Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Türkiye İş Kurumu Odaklı Yönetim Modeli

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 1, 225 - 236, 01.06.2020

Süleyman Karaman , Yavuz Taşçıoğlu

Öz

Türkiye’deki feodal yapı ve miras hukukundan dolayı topraksız veya yeterli toprağı olmayan birçok çiftçi, geçimini sağlayabilmek amacıyla diğer bölgelere mevsimlik işçi olarak göç etmek zorunda kalabilmektedir. Mevsimlik tarım işçileri ile ilgili yasal altyapı olmadığından, hükümet genelge yayınlayarak mevsimlik tarım işçiliği sürecinde karşılaşılan sorunlara çözüm aramaktadır. 2017/6 sayılı genelgede, işverenlerin mevsimlik tarım işçilerini özel istihdam büroları veya Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)’a kayıtlı tarım aracıları ile istihdam etmelerine yönelik tanıtıcı ve teşvik edici faaliyetler gerçekleştirilmesi gerektiği belirtilmektedir. Ancak özel istihdam bürolarının kırsalda çok yaygın olmamasından ya da işverenlerin kayıtlıolmak istememelerinden dolayı tarım iş aracılarını tercih etmektedir. Tarım iş aracıları, işverenin mevsimlik işgücü talebini, öncelikle kendisi ile irtibatlı ya da bağlı mevsimlik işçilerden karşılamaktadır. Bu durum, mevsimlik gezici işçilerin tarımda ucuz işgücü olarak çalıştırılmasına neden olmaktadır. Mevsimlik gezici tarım işçileri, gittikleri bölgelerde iş aracılarının sorumluluklarını yerine getirmemesinden dolayı ulaşım, barınma, sağlık ve yaşam şartlarına ilişkin birçok sorunlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Buyüzden, tarımsal işletme danışmanlarına hem işgücü talebi hem de işgücü arzı üzerinde yasal sorumluluk verilerek olası sorunlar önlenebilir. Bu amaçla mevsimlik gezici tarım işçiliği sorunlarını bütünsel bakış açısıyla çözmek için İŞKUR merkezli yönetim modeli uygulanabilir. Bu çalışmada gerek mevsimlik tarım işçilerinin gerekse bu yapının işleyişi açısından yaşadıkları sorunların çözülmesi için İŞKUR merkezli bir yönetim modeli önerilmesi amaçlanmıştır. Böylelikle hem mevsimlik gezici tarım işçilerinin hem de mevcut yapıda kaynaklanan sorunların çözümünde kamu yönetiminin oluşmasına olanak sağlanması hedeflenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Mevsimlik tarım işçiliği, tarımsal işletme, İşkur, Türkiye

Management Model Focused on Turkey Employment Agency in Seasonal Agricultural Work

Öz

Due to the feudal structure and inheritance laws in Turkey many farmers landless or not enough land, in order to ensure the livelihood of seasonal workers can be forced to migrate to other regions. Since there is no legal infrastructure for seasonal agricultural workers, the government is trying to find solutions to the problems encountered in the seasonal agricultural labor process by publishing the Circular.Circular no. 2017/6 states that employers should carry out promotional and encouraging activities to employ seasonal agricultural workers with private employment agencies or agricultural intermediaries registered with ISKUR. However, they prefer agricultural business intermediaries due to the fact that private employment agencies are not very common in rural areas or employers do not want to be registered.Agricultural labor intermediaries meet the employer's demand for seasonal labor from seasonal workers, who are primarily connected to or affiliated with him. This situation causes seasonal migrant workers to be employed as cheap labor in agriculture. Seasonal migrant agricultural workers may face many problems related to transportation, housing, health and living conditions due to failure of business intermediaries to fulfill their responsibilities. For this reason, potential problems can be prevented by giving legal responsibility to agricultural business consultants on both labor demand and labor supply. For this purpose, an ISKUR-oriented management model can be applied to solve seasonal migratory agricultural labor problems with a holistic perspective. The aim of this study is to propose an ISKUR-oriented management model for solving the problems of seasonal agricultural workers and their functioning. In this way, it is aimed to enable the development of public administration in the solution of the problems arising from both seasonal agricultural workers and the existing structure.

Anahtar Kelimeler

Seasonal agricultural work, ISKUR, agricultural business, Turkey

Kaynakça

• Beleli, Ö. 2013. Mevsimlik Tarım İşçiliği ve Çocuklar: Sorun Analizi ve Politika Önerileri. Kalkınma Atölyesi. 2. Baskı, Ankara. 40 s.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB), 2017. Çocuk İşçiliği İle Mücadele Ulusal Programı. http://www.csb.gov.tr (Erişim tarihi: 28.11.2017).
• Mütevellioğlu, N. 2011. Antalya'da İstihdam ve İşsizlik. Türkiye İş Kurumu, Antalya.
• Resmi Gazete (RG), 2010. 24 Mart 2010 tarih ve 27531 sayılı “Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi” konulu 2010/6 sayılı Başbakanlık Genelgesi. Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü http://www.resmigazete.gov.tr (Erişim tarihi: 28.11.2017).
• Resmi Gazete (RG), 2011. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası. Tarım veya Orman İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Olarak Çalışanların Sigortalılığı. EK MADDE 5- (Ek: 13/2/20116111/51 md.) http://www.resmigazete.gov.tr (Erişim tarihi: 28.11.2017).
• Resmi Gazete (RG), 2017. 19 Nisan 2017 tarih ve 30043 Sayılı Mevsimlik Tarım İşçileri ile İlgili 2017/6 Sayılı Başbakanlık Genelgesi. Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü http://www.resmigazete.gov.tr (Erişim tarihi: 28.11.2017).
• Sevinç, M.R. ve Kantar Davran, M. 2015. Adana İlinde Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Geleceği. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Yayın No: 283, Ankara.
• Şimşek, Z. 2012. Mevsimlik Tarım işçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması. Harran Üniversitesi ve UNFPA, Şanlıurfa.
• Tutar, K. 2015. Türkiye İşgücü Piyasasında İş Arama Kanallarının Niteliği. İş ve Hayat Dergisi, 1(2):93-106.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 2015. Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, Ankara. http://www.tbmm.gov.tr (Erişim tarihi: 28.11.2017).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), 2015. İstihdam Verileri, Ankara. http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 28.11.2017).
• Uzunöz, M., Büyükbay, E.O. ve Bal, H.S G 2008. Kırsal Kadınların Gıda Güvenliği Konusunda Bilinç Düzeyleri (Tokat İli Örneği). Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 35-46.
• Yıldırak, N.,Gülçubuk, B., Gün, S., Olhan, E. ve Kılıç, M. 2003. Türkiye’de Gezici ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşulları ve Sorunları. TARIM-İŞ. Yayın No:2003/4, Ankara. 264 s.