Ontogenetik ve Diurnal Varyabilitenin İzmir Kekiği (Origanum onites L.)'nin Uçucu Yağ İçeriği ve Kompozisyonuna Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 1, 1 - 12, 01.06.2021

Mustafa Can , Nimet Katar , Duran Katar

Öz

Bu çalışma, 2019 yılında farklı hasat zamanlarının (ontogenetik ve diurnal varyabilite) İzmir kekiğinin
(Origanum onites L.) uçucu yağ oranı ve bileşimi üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Tarla
çalışmaları, Uşak ilinde tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak
kurulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; uçucu yağ oranı % 2.22-3.58 arasında değişmiştir. Uçucu yağın birinci
ana bileşeni olan karvakrol % 77.16-84.59 arasında değişirken, ikinci ana bileşen olan γ-terpinen ise % 3.96-6.73
arasında değişmiştir. Uçucu yağ oranı ve bileşenleri dikkate alındığında, Uşak ekolojik koşullarında İzmir kekiği
yetiştiriciliği için hasadın bitkilerin çiçeklenme dönemi sonunda ve öğle saat 12:00’de yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

İzmir kekiği (Origanum onites L.), Hasat Zamanı, uçucu yağ oranı ve bileşenleri, Karvakrol

Effect of Ontogenetic and Diurnal Variabilities on Essential Oil Content and Composition of Turkish oregano (Origanum onites L.)

Öz

The experiment was conducted to determine the effects of different harvest times (ontogenetic and
diurnal variability) on the essential oil content and composition of Turkish oregano (Origanum onites L.) in
2019. The field experiment was carried out in Uşak province using a split-plot randomized complete block
design with three replications. According to this study results, values of essential oil content ranged from 2.22 to 3.58%. Carvacrol, the first main component of the essential oil, ranged from 77.16 to 84.59%, while γ-terpinene, the second main component, changed from 3.96 to 6.73%. Considering the essential oil content and components, the harvest at the end of flowering period and at 12:00 pm for the cultivation of Turkish oregano in Uşak ecological conditions can be suggested.

Anahtar Kelimeler

Turkish Oregano (Origanum onites L.), Harvest Time, Content and Composition of Essential Oil, Carvacrol.

