Seçilmiş Makroekonomik Değişkenler ile BİST100 Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 2, 78 - 87, 01.01.2024

Hatice Düzakın , Süreyya Yılmaz Özekenci

Öz

Bu çalışmanın amacı, ülkelerin ekonomik koşullarını anlayabilmede önemli bir gösterge olan ve zaman içerisindeki değişim gösteren makroekonomik değişkenlerin Borsa İstanbul’a olan etkisinin ortaya konulmasıdır. Bu doğrultuda, BİST100 endeksi ve makroekonomik gösterge olarak faiz oranı, enflasyon, para arzı (M1), sanayi üretim endeksi ve dolar kuru değişkenleri arasındaki ilişki regresyon analizi yardımıyla Ocak 2006- Mayıs 2023 dönemini kapsayarak araştırılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre; para arzı ile borsa endeksi arasında ilişkiye rastlanılmamıştır. Ancak borsa endeksi ile enflasyon ve sanayi üretim endeksi arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki tespit edilirken; faiz oranı ve döviz kuru arasında negatif bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Makroekonomik Değişkenler, BİST100 Endeksi, Çoklu Regresyon Analizi

Kaynakça

• Abdullah, D. A., & Hayworth, S. C. (1993). Macroeconometrics of Stock Price Fluctuations. Quarterly Journal of Business and Economics, 50-67.
• Ahmad, M. I., Rehman, R., & Raoof, A. (2010). Do Interest Rate, Exchange Rate Effect Stock Returns? A Pakistani Perspective. International Research Journal of Finance and Economics, 50(1), 146-150.
• Alpar, C. R. (2021). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Alper, D., ve Kara, E. (2017). Borsa İstanbul’da Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörler: BIST Sınai Endeksi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 713-730.
• Altıntaş, H. ve Tombak, F. (2011). Türkiye’de Hisse Senedi Fiyatları ve Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: 1987-2008. Econ Anadolu 2011: Anadolu International Conference in Economics, Eskişehir.
• Arodoye, N. L. (2012). An Econometric Analysis of the Impact Of Macroeconomic Variables on Stock Prices in Nigeria: A Vector Autoregressive (VAR) Model Approach. International Review of Business and Social Sciences, 1(8), 63-77.
• Barakat, M. R., Elgazzar, S. H., ve Hanafy, K. M. (2016). Impact of Macroeconomic Variables on Stock Markets: Evidence From Emerging Markets. International Journal of Economics and Finance, 8(1), 195-207.
• Binswanger, M. (1999). Stock Markets, Speculative Bubbles and Economic Growth, Edward Elgar, Aldershot, İsviçre.
• Binswanger, M. (2004). How Important Are Fundamentals? Evidence from A Structural VAR Model for the Stock Markets in the US, Japan and Europe. Int. Fin. Markets, Inst. And Money, 185–201.
• Brigham, E. F. (2006). Finansal Yönetimin Temelleri (Çev. Ö. Akmut ve H. Sarıaslan). Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Ankara.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Pegem Akademi, Ankara.
• Dizdarlar, H. I., ve Derindere, S. (2008). Hisse Senedi Endeksini Etkileyen Faktörler: İMKB 100 Endeksini Etkileyen Makro Ekonomik Göstergeler Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Niğde üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Dumıtrıu, R., Nıstor, C., ve Stefanescu, R. (2010). The Dynamic Relation Between the Stock Prices and The Exchange Rates from Romania During the Global Crisis. Annals of Eftimie Murgu University Resita, Fascicle II, Economic Studies.
• Durukan, B. (1999). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Makro Ekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi, İMKB Dergisi, 3 (11), ss.19-47
• Fisher, I. (1930). The Theory of Interest. New York.
• Fosback N.G., (1991). Stock Market Logic, Dearborn Financial Publishing Corp., Florida.
• Gan, C., Lee, M., Yong, H. H. A., ve Zhang, J. (2006). Macroeconomic Variables and Stock Market Interactions: New Zealand Evidence. Investment Management and Financial Innovations, (3, Iss. 4), 89-101.
• Gay Jr, R. D. (2008). Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns for Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India, And China. International Business & Economics Research Journal (IBER), 7(3).
