Üniversitelerde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Acil Uzaktan Eğitim Dönemindeki Dijitalleşme Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 36 - 52, 29.06.2022

Abdullah Ağırtaş , Hayati Çavuş

Öz

Covid-19 salgınının Çin’de ortaya çıkmasından sonra bütün dünyaya yayılarak bir pandemiye dönüşmesinin ardından birçok ülkede acil uzaktan eğitim süreci başlamıştır. Birçok eğitim kademesinde olduğu gibi üniversiteler de acil uzaktan eğitimle eğitimlerine devam etmeye çalışmıştır. Bu çalışmada öğretim elemanlarının Covid-19 dönemindeki dijitalleşme durumları incelenmiştir. Çalışmada, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Doğu Anadolu’da bir devlet üniversitesinde 2020-2021 yılları arasında görev yapan 201 öğretim elemanın dijitalleşme durumları, Covid-19 pandemi döneminde yapılan acil uzaktan eğitim bağlamında incelenmiştir. Alınan bilgiler öğretim elemanlarının bazı demografik özelliklerine göre incelenmiştir. Ayrıca yapılan çalışma sonucunda öğretim elemanlarının genel dijitalleşme düzeylerinin ortalamanın üstünde olduğu tespit edilmiştir. Öğretim elemanlarının yaşa, görev yapılan birime, unvana, mezuniyet derecesine göre dijitalleşme düzeyinde farklılık elde edilmiştir. Acil uzaktan eğitim süreciyle ilgili sorulan soruların cevaplarına göre öğretim elemanlarının dijitalleşme düzeylerinde farklılaşmalar olduğu görülmüş ve raporlanmıştır. Acil uzaktan eğitim sürecine olumlu bakan öğretim elemanlarının dijitalleşme düzeylerinin anlamlı bir şekilde yüksek olduğu çalışmada elde edilen ilginç bir bulgu olarak göze çarpmıştır.

