A PSYCHANALYTICAL LOOK AT THE NOVEL OF HUZUR IN THE CONTEXT OF THE RELATIONSHIP WITH THE CHILD AND NATURE

Yıl 2025, Sayı: 29, 84 - 93, 30.04.2025

Mehmet Gül

https://doi.org/10.29029/busbed.1579930

Öz

According to psychoanalysis theory, childhood experiences form the psychological infrastructure of self-perception and behavior patterns in later life stages. Huzur is a novel in which psychological elements predominate and the positive effect of nature on the human spirit comes to the fore. The protagonist of the novel, Mümtaz, first loses his father, and a short time later his mother. Mümtaz, who has a feeling of loneliness, tries to get rid of this feeling by establishing contact with nature on the shores of the Mediterranean. The sun (father) and the sea (mother) become images in Mümtaz's imagination as moving nature elements, and cave and rock as motionless nature elements. For Mümtaz, nature acts as a window to eternity and is a world of "dreams" in which people are enchanted by penumbra and light plays, in which they escape from the crowds and the war agenda. There are similar aspects between Mümtaz's life story and Tanpınar's life story. This situation allows the researcher to make a psychoanalytic evaluation about the novel in the context of the relationship between child and nature. This study examines the traumas of Huzur's protagonist Mümtaz during his childhood and his orientation to nature in the context of psychoanalysis.

Anahtar Kelimeler

Huzur , Nature , Child , Psychoanalysis , Sun

ÇOCUK VE TABİAT İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA HUZUR ROMANINA PSİKANALİTİK BİR BAKIŞ

Öz

Psikanaliz kuramına göre çocukluk dönemi yaşantıları insanın sonraki yaşam evrelerindeki benlik algısının ve davranış şekillerinin psikolojik altyapısını oluşturur. Huzur, psikolojik unsurların ağır bastığı ve tabiatın insan ruhu üzerindeki olumlu etkisinin ön plana çıktığı bir romandır. Romanın başkarakteri Mümtaz önce babasını, kısa bir süre sonra annesini kaybeder. Yalnızlık duygusuna kapılan Mümtaz Akdeniz kıyılarında tabiatla ünsiyet kurarak bu duygusundan kurtulmaya çalışır. Güneş (baba) ve deniz (anne) hareketli, mağara ve kaya da hareketsiz tabiat unsurları olarak Mümtaz’ın hayal dünyasında birer imgeye dönüşür. Mümtaz için tabiat hem sonsuzluğa açılan bir pencere hem de kalabalıklardan ve savaş gündeminden kaçarak sığındığı, gölge ve ışık oyunlarının insanı mest ettiği bir “hülya” âlemidir. Mümtaz’ın hayat hikâyesi ile Tanpınar’ın hayat hikâyesi arasında benzer yönler vardır. Bu durum araştırmacıya roman hakkında çocuk ve tabiat ilişkisi bağlamında psikanalitik bir değerlendirme yapma imkânı verir. Bu çalışmada Huzur’un başkarakteri Mümtaz’ın çocukluk yıllarında yaşadığı travmalar ile tabiata yönelişi psikanaliz bağlamında incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Huzur , Tabiat , Çocuk , Psikanaliz , Güneş

Kaynakça

• Arslan, Fatih (2017). Cengiz Aytmatov’un ‘Dişi Kurdun Rüyaları’nda Mekân-Varlık İlişkisi, Romanda Mekân, Ed: Ramazan Korkmaz-Veysel Şahin, Akçağ Yayınları, Ankara, 245-263
• Aytaç, Gürsel (2012). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler, Doğu Batı Yayınları: Ankara.
• Bachelard, Gaston (2008). Mumun Alevi, Çev. Ali Işık Ergüden, İthaki Yayınları, İstanbul.
• Bergson, Henri (2007). Madde ve Bellek, Çev. Işık Ergüden, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Cebeci, Oğuz (2015). Psikanalitik Edebiyat Kuramı, İthaki Yayınları, İstanbul.
• Deveci, Mutlu (2017). Huzur Romanında Kimlik ve Kimsesizlik Mekânları, Romanda Mekân, Ed: Ramazan Korkmaz-Veysel Şahin, Akçağ Yayınları, Ankara, 163-187 Dizmen, Zeynep; Hacıosmanoğlu, Eray (2019). Geçmişin Travmalarından Kurtulmak, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Eagleton, Terry (2018). Edebiyat Kuramı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Freud, Sigmund (2015). Günlük Yaşamın Psikopatolojisi, Tutku Yayınevi, Ankara.
• Hungerland, Isabel C. (2018). Şiirsel Söylem, Çev. Berkan Ulu, Hece Yayınları, Ankara.
• Jung, C.G. (2013). Keşfedilmiş Benlik, Çev. Barış İlhan – Canan Ener Sılay, Barış İlhan Yayınevi, İstanbul.
• Kaplan, Mehmet (1992). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 1, Dergâh Yayınları, İstanbul. Karaca, Şahika (2016-Güz) Psikanalitik Bir Okuma Denemesi: Huzur’da Çocuklar, Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), 40, 137-157
• Louv, Richard (2012). Doğadaki Son Çocuk, Çev. Ceyhan Temürcü, TÜBİTAK Kitaplar Müdürlüğü, Ankara.
• Moran, Berna (2008). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Okay, Orhan (2002). Huzur, Yüzbinlerce Ruh Bir Araf’ta, Hece Dergisi Türk Romanı Özel Sayısı, Hece Dergisi: Ankara, 591-599.
• Rousseau, J.J. (2019). Emile, Selis Kitaplar, İstanbul.
• Sayar, Kemal (2017). Ruhun Labirentleri, Kapı Yayınları, İstanbul.
• Şahingil, Derya (2012). Suya Dönmek: Benlik Kavramına Ekoeleştirel ve İçten-Etkin Yaklaşımlar, Ekoeleştiri - Çevre ve Edebiyat, Ed. Serpil Oppermann, Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Tanpınar, A. Hamdi (1977). Edebiyat Üzerine Makaleler, Haz. Zeynep Kerman, Dergâh Yaynları, İstanbul.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1992). Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2005). Huzur, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2006). Yaşadığım Gibi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Teber, Serol (2009). Melankoli, Say Yayınları, İstanbul.
• Timuçin, Afşar (2005). Estetik, Bulut yayınları, İstanbul.
• Uslu, Mustafa (2021). Yas ve Çocuk, Çizgi Kitabevi, İstanbul.
• Yavuz, Hilal (2016/5). Atılmış Hayat Parçaları: Tanpınar’ın Huzur Romanında Hafıza Mekân İlişkisi, Monograf - Edebiyat Eleştirisi Dergisi, 69-84