SİNEMA-RESİM İLİŞKİSİ VE GÖSTERGELERARASI ÇEVİRİYE BİR ÖRNEK DEREK JARMAN’IN CARAVAGGIO (1986) FİLMİ

Yıl 2010, Cilt: 4 Sayı: 1, 67 - 86, 06.01.2010

Gülşen Sayın

Öz

Bu makalede Derek Jarman‟ın Caravaggio (1986) filmi göstergelerarası çeviri ve aynı
zamanda uyarlama örneği olarak ele alınır. Göstergelerarası çeviri, farklı gösterge dizgelerini
birbirine çevirmek yoluyla anlam üretme veya en basit haliyle bir metnin veya sanat dalının
(gösterge dizgesinin) kendine özgü dilini bir başka sanat dilinde (gösterge dizgesinde) yeniden
kurma olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada, Derek Jarman‟ın filmi, on yedinci yüzyılda yaşamış
İtalyan ressam Caravaggio‟nun „yaşam metni‟ nin sinema dilinde yeniden yapılandırılmış
olması nedeniyle bir çeviri metin ve aynı zamanda uyarlama olarak irdelenir. Ancak, yaşam
metninin öznesi ressam olduğu için filme bir üçüncü dil olan resim dili de girmiştir.
Göstergelerarası/ sanatlararası ilişkide resim, sinema ve biyografi sanatlarının kendilerine özgü
dillerinin taşıdığı anlamların kesiştiği noktada ortaya çıkan bu film, her üç dilin ve anlam
evrenlerinin kaynaşmasından oluşmuş hibrid bir yapıdadır ve yeni anlamlar üretir.

Anahtar Kelimeler

Caravaggio, Derek Jarman, göstergelerarası çeviri, uyarlama, biyografi

Kaynakça

• Barths, Roland (1993). Göstergebilimsel Serüven. (Çev: Mehmet Rifat, Sema Rifat).
• İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Bazin, Andre (1968). What is Cinema? Berkley: University of California Press.
• Bersani, Leo veUlysse Dutoit (1999). Caravaggio. London: British Film Institute.
• Dudley, Andrew (1984). “Concepts in film Theory: Adaptation”. Editörler: Gerald
• Mast, Marshall Cohen ve Leo Braudy. Film Theory and Criticism (4. Basım). New York, Oxford: Oxford University Press, 1992.
• Gusdorf, Georges (1980). “Conditions and Limits of Autobiography”. Editör: James
• Olney. Autobiography: Essays Theoretical and Critical. Princeton: Princeton University Press. Jakobson, Roman (2000). “On Linguistic Aspects of Translation” (1959).Editörler: Venuti ve Lawrence. The Translation Studies Reader. Londra: Routledge. Ss. 113
• Jarman, Derek (1986). Derek Jarman’s Caravaggio. London: British Film Institute. ----- (1986). Caravaggio: The Complete Film Script and Commentaries. London: Thames and Hudson.
• Kronick, Joseph G (1984). “Hermeneutics and Literary Biography”. Boundary ,
• Vol.12, No.3, On Humanism and the University I: The Discourse of Humanism (Spring- Autumn): 99-120. Lippard, Chris (Ed). (1996). By Angels Driven: The Films of Derek Jarman.
• Westport, Connecticut: Praeger. Marcus, Millicent (1993). Filmmaking By the Book: Italian Cinema and Literary
• Adaptation. Baltimore: Johns Hopkins University Press. Misch, Georg. (1951). A History of Autobiography in Antiquity. Cambridge:
• Harvard University Press. O‟Pray, Michael (1996). Derek Jarman: Dreams of England. London: British Film Institute.
• Rifat, Mehmet (1999). Homo Semioticus. İstanbul: Kaf Yayınları.
• Rogers, Holly (2008). “Audio-Visual Biography: The Collaboration of Music and Image in Derek Jarman‟s Caravaggio”. Journal of Musicological Research, 27, 2 (April): 168.
• Storario, Vittorio (2008). “On Caravaggio”. Aperature Magazine 190 (Spring):
• Wilson-Smith, Timothy (1998). Caravaggio. London: Phaidon Press.
• Wollen, Roger (1996). Derek Jarman: A Portrait. London: Thames and Hodson. http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/caravaggio/