Üst Kretase-Paleosen Yaşlı Germav Formasyonunun Mineralojisi (Batman-Gercüş)

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2/2, 202 - 215, 28.12.2017

Sema Tetiker

Öz

Germav
Formasyonu’nun alt ve üst üyesini temsil eden pelitik (şeyl, karbonatlı şeyl), klastik (silttaşı, kumtaşı, karbonatlı
kumtaşı) ve karbonatlı örnekler (marn, dolomitik marn) üzerinde optik ve
taramalı elektron mikrokopisi ile X-ışınları kırınımı (tüm kayaç ve kil
fraksiyonu) yöntemleri uygulanmıştır. Birimde magmatik (kuvars, feldispat,
amfibol, piroksen, serpantin), diyajenetik karbonat (kalsit, ender dolomit) ve
fillosilikatlar (karışık tabakalı C-S ve C-V, smektit, klorit, ender illit ve
kaolinit) mineralleri gözlenmektedir. Birimin üst üyesi başlıca serpantin ve
C-V; alt üyesi ise smektit içermesi bakımından birbirinden belirgin olarak
ayırt edilmektedir. Birim Üst Kretase yaşlı Güneydoğu Anadolu ofiyolitlerinin
yerleşimi ve/veya sonrasında yaygın olarak magmatik kayaçlardan beslenerek
detritik + diyajenetik mineralojisini kazanmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Detritik, diyajenez, fillosilikat

Kaynakça

• Amoco, J.M. (1985). Turkey ESRİ report no. ET 85/1 geological studies in SE Turkey (Pervari- Beytüşşebap, Hazro, Mardin): TPAO Arama Grubu, Rapor no. 2115, 214 s.
• Bağırsakçı, S.  Akçay, A. E. (1995). Diyarbakır-Ergani-Çınar Alanının Jeolojisi: MTA Jeoloji Etütleri Dairesi Jeoloji Raporu Arşiv No 9927.
• Bolgi, T. (1961). V.Petrol Bölgesi seksiyon Ölçmeleri AR/TPO/261 nolu saha ile Resan-Dodan arası batısındaki sahanın strüktüel etüdleri: TPAO Arama Grubu, Rapor No 162.
• Bozkaya, Ö.  Yalçın, H. (2013). Geochemical monitoring of clays for diagenetic evolution of the Paleozoic-Lower Mesozoic sequence in the northern Arabian plate: Hazro and Amanos regions, Southeastern Turkey. J African Earth Sci., 86, 10-24.
• Bozkaya, Ö. Yalçın, H.  Kozlu, H. (2011). Clay mineralogy of the Paleozoic-Lower Mesozoic sedimentary sequence from the northern part of the Arabian Platform, Hazro (Diyarbakır), Southeast Anatolia. Geol. Carpath., 62, 489-500.
• Brindley, G.W. (1980). Quantitative X-ray mineral analysis of clays. In: Crystal structures of Clay Minerals and their X-ray Identification (G.W. Brindley, G. Brown (eds.). Mineralogical Society London, 411-438.
• Çoruh, T. (1991). Adıyaman civarında (XI. Bölge KB’sı ve XII. Bölge) yüzeyleyen Kampaniyen-Tanesiyen istifinin biyostratigrafisi ve paleocografik evrimi:TPAO Arastırma Merkezi, Rapor No1656.
• Göncüoğlu, M.C.  Turhan, N. (1981). Bitlis Metamorfitlerinde yeni yaş bulguları. MTA Enstitüsü Dergisi, 95/96, 44-48.
• Göncüoğlu, M.C. Dirik, K.  Kozlu, H. (1997). General characteristics of pre-Alpine and Alpine Terranes in Turkey: Explanatory notes to the terrane map of Turkey. Géol Pays Hellén., 3, 515-536.
• Günay, Y. (1984). Amanos Dağlarının jeolojisi ve Karasu-Hatay grabeninin petrol olanakları: TPAO Arama Grubu, Rapor No 1954.
• Güven, A. Dinçer, A. Tuna, M.E. Tezcan, U.Ş.  Çoruh, T. (1988). Güneydoğu Anadolu’da Mardin-Midyat Grubupları arasında yer alan birimlerin stratigrafisi. TPAO Arama Grubu, Rapor No 2414.
• Güven, A. Dinçer, A. Tuna, M.E.  Çoruh, T. (1991). Güneydoğu Anadolu Kampaniyen-Paleosen otokton istifinin stratigrafisi: TPAO Arama Grubu, Rapor No.2828. J.C.P.D.S. (1990). Powder Diffraction File. Alphabetical Indexes Inorganic Phases, Swarthamore USA, 871 p.
• Kellogg, H. E. (1960). Stratigraphic report, Hazro area, Petroleum District V, SE Turkey (American Overseas Petroleum (AMOSEAS) Report): Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Teknik Arşivi, Rapor no. 1, 42 s.
• Ketin, İ. (1948). Ergani-Eğil bölgesinin Jeolojik Etüdü. MTA Derleme No, 2015.
• Ketin, L. (1983). Türkiye Jeolojisine Genel Bir Bakış, İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, 1251.
• Kirk, H. M. (1937). Memorandum on Gercüş, Hernis-Kermav region. MTA Derleme No: 253, 6 sayfa.
• Koenen, K.  Perry, L. (1957). Germav Section (Esso Standard Turkey Inc.). TPAO Arama Grubu, Arşiv No:947.
• Maxon, J.H. (1936). Geology of petroleum possibilities of the Hermis dome. MTA Derleme no 255, 25 sayfa.
• Özgüner, A.M. (2004). Batman ve Civarı Tuğla Toprağı Yataklarının Jeolojik Etüdü: MTA Maden Etüt ve Arama Dairesi Raporu Arşiv No EHM-3034.
• Perinçek, D. (1978). V-VI-IX. Bölge (Güneydoğu Anadolu otokton-allokton birimler) jeoloji sembolleri: TPAO Arama Grubu Rapor No 6657.
• Perinçek, D. (1979). Çelikhan-Sincik-Koçali (Adıyaman) alanının jeolojik incelemesi: TPAO Arama Grubu Rapor No 1395.
• Perry, L.  Yalçın, K. (1957). Tavan structure (south) section (Esso Standard (Turkey) Inc.); TPAO Arama Grubu Arşiv No 925.
• Pettijohn, F.J. Potter, P.E.  Siever, R. (1973). Sand and Sandstone. Wiley, New York, 168 p.
• Robertson, A.H.F. Parlak, O. Rızaoğlu, T. Ünlügenç, Ü. İnan, N. Taslı, K.  Ustaömer, T. (2007). Tectonic evolution of the South Tethyan ocean: evidence from the Eastern Taurus Mountains (Elazığ region, SE Turkey). Spec. Publ. of Geol. Soc. of London, 272, 231-270.
• Soytürk, N.  Erdoğan, T. (1974). Bakük-Ceylanpınar-Derik-Mazıdağı dolaylarının jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. TPAO Arama Grubu, Rapor No 865, 14 sayfa.
• Şengör, A.M.C.  Yılmaz, Y. (1981). Tethyan evolution of Turkey, a plate tectonic approach. Tectonophysics, 75, 181-241.
• Ten Dam, A. (1955). Stratigraphy and sedimentation of the Lower Tertiary and Mesozoic of the foredeep basin of S.E. Turkey. TJK Bülteni, Cilt 4, (1), 135-155.
• Tetiker, S. Yalçın, H.  Bozkaya, Ö. (2015a). Güneydoğu Anadolu Otoktonu-Doğu Bölümü (Şırnak-Uludere-Uzungeçit) Alt Triyas Yaşlı Çığlı Grubu Kayaçlarının Mineralojik Özellikleri. 68. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 06-10 Nisan, Ankara, 410-411.
• Tetiker, S., Yalçın, H.  Bozkaya, Ö. (2015b). Hakkari-Çukurca Yöresinde (Güneydoğu Anadolu Otoktonu-Doğu Bölümü) Alt Paleozoyik Birimlerinin Diyajenez/Metamorfizma Derecesine İlişkin İlk Bulgular. 16. Ulusal Kil Sempozyumu, 01-05 Eylül, Çanakkale, 44-46.
• Tetiker, S. Yalçın, H.  Bozkaya, Ö. (2016). Uludere-Uzungeçit (Şırnak) yöresinde (Güneydoğu Anadolu Otoktonu Doğu Bölümü) Alt Triyas Yaşlı Çığlı Grubu Kayaçlarının Diyajenez/Metamorfizma Tarihçesi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 59 (3), 323-340.
• Tolun, N. Erentöz, C.  Ketin, İ. (1962). 1/500.000 ölçekli Türkiye jeolojisi haritası (Diyarbakır paftası). MTA yayınları, 69 sayfa.
• Tromp, S.W. (1940). Preliminary report on the oil possibilites of SE Turkey, Based on a re-interpretation of microfaunal and sub-surface data. MTA Derleme Raporu 1216, 74 s.
• Tuna, D. (1973). VI. Bölge litostratigrafi birimleri adlamasının açıklayıcı raporu. TPAO Arama Grubu Arşiv No 813.
• Weilace,  Marcbesini, (1953). Derik-Mazıdağ section (Esso Standard (Turkey) Inc.): TPAO Arama Grubu, Arşiv no. 916.
• Yalçın, H. Bozkaya, Ö.  Tetiker, S. (2005). Kangal kömür yatağının kil mineralojisi ve jeokimyası. 12. Ulusal Kil Sempozyumu, Yüzüncüyıl Üniversitesi, Van, 5-9 Eylül, Bildiriler Kitabı, 16-31.
• Yalçın, H.  Bozkaya, Ö. (2002). Hekimhan (Malatya) çevresindeki Üst Kretase yaşlı volkaniklerin alterasyon mineralojisi ve jeokimyası: Denizsuyu-kayaç etkileşimine bir örnek. CÜ Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A-Yerbilimleri, 19, (1), 81-98.
• Yalçın, H.  Bozkaya, Ö. (2003). Sivas Batısındaki (Yıldızeli-Akdağmadeni) hidrotermal kaolin ve I-S oluşumlarının mineralojisi ve jeokimyası. Türkiye Jeoloji Bülteni, 46, 1-23.
• Yalçın, H.  Gümüşer, G. (2000). Mineralogic and geochemical characteristics of of Late Cretaceous bentonite deposits at the north of Kelkit valley, Northern Turkey. Clay Minerals, 35, 807-825.
• Yılmaz, Y. (1984). Amanos dağlarının jeolojisi: TPAO Arama Grubu, Rapor no. 1920, 591 sayfa.
• Yılmaz, Y. (1993). New evidence and model on the evolution of the southeast Anatolian orogen. Geol. Soc. Amer. Bull., 105, 251-271.
• Yıldırım, M.  Yılmaz, Y. (1991). Güneydoğu Anadolu Orojenik Kuşağının Ekaylı Zonu. TPJD Bülteni, C (3/1), 57-73.
• Yılmaz, E.  Duran, O. (1997). Güneydoğu anadolu bölgesi otokton ve allokton birimler stratigrafi adlama sözlüğü (lexicon). TPAO Genel Müdürlüğü, Eğitim Yayınları, (31), 460 s.