İş Yükü Yoğunluğunun, İş ve Yaşam Doyumuna Etkisi Üzerine Otomotiv İşletmelerinde Bir Araştırma

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 2, 1 - 26, 01.12.2013

Ayşehan Çakıcı Ceren Özkan Bahadır Hakan Akyüz

Öz

Bu araştırmanın amacı, çalışanların iş yükü yoğunluğunun, iş doyumu ve yaşam doyumuna etkisini belirlemektir. Araştırmada veriler, anket yöntemiyle toplanmıştır. işletmelerindeki çalışanlar üzerinde, kolayda örnekleme yöntemine göre, yüzyüze ve bırak topla tekniği kullanılarak, 2013 yılı Ocak-Mart aylar arasında uygulanmıştır. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, t-testi, ANOVA, faktör ve regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmada, iş yükü yoğunluğunun iş doyumu ve yaşam doyumunu olumlu yönde etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır. Bunun en önemli nedeni, Türkiye’de işsizlik oranının yüksek olmasıdır. İş yükü yoğunluğunun iş garantisi algısı yarattığı ve işten çıkarılma korkusunu azalttığı düşünülmektedir. İş yükü yoğun olsa da bir işe sahip olmak iş ve yaşam doyumunu pozitif etkilemektedir

Anahtar Kelimeler

İş yükü, iş doyumu, yaşam doyumu, otomotiv sektörü

A Research on the Impact of Workload on Job and Life Satisfaction in Automotive Industry

Öz

The aim of this study is to specify the effect of employees’ workload density on job satisfaction and life satisfaction. The data were collected through a questionnaire. The questionnaire was conducted to employees working in the automotive supply industry in Aksaray by using convenience sampling method via face to face and drop-collect techniques between January and March in 2013. To analyze the data, t-test, ANOVA, factor and regression analyses were used besides the descriptive statistics. The findings show that workload density has a positive effect on job and life satisfaction. The most important reason of that is high unemployment rate of Turkey. It’s thought that workload density creates a perception about job guarantee and decreases the fear of being dismissed. Even if the workload density is high, having a job affects job and life satisfaction in a positive way

