Hibrid Ayçiçeği Genotiplerinde Korelasyon Ve Path Analizi

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 2, 235 - 248, 02.12.2019

Penbe Şanver , Abdurrahim Tanju Göksoy

Öz

Bu çalışma yeni geliştirilen hibrid
ayçiçeği genotiplerinde tane verimi ve verimle ilişkili bazı özellikler
arasındaki ilişkilerle bu özelliklerin tane verimi üzerine olan doğrudan ve
dolaylı etkileri belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada, 5 hat ve 5
tester line x tester melezleme yöntemine göre melezlenmiş, böylece 25 F1
hibridi genetik analizler için geliştirilmiştir. Bursa Uludağ Üniversitesi
Ziraat Fakültesi tarafından geliştirilen 10 ebeveyn hat ve 25 F1 dölünden
oluşturulan hibrid populasyonunda korelasyon ve path analizleri yapılmıştır.
Araştırmada % 50 çiçeklenme gün sayısı, olgunlaşma gün sayısı, bitki boyu,
tabla çapı, 1000 tane ağırlığı, ham protein oranı, yağ oranı ve yağ verimi gibi
belirli agronomik ve teknolojik özellikler ölçülmüştür. Sonuçlar tane verimi
ile bitki boyu, tabla çapı, 1000 tane ağırlığı, % 50 çiçeklenme gün sayısı ve
yağ verimi arasında pozitif yönde önemli korelasyonlar olduğunu ortaya
koymuştur. Öte yandan, tane verimi ile yağ oranı, ham protein oranı ve
olgunlaşma gün sayısı arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak önemsiz
bulunmuştur. Path analizinden elde edilen Path katsayıları tane verimi üzerine
tabla çapının en yüksek pozitif yönde doğrudan etkiye sahip olduğunu ve bunu
yağ veriminin negatif yöndeki doğrudan etkisinin izlediğini göstermiştir. Tabla
çapı ve yağ veriminin tane verimine doğrudan etkilerinin büyüklüğü sırasıyla%
51.7 ve % 43.5'tir. Bunula birlikte, yağ verimi tabla çapı üzerinden % 50.5’lik
payla pozitif yönde en yüksek dolaylı etkiye sahip olmuştur. Bu sonuçlar, tane
verimini arttırmak için yapılacak ıslah programlarında, tabla çapı, bitki boyu,
% 50 çiçeklenme gün sayısı ve 1000 tane ağırlığı için pozitif yönde
seleksiyonlarla başarılı sonuçlar elde edilebileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, korelasyon, path katsayıları, verim

