Hasankeyf ve Çevresindeki (BATMAN) Birimlerin Petrografik Özellikleri

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2/2, 23 - 35, 28.12.2017

Salih Dinç , Faruk Keskin

Öz

Hasankeyf
civarındaki birimler tabanda yeşilimsi, grimsi yeşil, şeyl, marn ve kumtaşından
oluşan Orta Maastrihtiyen-Üst Paleosen Germav
Formasyonu ile başlar. Bu birimin üstünde uyumlu olarak kırmızımsı renkli çamurtaşı,
kumtaşı ve kiltaşı ardalanmasından oluşan Alt Eosen Gercüş formasyonu yer
almaktadır. Gercüş formasyonunun üzerine krem,
bej, gri, beyaz renkli, orta-kalın-çok kalın tabakalı, kireçtaşı ve
dolomitlerden oluşan Alt Eosen-Alt Oligosen Hoya formasyonu gelmektedir. Bu
birimin üzerinede beyaz,
bej, gri, kahvemsi, sarı renkli, yer yer dolomitli kireçtaşı, killi kireçtaşı
ve jips ardalanmasından oluşan Oligosen Germik formasyonu gelir. Bu birimin
üzerinede uyumsuz olarak çakıltaşı,
kumtaşı, silttaşı ardalanmasından
oluşan Üst Miyosen-Alt Pliyosen Şelmo Formasyonu gelir.

Hoya formasyonundaki kireçtaşları ince kesitlerde fosilli, intraklast taneli,
sparitik ve mikritik bağlayıcılı şeklinde görülmektedir. Kireçtaşları
içerisinde nummulites, milliolidae fosilleri görülmektedir. Kireçtaşları
Dunham’a (1962) göre istiftaşı olarak adlandırılmıştır. Hoya formasyonundaki dolomitler özşekilli-yarı özşekilli,
idiyotopik dokulu özellikler göstermektedir. Germik formasyonundaki dolomitler
ince-orta boyutlu, özşekilsiz-yarıözşekilli ksenotopik dokuludur. Birim içerisindeki
jipsler kısa-uzun prizmatik, iğnemsi görünümlü kristaller şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Hasankeyf, dolomit, kireçtaşı

Kaynakça

• Açıkbas, D. ve Bastug, C. (1975). V. Bölge Cacas-Hani yöresi kuzey sahalarının jeoloji raporu ve petrol olanakları:.TPAO Arama Grubu, Rapor No.917.
• Açıkbaş, D., Akgül, A. ve Erdoğan, L. T. (1981). Güneydoğu Anadolu' nun hidrokarbon olanakları ve Baykan-Şirvan-Pervari yöresinin jeolojisi. TPAO Arama Grubu, Rapor No:1543,387 s.
• Bolgi, T. ve Sezgin, M. (1960). İspandika-Kidil ve Kentalan-Garzan arasındaki sahalarının strüktürel etüdleri. TPAO Arama Grubu, Rapor no. 136, .s. 52.
• Bolgi, T. (1961). V. Petrol Bölgesi seksiyon ölçmeleri AR/TPO/261 nolu saha ile Reşan-Dodan arası batısındaki sahanın strüktürel etüdleri. TPAO Arama Grubu, Rapor No:162. 52 s.
• Çemen, I., Göncüoðlu, M.C. ve Dirik, K. (1990). Structural evolution of the Tuzgolu (Salt Lake) basin: evidence for Late Cretaceous extension and Cenozoic inversion in Central Anatolia. Turkey. Journal of Geology, 107, 693-706.
• Çoruh, T. (1991). Adıyaman civarında (XI. Bölge KB’sı ve XII. Bölge) yüzeyleyen Kampaniyen-Tanesiyen istifinin biyostratigrafisi ve paleocografik evrimi. TPAO Arastırma Merkezi, Rapor No.1656.
• Dunham, R. J. (1962). Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Classification of carbonate rocks .(eds.: W. E. Ham), AAPG, 108-121.
• Duran, O., Şemşir, D., Sezgin, İ. ve Perinçek, D. (1988). Güneydoğu Anadolu'da Midyat veSilvan gruplarının stratigrafisi, sedimentolojisi ve petrol potansiyeli. TPJD Bülteni, c.1/2, s. 99-126.
• Duran, O., Semsir, D., Sezgin, L. ve Perinçek, D. (1989). Güneydoğu Anadolu'da Midyat Silvan Gruplarının stratigrafisi, sedimantolojisi ve paleocografyası, paleontolojisi, jeoloji tarihi, rezervuar ve diyajenez özellikleri ve olası petrol potansiyeli. TPAO Araştırma Merkezi, Rapor No.2563.
• Güven, A., Dinçer, A., Tuna, M.E. ve Çoruh, T. (1991). Güneydogu Anadolu Kampaniyen-Paleosen otokton istifinin stratigrafisi. TPAO Arama Grubu, Rapor No.2828.
• İlker, S., (1972). VI. Bölge Adıyaman kuzey ve kuzeydoğusundaki sahalar hakkında jeolojik rapor. TPAO Raporu, No: 981, Ankara. 27 s.
• İmamoğlu, M. Ş. (1993). Gölbaşı (Adıyaman)-Pazarcık-Narlı(K.Maraş) Arasındaki Sahada Doğu Anadolu Fayı’nın Neotektonik İncelemesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakuş, A. (2010). Hasankeyf Tarihi Ören Yerinde Yapılan Gözlem ve İnceleme Raporu.Dicle Üniversitesi. 3 s., Diyarbakır.
• Kıratlıoğlu, E. ve Bolgi, T. (1961). AR/TPO/609 nolu Kastel sahası ve civarının jeolojik etüdü. TPAO Arama Grubu, Rapor no: 220, s. 36.
• Maxon, J.H. (1936). Geology of petroleum possibilities of the Hermis dome. MTA Derleme no.255, 25 s
• Perinçek, D. (1978). V-VI-IX. Bölge (Güneydoğu Anadolu otokton-allokton birimler) jeoloji sembolleri. TPAO Arama Grubu, Rapor No.6657.
• Perinçek, D. (1979). Çelikhan-Sincik-Koçali (Adıyaman) alanının jeolojik incelemesi. TPAO Arama Grubu, Rapor No.1395.
• Perinçek, D. (1980). Arabistan kıtası kuzeyindeki tektonik evrimin, kıta üzerinde çökelen istifteki etkileri. Türkiye 5. Petrol Kongresi, Jeoloji-Jeofizik Bildirileri, s.77-93.
• Perinçek, D. (1990). Hakkari ili ve dolayının stratigrafisi. GDA Türkiye: TPJD Bülteni, C.2/1, s. 21-68.
• Saltık, O. (1970). Cizre-Silopi-Rubai sahasına ait rekonesans jeoloji raporu. TPAO Arama Grubu, Rapor no. 488, 9 s., Ankara.
• Savcı, H. ve Dülger, S. (1980). Cacas-Sason-Kozluk dolayının jeoloji incelemesi ve petrol olanaklarının araştırılması. TPAO Arama Grubu, Rapor no. 1442,41 s., Ankara.
• Tuna, D. (1973). VI. Bölge Iitostratigrafî birimleri adlamasının açıklayıcı raporu. TPAO Arama Grubu, Arşiv No.813.
• Yıldırım, A. ve Karadoğan, S. (2005). Raman-Gercüş Antiklinalleri Arasında Dicle Vadisinin Jeomorfolojisi. Ulusal Coğrafya Kongresi, Türk Coğrafya Kurumu-İstanbul Üniv, 29-30 Eylül 2005, 421-432, İstanbul.