Anahtar Kelimeler

Workload, job satisfaction, life satisfaction, automotive industry

Kaynakça

• Alpar, Reha. (2011). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler (3.baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Alpar, Reha. (2012). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik (2.baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aşan, Öznur ve Erenler, Esra (2008). “İş Tatmini ve Yaşam Tatmini İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:13, Sayı: 2, ss:203-214.
• Alanyalı, L.K. (2006). Örgütsel stres kaynaklarının iş tatminine olan etkilerinin tükenmişlik ve dinçlik (coşku) etkileri bağlamında incelenmesi (uygulamalı bir araştırma). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Akgündüz, Yılmaz (2013). “Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), ss:180-196.
• Başaran, İ. E. (1985). Örgütlerde işgören hizmetlerinin yönetimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Burke, R.J., Koyuncu, M., Fiksenbaum, L. Ve Tekin Acar, F. (2009). Work Hours, Work İntensity, Satisfactions and Psychological Well-Being Among Turkish Manufacturing Managers. Europe’s Journal of Psychology, 2, ss:12-30.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (4.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cole, D., Panchanadeswaran, S. Ve Daining, C. (2004). “Predictors of Job satisfaction of Licensed Social Workers: Perceived Efficacy as a Mediator of the Relationship Between Workload and Job Satisfaction”, Journal of Social Service Research, 31(1), ss:1-12.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (Birinci baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Davis, K. (1982) İşletmede insan davranışı (Çev. K. Tosun), İstanbul Üniversitesi Yayın No:3028. İstanbul.
• De Cuyper, N. ve De Witte, H. (2006). Autonomy and workload among temporary workers: Their effects on job satisfaction, organizational commitment, International Journal of Stress Management. 13(4), 441-459.
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. ve Griffin, S. (1985).The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71-75.
• DİSK-AR (2013). İşsizlik verilerini değerlendirme ön raporu. 20.09.2013 tarihinde Contentld=1562 adresinden alınmıştır.
• Duru, H. A., Ermiş, A., Akay D. ve Kurt, M. (2005). Bilgisayar sektöründe öznel bir yöntemle (NASA-TLX) zihinsel iş yükünün ölçülmesi. Teknoloji, 8 (2), 173-180.
• Erdogan, B., Bauer, T. N., Truxillo, D. M. ve Mansfield, L. R. (2012). Whistle while you work: A review of the life satisfaction literature. Journal of Management, 38 (4), 1038-1083.
• Eren, E. (2006). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Greenberg Jerald ve Baron, Robert A. (2005). Behavior In Organization, Eighth Edition, Prentice Hall International, New Jersey, USA
• Hall, D. T. ve Chandler, D. E. (2005). Psychological success: when the career is a calling. Journal of Organizational Behavior, 26, 155-176.
• Ilies, R., Dimotakis, N. ve De Pater, I.E.(2010).Psychological and physiological reactions to high workloads: Implications for well- being. Personnel Psychology, 63, 407-436.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikler. Ankara: Asil
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Keser, Aşkın (2005). “İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Çalışma ve Toplum, Cilt:4, ss:77-95.
• Keser, A. (2006). Çağrı Merkezi Çalışanlarında İş Yükü Düzeyi ile İş Doyumu İlişkisinin Araştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 100-119.
• Keser, A. (2007). “İş Tatmininden Yaşam Tatminine Bireysel Tatmin”, Solmuş, T (Edt.) Endüstriyel Klinik Psikoloji ve İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları, ss.223-237.
• Köroğlu, Ö. (2011). İş doyumu ve motivasyon düzeylerini etkileyen faktörlerin performansla ilişkisi: Turist rehberleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• doktora tezi, Balıkesir: Balıkesir
• Love, K. M., Tatman, A. W. ve Chapman, B. P. (2010). Role stres, interrole conflict, and job satisfaction among university employees: the creation and test of a model. Journal of Employment Counseling, 47, 30-37.
• Nakip, Mahir (2003). Pazarlama Araştırması, Ankara: Seçkin
• Örücü, E., Yumuşak, S. ve Bozkır, Y. (2006). Kalite yönetimi çerçevesinde bankalarda çalışan personelin iş tatmini ve iş tatminini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 13 (1), 39-51.
• Öğrüç Ildız, Gülce (2009). İnşaat Firmalarında Proje Müdürlerinin İş Yükü, İş Stresi, İş Tatmini ve Motivasyon İlişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Özdevecioğlu, M. (2003) “İş Tatmini ve Yaşam Tatmini Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Afyon Kocatepe Üniversitesi, ss: 695-710.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001) Örgütsel Davranış, Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Ders Kitapları Yayın No:11. Eskişehir.
• Robbins, Stephen P., Judge, Timothy A. (2012) Örgütsel Davranış- Organizational Behavior, (Çev. Edt. İnci Erdem), 14. Basımdan Çeviri, Nobel.
• Shahzad, K., Mumtaz, H., Hayat, K. ve Khan, M. A. (2010). Faculty workload, compensation management and academic quality in higher education of Pakistan: Mediating role of job satisfaction. European Journal of Economics, Finance and Administ. Sciences, 27, 111-119.
• Spector, P. E. ve Jex, S. M. (1998). Development of four self-report measures of job streeors and strain: Interpersonal conflict at work scale, organizational constraints scale, quantitative workload inventory, and physical symptoms inventory. Journal of Occupational Health Psychology, 3 (4), 356-367.
• Şeker, B. D. ve Zırhlıoğlu, G. (2009). Van Emniyet Müdürlüğü kadrosunda çalışan polislerin tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 11(4), 1-26.
• Near, J.P., Rice, R.W. ve Hunt, R. G. (1978). Work and extra-work correlates of life and job satisfaction. Academy of Management Journal, 21(2), 248-264.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya tutkunluk: iş yükü, esnek çalışma saatleri, yönetici desteği ve iş-aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 155-179.
• Turhan, U. (2001). Hava Trafik Kontrolörlerinin Performansında İş Yükünün Etkileri ve Hava Trafik Kontrolörleri üzerinde Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ss:121.
• TÜİK (2013). Hanehalkı İşgücü İstatistikleri. Haber Bültenleri, 13590, 20.09.2013 do?id=13590 adresinden alınmıştır.
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.
• Tuzgöl Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 132-143.
• Ural, Ayhan ve Kılıç, İbrahim. (2011). Bilimsel Araştırma Süreci, Ankara: Detay Yayıncılık
• Ünal S., Karlıdağ, R. ve Yoloğlu, S. (2001). Hekimlerde tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 4, 113-118.
• Yetim, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu. Yayınlanmamış doktora tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yiğit, R., Dilmaç, B. ve Deniz, M. E. (2011). İş ve yaşam doyumu: Konya Emniyet Müdürlüğü alan araştırması. Polis Bilimleri Dergisi, 13 (3), 1-18.