Kaynakça

• Alba, E., ve ark. 1982. Evaluation of combining ability of inbred lines in sunflower (Helianthus annuus L.). Istituto di Miglioramento Genetico delle Piante Agrarie: 19-22.
• Abdel, A.A.G., Salch, S.A., Kohab, M.A. and Gazzar, M.M. (1987). Correlation studies between leaf surface, head characteristics and yields of sunflower in Egypt. Annals of Agric. Sci., 32(2): 1213-1227.
• Alvarez, D., P. Luduena, and Y. E. Frutos. 1992. Correlation and causation among sunflower traits. In: Proc. of The13th Int . Sunflower Conf. Pisa, Italy. September 7-11. 957-962.
• Akalın, A. 1992. Orobanş’a dayanıklı erkenci ve kısa boylu ayçiçeklerinin (Helianthus annuus L.) verim ve verim öğeleri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Ashok, S., N. Mohamed Sheriff, S. and L. Narayanan., 2000. Combining ability studies in sunflower (Helianthus annuus L.). Crop Research 20 (3): 457-462.
• Anandhan, T., Manivannan, P., Vindhiyavarman, P. and Jeyakumar, P., 2010. Correlation for oil yield in sunflower (Helianthus annuus L.). Electronic Journal of Plant Breeding 1(4): 869-871.
• Anonim 2018. 2017 Yılı Ayçiçeği Raporu. T.C.Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Koperatifçilik Genel Müdürlüğü, s. 40. http://www.koop.gbt.gov.tr/data.../..../2017 Ayçiçeği Raporu.pdf (Erişim tarihi: 08.04.2019).
• Chikkadevaiah, Sujatha H.L. and Nandini. 2002. Correlation and Path analysis in sunflower. Helia, 25(37): 109-118.
• Dewey D.R. and Lu K.H. 1959. A correlation and path coefficient analysis of components of crested wheat grass seed production. Agron J., 51(9):515-518.
• Ergen, Y. ve Sağlam, C. 2005. Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus Annuus L.) çeşitlerinin Tekirdağ koşullarında verim ve verim unsurları. Tekirdağ Ziraat Fak,ültesi Dergisi 2(3):221-227.
• Farhatullah, F. and Khalil, I.H., 2006. Path analysis of the coefficients of sunflower (Helianthus annuus L) hybrids. International Journal of Agriculture and Biology 8: 621-625.
• Farrokhi, I., A. Khodabandeh, M. and Gaffari, M. 2008. Studies on general and specific combining ability in sunflower. Proceeding of 17th International Sunflower Conference 561-565. Cordoba, Spain.
• Göksoy, A.T. ve Turan, Z.M. 2001.Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) melez performanslarının tahminlenmesi üzerinde bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15:1-12.
• Gorgieva, B., Ilija, K., Sasa, M., Ruzdik, M., Emilija, K. and Biljana, K. 2015. Correlation and path analysis in sunflower (Helianthus annuus L.). Helia, 38(63): 201-2010.
• Habib H., Mehdi S.S., Rashid A. and Anjum, M.A. 2006. Genetic association and path analysis for seed yield in sunflower (Helianthus annuus L.). Pak J Agri Sci 43:131-135.
• Hladni N, Jocic S, Miklic V, Mijic A, Saftic-Pankovic D. and Škoric D (2010). Effect of morphological and physiological traits on seed yield and oil content in sunflower. Helia 33(53):101-115.
• Hladni N, Jocic S, Miklic V, Safticpankovic D, Kraljevic-Balalic M (2011). Interdependence of yield and yield components of confectionary sunflower hybrids. Genetika 43(3):583-594.
• Ibrahim, 1985. Studies on heterosis and path coefficient analysis in sunflower (Helianthus annuus L.). M.Sc. (Agri.) Thesis, Univ. Agric. Sci. Bangalore, pp. 161.
• Jhagirdhar, N.L., 1986. Genetic analysis of some quantitative traits in sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids. M.Sc. (Agri.) Thesis, Univ. Agric. Sci. Bangalore, pp. 124.
• Joksimovic J, J. Atlagic, D. Jovanovic, R. Marinkovic, N.Dusanic and V. Miklic. 2004. Path Coeffıcient Analysis of some Head and Seed Characteristics in Sunflower. Proceeding of 16th International Sunflower Conference. 525-529. August 29-September 2. Fargo, ND, USA.
• Kaya, Y. 2001. Melez ayçiçeği ıslahında kullanılan bazı kendilenmiş hatların değişik verim komponentlerinde kombinasyon kabiliyetlerinin ve kalıtım değerlerinin saptanması. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Kaya, Y., Evci, G., Pekcan, V. and Gucer, T., 2003. The determination of the contribution on important yield components to seed and oil yield in sunflower. Proceeding of 5th Turkish Field Crops Congress, Diyarbakır, Turkey, 120-125.
• Kaya, Y., ve Atakişi, 2003. Path and correlation analysis in different yield characters in sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of Aegean Agricultural Research Institute, Turkey: 31-45
• Kaya, Y., Evci, G., Durak, S., Pekcan, V. and Gucer, T., 2007. Determining the relationships between yield and yield attributes in sunflower. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 31: 237-244.
