Aile Gelir Düzeyi Bağlamında Liselere Erişimde Eğitimsel Eşitsizlik Alanlarının Araştırılması (Isparta İl Merkezi Örneği)

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 165 - 183, 31.12.2017

ÖMER Çelikkol NAZMİ Avcı

Öz

Türkiye’de eğitimde eşitsizlik sorunu;
genel olarak eğitimde “fırsat eşitliği” ve “imkân eşitliği” sorunu bağlamında
ele alınmaktadır. Genelde bu kapsamdaki sorunlar, “kız çocuklarının okula gönderilmemesi” ve “bölgeler arasındaki eğitim imkânları farklılığı”’na
indirgenmesidir. Araştırmanın çıkış noktasını, genel olarak Türkiye’de eğitim
eşitsizliğine neden olan etmenlerin belirlenmesine yönelik yapılan
çalışmalardan farklı olarak; örgün eğitim kapsamında ve lise örnekleminde
öğrenciler anlamında söz konusu edilen bu eğitim kurumlarının karşı karşıya
oldukları toplumsal eşitsizliklerin belirlenmesi oluşturmaktadır. Araştırma;
toplumun üyeleri arasında ekonomik ve sosyal fırsatlara erişim bağlamındaki
eşitsizliğin eğitimdeki eşitsizliği beslediğini göstermektedir. Eğitimdeki
fırsat ve imkân eşitsizliği ise toplum üyeleri arasında ekonomik ve sosyal
fırsatlara erişim bağlamında eşitsizliğe neden olmaktadır. Araştırma özellikle
Bourdieu’nun kültürel sermaye görüşünü destekler niteliktedir. Diğer bir ifade
ile okullar çoğunlukla sermaye sahiplerinin başarılı olmasına yönelik bir
düzene sahiptir. Araştırmaya konu olan örgün eğitim kurumlarından liselerde
toplumsal eşitsizliğin ortadan kalkması, toplumdaki ekonomik ve sosyal
eşitsizliğin ortadan kalmasına bağlıdır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Fırsat Eşitliği, Eşitsizlik, Kültürel Sermaye, Örgün Eğitim

Kaynakça

• Acay, S., (1999), Şarkı Dağarcığı, Ankara, Yurtrenkleri Yayınevi.
• Arvasi, S, A., (2008), Eğitim Sosyolojisi, Bütün Eserleri V, Bilgeoguz Yayınları, İstanbul.
• Bal, H., (2001), Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri, SDÜ Basımevi, Isparta.
• Başol, G., ve Zabun, E., (2014), Seviye Belirleme Sınavında Başarının Yordayıcılarının İncelenmesi: Dershaneye Gitme, Mükemmeliyetçilik, Ana-Baba Tutumu ve Sınav Kaygısı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory & Practice, 14, ss. 63-87, İstanbul
• Bektaş, H., ve Ulutürk Akman, S., (2013), Yükseköğretimde Hizmet Kalitesi Ölçeği: Güvenilirlik ve Geçerlilik Analizi, Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı:18, ss.116-133, İstanbul.
• Birkök, M, C., (1998), Sosyolojik Düşünme ve Metodolojisi, Elektronik Sürüm 1.6, İstanbul.
• Carneiro, P. and Heckman, J., (2002), The Evidence on Credit Constraints in Postsecondary Schooling, The Economic Journal, Volume: 112, pp. 989-1018.
• Castles, S, (1995), How Nation – States Respond to Immigration and Ethnic Diversity, New Community, Volume: 21, Number: 3, pp: 293-308.
• Cole, S., (1999), Sosyolojik Düşünme Yöntemi, (Çev. B. Demirkol) Vadi Yayınları, Ankara.
• Çiftçi, C., ve Çağlar, Ç., (2014), Ailelerin Sosyo-Ekonomik Özelliklerinin Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi: Fakirlik Kader midir? International Journal of Human Sciences, 11(2), pp. 155-175.
• Demir, E., vd., (2016), Uluslararası Dergilerde Yayımlanan Eğitim Araştırmalarının Normallik Varsayımları Açısından İncelenmesi, Curr Res Educ http://dergipark.gov.tr/download/article-file/286815 Erişim: 09.09.2017.
• Ercan, İ., ve Kan, İ., (2004), Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlilik, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 3, ss. 211-216.
• Hesapçıoğlu, M. ve Dündar, S., (2011), Türkiye’de Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Postmodernizm, Eğitim Kitabevi Yayınları, Konya.
• Ignatieff, M., (1987), The Myth of Citizenship, Queen`s Law Journal, Volume: 12, pp. 399-420.
• Joeger, M. M., (2009), Equal Access but Unequal Outcomes: Cultural Capital and Educational Choice in a Meritocratic Society, Social Forces, Volume: 87, Number: 4, pp. 1943-1973.
• Lister, R., (1998), Citizenship on the Margins: Citizenship, Social Work and Social Action, European Journal of Social Work, Volume: 1, Number: 1: pp. 5- 18.
• Malone, B.F., (2008), Before Broum: Cultural and Social Capital in a Rural Black School Community, North Carolina Historical Review, Volume: 85, Number: 4, January, pp. 416-447.
• Marks, G. N., and Ainley, J., (2006), Explaining Socioeconomic Inequalities in Student Achievement: The Role of Home and School Factors, Educational Research and Evaluation, Volume: 12, Number: 2, April, pp. 105-128.
• Özbay, Ö., (2008), Çapraz Tablo Analizi Nasıl Yapılır?: Pratik Bir Açıklama, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Cilt: Güz, Sayı: 9, ss. 459-470.
• Öztuna, D. vd., (2008), Sağlık Araştırmalarında Kullanılan İlişki Katsayıları, Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, Cilt: 28, Sayı:2,
• Parcel, T. L. and Dufur, M. J., (2001), Capital at Home and at School: Effects on Student Achievement, Social Forces, Volume: 79, Number: 3, March, pp. 881- 911.
• Roche, M., (1987), Citizenship, Social Theory and Social Change, Theory and Society, Volume: 16, Number: 1-3, pp. 363- 399.
• Say, A., (2002), Müzik Sözlüğü, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.
• Senemoğlu, N., (2004), Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Tansel, A., (2002), Determinants of school attainment of boys and girls in Turkey: individual, household and community factors, Economics of Education Review, 21, pp. 455–470.
• Tezcan, M., (2012), Eğitim Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara,
• Topses, M, D., (2011), Eğitim Sosyolojisi, Nobel Yayıncılık, Ankara,
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H., (2005), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara,
• Zanten, V. A., (2005), New Modes of Reproducing Social Inequality in Education: The Changing Role of Parents, Teachers, Schools and Educational Policies, European Educational Research Journal, Volume: 4, Number: 3, pp. 155-159.