Anahtar Kelimeler

uzaktan eğitim, acil uzaktan eğitim, akademisyen, akademisyen dijitalleşme

Kaynakça

• Ak, Ş., Gökdaş, İ., Öksüz, C. ve Torun, F. (2021). Uzaktan eğitimde eğiticilerin eğitimi: Uzaktan eğitime yönelik öz yeterlik ve yarar algısına etkisi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(1), 24-44.
• Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmenlerin internet kullanımı ve bu konudaki öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 1-8.
• Akpınar, T. ve Çakmakkaya, BAKİ. Y. (2021). Pandemi (Covid-19) sonrası lisansüstü uzaktan eğitim. Sosyal Bilimler Metinleri Dergisi, 21(1), 1-14.
• Aksoy, N. C., Karabay, E. ve Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894.
• Al-Hazza, T. C. ve Lucking, R. (2017). An examination of preservice teachers' view of multiliteracies: habits, perceptions, demographics and slippery slopes. Reading Improvement, 54(1), 32-43.
• Arslan, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin ve öğrencilerinin eğitim bilişim ağı (EBA) platformu hakkındaki görüşleri: Hatay ili örneği. Çukurova Üniversitesi: Yayımlanmış yüksek lisans tezi.
• Ataman, Y. D. (2016). Sosyal Medya ve akıllı mobil teknoloji: akıllı sosyal yaşamlar. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 6(2), 105-113.
• Bayrakcı, S. ve Narmanlıoğlu, H. (2021). Türkiye’deki lisans öğrencilerinin ve mezunlarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 12(46), 46-67.
• Bozkurt , A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112-142.
• Bozkurt, V. (2020). Pandemi döneminde çalişma: ekonomik kaygilar, dijitalleşme ve verimlilik. COVID-19 Pandemı̇sı̇nı̇n Ekonomı̇k, Toplumsal ve Sı̇yasal Etkileri, 115-136.
• Carrington, V. ve Robinson, M. (2009). Digital literacies. social learning and classroom practices. londres, Sage and United Kingdom Literacy Association, 1(1), 29-67.
• Çetin, O. (2016). Pedagojik formasyon programı ile lisans eğitimi fen bilimleri öğretmen adaylarının sayısal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Journal of Education Faculty, 18(2), 658-685.
• Çiçek, İ., Tanhan, A. ve Tanrıverdi, S. (2020). COVID-19 ve eğitim. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 1091-1104.
• Çizmeci, S. ve Köse, E. K. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin yeni medya okuryazarlığı üzerine bir inceleme. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 9(Özel Sayı), 126-146.
• Dahmash, B. (2020). I couldn’t join the session’: Benefits and challenges of blended learning amid Covid-19 from EFL students. International Journal of English Linguistics, 10(5), 221-230.
• Duman, N. (2020). Üniversite öğrencilerinde COVID-19 korkusu ve belirsizliğe tahammülsüzlük. The Journal of Social Science, 4(8), 426-437.
• Durak, G., Çankaya, S. ve İzmirli, S. (2020). COVID-19 pandemi döneminde Türkiye’deki üniversitelerin uzaktan eğitim sistemlerinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14(1), 787-809.
• Elçi, A. ve Vural, M. M. (2017). Öğretim elemanı 4.0: Öğretim elemanının değişen rolü ve teknoloji ile zenginleştirilmiş öğrenme. Paper presented at the Mediterranean International Conference on Social Sciences by UDG, 1(1), 494-498.
• Elitaş, T. (2017). Uzaktan eğitim lisans sürecinde yeni iletişim teknolojileri: Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi. Atatürk Üniversitesi: Yayımlanmış doktora tezi.
• Erbir, M. (2021). Hemşirelerde dijital okuryazarlık düzeyinin bazı demografik özellikler ve çalışma statüsüne göre farklılaşma durumu. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 7(2), 336-354.
• Ergün, B. (2019). Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin medya okuryazarlığı becerileri: Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 241-251.
• Erol, G. (2021). Kültür turizmi ve dijitalleşme, Çizgi kitabevi, Ankara.
• Eryılmaz, S. (2018). Öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliliklerinin belirlenmesi: Gazi Üniversitesi, Turizm Fakültesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 37-49.
• Eshet, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedia Hypermedia 13(1), 93-106.
• Fidan , M. ve Subaşı, Ş. (2015). Türkiye'deki muhasebe öğretim elemanlarının sayısal çağda teknoloji kullanımına ilişkin durum tespiti. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 85-112.
• Genç, M. F. ve Gümrükçüoğlu, S. (2020). Koronavirüs (Covıd-19) Sürecinde İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Uzaktan Eğitime Bakışları. Electronic Turkish Studies, 15(4), 403-422.
• Gök, B. ve Çakmak, E. K. (2020). Uzaktan eğitimde ders veren öğretim elemanlarının uzaktan eğitim algısı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 1915-1931.
• Gökmen, Ö. F., Duman, İ. ve Horzum, M. B. (2016). Uzaktan eğitimde kuramlar, değişimler ve yeni yönelimler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 2(3), 29-51.
• Hodges, C., Moore, S., Lockee, B., Trust, T. ve Bond, A. (2020). https://er.educause.edu/articles/2020/3/the-difference-between-emergency-remote-teaching-and-online-learning, Erişim tarihi: 24.06.2020
• Huang, R., Liu, D., Tlili, A., Yang, J. ve Wang, H. (2020). https://iite.unesco.org/wp-content/uploads/2020/03/Handbook-on-Facilitating-Flexible-Learning-in-COVID-19-Outbreak-SLIBNU-V1.2-20200315.pdf, Erişim tarihi: 09.10.2021.