Kaynakça

• Açıkgöz, N. 1993. Tarımda araştırma ve deneme metotları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 478. ISBN-975-483-228-5. İzmir.
• Adinee, J., Piri, K. and Karami, O. 2009. Essential oil composition of lemon balm (Melissa officinalis L.) leaves grown in Hamadan province, İran. Medicinal and Aromatic Plant Science and Biotechnology 3 (Special Issue 1), 58-60. Global Science Books.
• Anonim, 2020. Origanum, (https://bizimbitkiler.org.tr/yeni/demos/technical/), (Erişim tarihi: 19.09.2020).
• Avcı, A.B. ve Bayram, E. 2013. Geliştirilmiş İzmir kekiği (Origanum onites L.) klonlarının farklı ekolojik koşullarda bazı agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Dergisi, 50(1): 13-20. Baydar, H. ve Erdal, İ. 2004. Bitki büyüme düzenleyicilerinin İzmir kekiğinin (Origanum onites L.) yaprak kalitesine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(1): 9-13.
• Baydar, H., 2013. Tıbbi ve aromatik bitkiler bilimi ve teknolojisi (Genişletilmiş 4. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No: 51, ISBN: 975-7929-79-4, SDÜ Basımevi, Isparta. Bengtsson, G., 2011. Effects of pre- and postharvest factors and food processing on glucosinolates in brassica vegetables, Pol. J. Food Nutr. Sci., 61(1): 72, ISSN (1230-0322.
• Bhardwaj, S., Rashmi and Parcha, V. 2019. Effect of seasonal variation on chemical composition and physicochemical properties of hedychium spicatum rhizomes essential oil, Journal of Essential Oil Bearing Plants, 22(6): 1593-1600.
• Bozdemir, Ç., 2019. Türkiye’de yetişen kekik türleri, ekonomik önemi ve kullanım alanları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 29(3): 583-594.
• Farhat, M.B., Jordán, M.J., Chaouch-Hamada, R., Landoulsi, A. and Sotomayor, J.A., 2016. Phenophase effects on sage (Salvia officinalis L.) yield and composition of essential oil. Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants, 3(3):87-93.
• Gürtunca, R., 2011. Trakya koşullarında bazı kekik (Origanum spp.) genotip ve çeşitlerinin verim ve kalite unsurlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı.
• Kaçar, O., Göksu, E. ve Azkan, N. 2006. İzmir kekiğinde (Origanum onites L.) farklı sıklıkların bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerine etkisinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2): 51-60.
• Katar, D., Kacar, O., Kara, N., Aytaç, Z., Göksu, E., Kara, S., Katar, N., Erbaş, S., Telci, İ. and Elmastaş, M. 2017a. Ecological variation of yield and aroma components of summer savory (Satureja hortensis L). Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants. 7:131-135. Katar, D., Olgun, M., Aydın, D. ve Katar, N. 2017b. Determination of important plant characteristics in Summer savory (Satureja hortensis L.) by some statistical methods. Biological Diversity and conservation, 10(2): 113-121.
• Katar, N., Katar, D., Temel, R., Karakurt, S., Bolatkıran, İ., Yıldız, E., and Soltanbeigi, A. 2019. The effect of different harvest dates on the yield and quality properties of rosemary Rosmarinus officinalis L. plant. Biological Diversity and Conservation, 12(3):7-13. Kevseroğlu, K. 2014. Bitki ekolojisi. Ders Kitabı No:31 (4. Baskı), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi. Samsun.
• Mammadov, R. 2014. Tohumlu bitkilerde sekonder metabolitler. Nobel Akademik Yayıncılık, Yayın No:841, ISBN: 978-605-133-743-2. S:412.
• Nazaruk, J. and Orlikowski, P. 2015. Phytochemical profile and therapeutic potential of Viscum album L. Natural Product Research, 30(4):1-13.
• Özdemir, N., Özgen, Y., Kıralan, M., Bayrak, A., Arslan, N. and Hassanien, M.F.R. 2017. Effect of different drying methods on the essential oil yield, composition and antioxidant activity of Origanum vulgare L. and Origanum onites L. Journal of Food Measurement and Characterization, 12:820-825.
• Özdemir, S. ve Özkan, K. 2016. Ovacık dağı yöresi’nde (Antalya) Türk kekiği (Origanum onites L.) ve büyük çiçekli adaçayı (Salvia tomentosa Miller) türlerinin ekolojik özellikleri. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University. 66(1): 264-277. Ramezani, S., Ramezani, F., Rasouli, F., Ghasemi, M. and Fotokian, M.H. 2009. Diurnal variation of the essential oil of four medicinal plants species in central region of İran. Research Journal of Biological Sciences, 4(1):103-106.
• Raut, J.S. and Karuppayil, S.M. 2014. A status review on the medicinal properties of essential oils. Ind Crop Prod, 62: 250-264.
• Reily, K. 2013. On farm and fresh produce management (Part II, p:198-234). in B.K. Tiwari, Brunton, N.P. and Brennan, C.S. (ed.) Handbook of Plant Food Phytochemicals Sources, Stability and Extraction, ISBN 978-1- 4443-3810-2 John Wiley & Sons, Ltd., The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex, PO19 8SQ, UK Sabuncu, M., Konak, M. and Şahan, Y. 2019. Rumex acetosella L.’nin biyoalınabilir antioksidan özelliklerinin belirlenmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2):197-207.
• Sönmez, B., 2003. Türkiye çoraklık kontrol rehberi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Yayın No: 33, Ankara
• Sönmez, Ç., 2019. Effect of different harvest times on some yield and essential oil characteristics in Origanum onites L. Turk J Field Crops, 24(1):106-110.
• Tonçer, Ö., Karaman, S., Kızıl, S. and Dıraz, E. 2009. Changes in essential oil composition of oregano (Origanum onites L.) due to diurnal variations at different development stages. Not. Bot. Hort. Agrobot, 37 (2):177-181.
• Vokou, D., Kokkini S. and. Bessière, J.M. 1988. Origanum onites (Lamiaceae) in Greece: Distribution, volatile oil yield, and composition. Ekonomic Botany, 42(3):407-412.
• Yaldız, G., Şekeroglu, N., Ozgüven, M. and Kirpik, M. 2005. Seasonal and diurnal variability of essential oil and its components in Origanum onites L. grown in the ecological conditions of Cukurova. Grasasy Aceites, 56(4):254-258