalın, Elif. “İş Yaşamında Duygusal Zekâ Düzeylerinin Problem Çözme Becerilerine Olan Etkisi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2015, 78.
• Yerli, Selim. “İlk ve Orta Öğretim Okullarındaki Yöneticilerin Duygusal Zekâ ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki ilişki: İstanbul Anadolu Yakası Örneği.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009, 93-94.