• İlic, U. (2020). Yükseköğretimde uzaktan eğitim sürecinde eski-yeni bir bölüm: BÖTE. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 395-409.
• Kaçan, A. ve Gelen, İ. s. (2020). Türkiye’deki uzaktan eğitim programlarına bir bakış. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(1), 1-21.
• Kalemkuş, F. (2016). Ortaöğretimdeki öğretmen ve öğrencilerin eğitim bilişim ağı (eba)’ya ilişkin görüşleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi: Yayımlanmış yüksek lisans tezi.
• Karakuş, Y. (2020). Dijital haklar ve sorumluluk, Nobel Yayınları, Ankara.
• Karatepe, F., Küçükgençay, N. ve Peker, B. (2020). Öğretmen adayları senkron uzaktan eğitime nasıl bakıyor? Bir anket çalışması. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(53), 1262-1274.
• Kaya, S. (2020). Zorunlu uzaktan eğitimde karşılaşılan sorunlar: Öğretim elemanı ve öğrenci görüşleri. Paper presented at the VIIth International Eurasian Educational Research Congress Online, 10-13 Eylül 2020, Eskişehir, Türkiye.
• Kerres, M. (2020). Against all odds: Education in Germany coping with Covid-19. Postdigital Science Education 2(3), 690-694.
• Keskin, M. ve Derya, Ö. (2020). Covid-19 sürecinde öğrencilerin web tabanlı uzaktan eğitime yönelik geri bildirimlerinin değerlendirilmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 59-67.
• Kiper, V. O., Saraç, Ö., Çolak, O. ve Batman, O. (2020). Covid-19 salgınıyla oluşan krizlerin turizm faaliyetleri üzerindeki etkilerinin turizm akademisyenleri tarafından değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 527-551.
• Kırtak , N. (2020). Fizik öğretmen adaylarının uzaktan eğitime dair görüşleri. Eğitim ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 78-90.
• Koç, P. ve Albayrak, M. (2020). Akademisyen dijitalleşme ölçeği geliştirilmesi. international Journal of Social Sciences Education Research 6(1), 41-53.
• Kurnaz, E. ve Serçemeli, M. (2020). Covid-19 pandemi döneminde akademisyenlerin uzaktan eğitim ve uzaktan muhasebe eğitimine yönelik bakış açıları üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (3): 262-288.
• Marsh, J., Hannon, P., Lewis, M. ve Ritchie, L. (2017). Young children’s initiation into family literacy practices in the digital age. Journal of Early Childhood Research, 15(1), 47-60.
• Means, B., Bakia, M. ve Murphy, R. (2014). Learning online: What research tells us about whether. Routledge, New York.
• Mertoğlu, S. (2020). Sağlık Çalışanlarının hastanelerde bilişim teknolojilerine yönelik tutumları ve hazırbulunuşluk seviyelerinin bireysel performansına etkisinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi: Yayımlanmış doktora tezi.
• Moore, M. G. (1990). Background and overview of contemporary American distance education. Contemporary issues in American distance education, 7(1), 115-117.
• Nalbantoğlu, C. B. (2021). Covid 19 sürecinin dijital dönüşüme etkileri. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 13-18.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy. Computers Education 59(3), 1065-1078.
• Sah, H. (2020). COVİD-19 Pandemisi sürecinde öğretim elemanlarının uzaktan eğitime ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 11(42), 100-122.
• Süer, İ., Kaya, Z., Bülbül, H. İ., Karaçanta, H., Koç, Z. ve Çetin, Ş. (2005). Gazi Üniversitesi’nin uzaktan eğitim potansiyeli. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(1), 107-113.
• Trust, T. ve Whalen, J. (2020). Should teachers be trained in emergency remote teaching? Lessons learned from the COVID-19 pandemic. Journal of Technology Teacher Education 28(2), 189-199.
• Tuncer, B. B. (2021). Dijital iletişim, dijital eşitsizlik ve yaşlanma: kovid-19 süreci ile yaşanan dijital bölüme ve uçurumlar üzerine. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi(6), 1339-1369.
• Türk Dil Kurumu (2020). https://sozluk.gov.tr/, Erişim tarihi: 17.05.2020.
• Türker, G. Ö. (2020). Covid-19 salgını turizm sektörünü nasıl etkiler? Turizm akademisyenleri perspektifinden bir değerlendirme. International Journal of Social Sciences Education Research 6(2), 207-224.
• Watermeyer, R., Shankar, K., Crick, T., Knight, C., McGaughey, F., Hardman, J., . . . Phelan, D. (2021). ‘Pandemia’: a reckoning of UK universities’ corporate response to COVID-19 and its academic fallout. British Journal of Sociology of Education, 1(6), 1-16.
• Weiser, M. (1994). http://www.ubiq.com/hypertext/weiser/UbiHome.html, Erişim tarihi: 03.01.2021.
• Yan, Z. (2020). Unprecedented pandemic, unprecedented shift, and unprecedented opportunity. Human Behavior and Emerging Technologies, 2(2) 110– 112
• Yavuz, M., Kayalı, B., Balat, Ş. ve Karaman, S. (2020). Salgın sürecinde Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarının acil uzaktan öğretim uygulamalarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 129-154.
• Yılmaz, N. A. (2020). Yükseköğretim kurumlarında covid-19 pandemisi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim durumu hakkında öğrencilerin tutumlarının araştırılması: Fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümü örneği. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 15-20.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.
• YÖK (2020). https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/agri-dijital-donusum-tanitim-toplantisi.aspx, Erişim tarihi: 10.09.2020.