• Kaya, Y., Evci, G., Durak, S., Pekcan, V. and Gucer, T., 2009. Yield components affecting seed yield and their relationship in sunflower (Helianthus annuus L.). Pakistan Journal of Botany 41(5): 2261-2269.
• Karasu, A., Öz, M., Sincik, M., Göksoy, A.T., Turan, Z.M. 2010. Combining Ability and Heterosis for Yield and Yield Components in Sunflower. Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj 38 (3) 2010, 259-264.
• Kholghi, M., Bernousi, I., Darvishzadeh, R., Pirzad, A. and Maleki, H.H. 2011. Collection, evaluation and classification of Iranian confectionary sunflower (Helianthus annuus L.) populations using multivariate statistical techniques. African Journal of Biotechnology 10(28): 5444-5451.
• Katar, D., Bayramin, S., Kayaçetin, F., Arslan, Y. 2012. Ankara ekolojik koşullarında farklı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim performanslarının belirlenmesi Anadolu Tarım Bilim. Derg., 2012,27(3):140-143.
• Marinkovic, R. and Skoric, D. 1988. Path coefficient analysis of components of sunflower seed yield (H. annuus L.). In: Proceedings of the 12th Int. Sunflower Conf. Novi Sad, Yugoslavia. July 25-29. 496.
• Marinkovic R, (1992). Path coefficient analysis of some yield components of sunflower. Euphytica 60(3):201-205.
• Mijić, A., Liović, I., Zdunić, Z., Marić, S., Marjanović Jeromela, A. and Jankulovska, M., 2009. Quantitative analysis of oil yield and its components in sunflower (Helianthus annuus L.). Romanian Agriculture Research 26: 41-46.
• Memon, S., Baloch, M.J., Baloch, G.M., Jatoi, W.A. 2015. Combining ability through line x tester analysis for phenological, seed yield, and oil traits in sunflower (Helianthus annuus L.). Euphytica 204:199–209.
• Nehru, S.D. and Manjunath, A., 2003. Correlation and Path Analysis in Sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of Agriculture and Science 16(1): 39-43.
• Punia, M.S. and Gill, H.S. 1994. Correlation and path coefficient analysis for seed yield traits in sunflower (Helianthus annuus L.). Helia 17 :7-11.
• Patil, B.R., Rudraradhya, M., Vijayakumar, C.H.M., Basappa, H. and Virupakshappa, K., 1996. Correlation and path analysis in sunflower (Helianthus annuus L.). J. Oilseeds Res. 13:162-166.
• Rana, M.A., Khan, M.A., Yousuf, M., Mirza, S.M., 1991. Evaluation of 26 sunflower cultivars at Islamabad. Helia, 14(14):19-28.
• Steel, R.G.D. and Torrie, J. 1981. Principles and Procedures of Statistics. A biometric Approach. 2nd Edition, Mc Graw Hill International Book Co., Singapore City.
• Sheriff, N.M., Appadurai, R. and Rangaswamy, S.R., 1987. Correlation and path analysis in sunflower. Indian J. Agric. Sci. 57: 125-127.
• Stanojevic, D., R. Petrovic, Dijanovic D. and Stankovic V. 1998. Variability of oil and protein contents in sunflower seed as affected by the hybrid and location. Proceedings of 2nd Balkan Symposium on Field Crops. 16-20 June. Novi Sad, Yugoslavia. 379-381.
• Shankar VG, Ganesh M, Ranganatha ARG, Bhave MHV, (2006). A study on correlation and path analysis of seed yield and yield components in sunflower (Helianthus annuus L.) Agric Sci Digest 26(2):87-90.
• Sincik, M., ve Göksoy, A.T., 2014. Investigation of Correlation between Traits and Path Analysis of Confectionary Sunflower Genotypes. Not Bot Horti Agrobo: 42(1):227-231.
• Tyagi, A. P. 1985. Association and path analysis of yield components and oil percentage in sunflower (H. annuus L.). In Proc. of The 11th Int Sunflower Conf. Mar Del Plata, Argentina. March 10-13. 427-433.
• Tyagi, S.D. and Khan M.H. 2013. Correlation and path coefficient analysis for seed yield in sunflower (Helianthus annuus L.). Academia Scholarly Journals: 8-12.
• Ülker, M. 1995. Orobanş’a dayanıklı erkenci ve kısa boylu ayçiçeği ile genetik erkısır hatlar arası melez ve heterosis. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Ankara.
• Vidhyavathi R, Mahalakshmi P, Manivannan N, Muralidhran N (2005). Correlation and path analysis in sunflower (Helianthus annuus L.). Agric Sci Digest 25(1):6-10.
• Yasin, A.B. and Singh, S. 2010. Correlation and path coefficient analyses in sunflower. Journal of Plant Breeding and Crop Science 2(5): 129-133.
• Yusuf, M.A., M.A. Rana and B. Akhtar, 1985. Evaluation of Sunflower cultivars under rain-fed conditions. Sarhad J. Agric., 5: 73–6.
• Zobu, N. 1994. Orobanş’a dayanıklı ayçiçeği hatlarının verim ve verim öğeleri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara.