Procedure for Hearing Children in Family Courts in the Context of the Right to Participate

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 2, 97 - 115, 29.12.2025

Nurdan Korkmaz Çetin , Selen Demirkaya

Öz

Children have the right to participate in all matters that concern them. This right allows child the right to be heard on matters that concern him/her during proceedings. By consulting the child's opinion, the child's best interests are determined. When the child's opinion is sought in the proceedings, the hearing procedure must be in accordance with the child's best interests. The judge must take the necessary measures when necessary, taking into account the child's interests that deserve protection. This study examines the child's right to participate and how they should be heard in family courts.

Anahtar Kelimeler

Child , family court , hearing of the child , divorce , custody

Proje Numarası

2024-2-23

Katılım Hakkı Bağlamında Aile Mahkemelerinde Çocukların Dinlenilmesi Usûlü

Öz

Çocuklar, kendilerini ilgilendiren her konuda katılım hakkına sahiptir. Bu hak, çocuğa, yargılama sırasında da kendisini ilgilendiren konularda dinlenilme hakkı sağlar. Çocuğun görüşüne başvurulmasıyla, çocuğun üstün yararı tespit edilir. Çocuğun yargılamada görüşüne başvurulduğunda, dinlenme usûlü onun üstün yararına uygun prosedürde olmak zorundadır. Hâkim, çocuğun korunmaya değer menfaatlerini gözeterek gerektiğinde gerekli tedbirleri almalıdır. Bu çalışmada, çocuğun katılım hakkı ve aile mahkemelerinde nasıl dinlenmesi gerektiği hususu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk , aile mahkemesi , çocuğun dinlenmesi , boşanma , velayet

Destekleyen Kurum

Çağ Üniversitesi

Proje Numarası

2024-2-23

Teşekkür

Bu çalışma Çağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından desteklenen 2024-2-23 numaralı proje kapsamında üretilmiştir. Çalışmamızı finanse eden Çağ Üniversitesi’ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akkaya, T. (2017). Medenî usûl hukuku bakımından boşanma davası. Yetkin Yayınları, Ankara.
• Aras, Aslı (2017). Çekişmesiz yargıda yargılama usûlü.Yetkin Yayınları, Ankara.
• Arslan, A. S. (2012). Medenî usûl hukukunda delillerin toplanması ve doğrudanlık ilkesi. Adalet Yayınevi, Ankara.
• Arslan, R., & Yılmaz, E., & Taşpınar Ayvaz, S., & Hanağası, E. (2024). Medenî usûl hukuku, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Atalay, O., & Bolayır, N. (2025). Pekcanıtez usûl medeni usûl hukuku cilt 3. H. Pekcanıtez, M. Özekes, M. Akkan, H. Taş Korkmaz, C. Simil ve E. Direnisa (Eds.), 16. Bası, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Atalı, M., & Ermenek, İ., & Erdoğan, E. (2024). Medeni Usûl Hukuku. 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Babayiğit, C. (2016). Suç mağduru çocuğun dinlenmesi. Yayın No: 445395 [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Bahadır, Z. (2023). Bm çocuk haklarına dair sözleşme çerçevesinde medenî usûl hukuku bakımından çocuğun katılım hakkı. Adalet Dergisi(70), 213-254. https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1285750.
• Belgin, D. (2011). Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrası. Yayın No: 302192 [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Berkin, N. (1981). Tatbikatçılara medeni usûl rehberi. Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Bilge N., & Önen E. (1978). Medeni yargılama hukuku dersleri. Sevinç Matbaası, Ankara.
• Budak, A.C. & Karaaslan, V. (2023). Medeni usûl hukuku. 7. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Coşkun, H. U., & Sarıca, A. D., & Coşkun, Y. (2019). Velayet davalarında çocukların duruşma salonunda dinlenmesine ilişkin hâkim, avukat ve uzman görüşleri. Yaşar Hukuk Dergisi, 1(2), 248-270.
• Ekiz, S. (2021). Birleşmiş milletler çocuk hakları sözleşmesi kapsamında çocuğun katılım hakkı. İzmir Barosu Dergisi, 86(2),194-233.
• Erbay, E. (2011). Türkiye’de çocuk haklarını tanıtma, yaygınlaştırma ve izlemeye yönelik uygulamaların eleştirel analizi ve bir model önerisi. Yayın no:308555 [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Erdönmez, G., & Bolayır, N. (2025). Pekcanıtez usûl medeni usûl hukuku cilt 2. H. Pekcanıtez, M. Özekes, M. Akkan, H. Taş Korkmaz, C. Simil ve E. Direnisa (Eds.), 16. Bası. Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Grassinger, G. E. (2009). Küçüğün kişi varlığının korunması için alınacak tedbirler. On İki Levha Yayınları, İstanbul, (Küçük).
• Grassinger, G. E. (2010). Çocuğun menfaati gereği görüşünün alınmaması gereken durumlar. Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, C.I (s.823-846). (Çocuğun Menfaati)
• Kurt Konca, N. (2009). Medenî usûl hukukunda alenîyet ilkesi. Adalet Yayınevi, Ankara.
• Kuru, B. (1961). Nizasız kaza. Ajans Türk Matbaası, Ankara.
• Kuru, B. & Aydın B. (2021). Medeni usûl hukuku el kitabı cilt I. Yetkin Yayınları, Ankara.
• Meriç, N., & Arslanpınar Tat, T. (2022). Elektronik ortamda duruşma ve diğer yargı faaliyetlerinin icrası. M. Özekes (Ed.), Dijital çağda medeni yargı (s. 190-242).
• Oktay Özdemir, S. (2009). Boşanma davalarında çocuklara ilişkin kararlar bakımından çocuğun dinlenme hakkı. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, Cilt:2 (s. 1219-1242).
• Öcal Apaydın, B. & Hışım, S. (2021). Türk aile hukukunda çocuğun katılım hakkı. A. Makaracı, Başak, S. Öktem Çevik ve G. S. Tek (Eds.). Türk medeni kanunu hükümlerinin çocuk hakları ile uyumlaştırılması (s. 285-323).
• Öcal Apaydın, B. (2021). Çocuğun katılım hakkı çerçevesinde Türk medeni kanunu aile hukuku hükümlerinin değerlendirilmesi. Y. Güllüoğlu Altun (Ed.). Türk Medeni Hukuku Çerçevesinde Aile Hukukunda Güncel Meseleler Sempozyumu (s.133-142).
• Özbay, İ. (2017). Türk hukukunda çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilâmların icrası hakkındaki sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Noterler Birliği Dergisi. 4 (2), 31-110.
• Özdemir, H., & Ruhi, A. C (2024). Çocuk hukuku. 7. Baskı. Oniki Levha Yayınları, İstanbul.
• Özekes, M. (2003). Hukukî dinlenilme hakkı. Yetkin Yayınları, Ankara.
• Özel Ç., & Tatar, E., (2008). Aile mahkemelerinin yapısı ve kararları üzerine genel bir değerlendirme. Sosyoekonomi, 7(7). https://doi.org/10.17233/se.82311
• Özer Taşkın, Ö. (2006). Velayette çocuğun yüksek yararı ilkesi. Yayın No: 191859 [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Pekcanıtez, H. (2000). Hukukî dinlenilme hakkı. Prof. Dr. Seyfullah Edis’e Armağan, (s. 753-791).
• Pekcanıtez, H. (1999). Medenî usûl hukukunda alenîyet ilkesi. İzmir Barosu Dergisi, 65, 21-42.
• Pekcanıtez, H., & Atalay, O., & Özekes, M. (2025), Medenî usûl hukuku. Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Serozan, R. (2005). Çocuk hukuku. Genişletilmiş İkinci Baskı. Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• Şahin, S., & Polat, O. (2012). Türkiye’de ve Dünyadaki Gelişmiş Ülkelerde Çocuk Katılım Hakkı Algısının ve Uygulamalarının Karşılaştırılması. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 275-282.
• Tanrıver, S. (2024), Medenî usûl hukuku cilt 1. Yetkin yayınevi, Ankara.
• Taşatan C. (2022). Velayetin değiştirilmesi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 28(1), 387-406.
• Tuncer Kazancı, İ. (2023). Hukukî dinlenilme hakkı ve çocuğun katılma hakkı bağlamında yargılamada çocuğun dinlenilmesi. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1), 57-80. https://doi.org/10.54699/andhd.1218914
• Yılmaz, E. (2010). Çocuğun davada temsilinin ve iradesinin önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 11, 819-841.
• Yılmaz, E. (2021a). Hukuk muhakemeleri kanunu şerhi cilt 1.4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Yılmaz, E. (2021b). Hukuk muhakemeleri kanunu şerhi cilt 3.4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Yücel, Ö. (2013). Çocuğun yüksek (üstün) yararı bağlamında çocuğun iradesi. Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(2), 117-137.