• Gençtürk, M. (2009). Finansal Kriz Dönemlerinde Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiya Tlarına Etkisi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 14(1).
• Graham, F. C. (1996). Inflation, Real Stock Returns, And Monetary Policy. Applied Financial Economics, 6(1), 29-35.
• Gürsoy, A. (2019). Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Bankacılık Sektörü Örneği. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 1(1-2), 1-25.
• Imegi, J. C. (2014). Impact of Financial Liberalization on Stock Market Volatility in Nigeria, Journal of Business and Retail Management Research, 8(2): 80-87.
• Jamaludin, N., Ismail, S., ve Ab Manaf, S. (2017). Macroeconomic Variables And Stock Market Returns: Panel Analysis From Selected ASEAN Countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(1), 37-45.
• Karabulut, R., ve Şeker, K. (2018). Belirlenmiş Değişkenlerin Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 1049-1070.
• Kessel, R. A. (1956). Inflation-Caused Wealth Redistribution: A Test Of A Hypothesis. The American Economic Review, 46(1), 128-141.
• Khan, M. N., ve Zaman, S. (2012). Impact of Macroeconomic Variables on Stock Prices: Empirical Evidence From Karachi Stock Exchange, Pakistan. In Business, Economics, Financial Sciences, and Management (pp. 227-233).
• Kim, K. H. (2003). Dollar Exchange Rate and Stock Price: Evidence From Multivariate Cointegration And Error Correction Model. Review of Financial Economics, 12(3), 301-313.
• Korkmaz, T., Yildiz, B., & Gökbulut, R. (2010). Testing The Validity of CAPM in ISE National 100 Index with Panel Data Analysis. Istanbul University Journal of the School of Business, 39(1).
• Kurz, M., Jın, H. Ve Motolese, M. (2005). Determinants of Stock Market Volatility and Risk Premi, Annals of Finance, 1(2), 109-147.
• Kuwornu, J. K., ve Owusu-Nantwi, V. (2011). Macroeconomic Variables And Stock Market Returns: Full İnformation Maximum Likelihood Estimation. Research Journal Of Finance And Accounting, 2(4), 49-63.
• Maysami, R. C., Howe, L. C., ve Hamzah, M. A. (2004). Relationship Between Macroeconomic Variables And Stock Market İndices: Cointegration Evidence From Stock Exchange Of Singapore’s All-S Sector İndices. Jurnal pengurusan, 24(1), 47-77.
• Ouma, W. N., ve Muriu, P. (2014). The Impact of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns in Kenya. International Journal of Business and Commerce, 3(11), 1-31.
• Öndeş, T., ve Levet, M. (2020). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkisi: BIST’de Yer Alan Bankalar Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (88), 155-174.
• Özer, A., Kaya, A., ve Özer, N. (2011). Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 163-182.
• Rasiah, V., ve Ratneswary, R. (2010). Macroeconomic Activity and the Malaysian Stock Market: Empirical Evidence of Dynamic Relations. The International Journal of Business and Finance Research, 4(2), 59-69.
• Sadeghzadeh, K., & Elmas, B. (2018). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkilerinin BIST’de Araştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (80), 207-232.
• Sayilgan, G., ve Süslü, C. (2011). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye Ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 5(1), 73-96.
• Sharma, G. D., ve Mahendru, M. (2010). Impact of Macro-Economic Variables on Stock Prices in India. Global Journal of Management and Business Research, 10(7).
• Shiller, R. J. (2000). Irrational Exuberance, Princeton University Pres, Princeton.
• Sohail, N., ve Hussain, Z. (2009). Long-Run and Short-Run Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Prices in Pakistan: The Case of Lahore Stock Exchange. Pakistan Economic and Social Review, 183-198.
• Şenol, Z. ve Koç, S. ve Şenol, S. (2018), Hisse Senetleri Fiyatlarını Etkileyen Faktörlerin Dinamik Panel Veri Analiziyle İncelenmesi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9 (25), 119-135.
• Talla, J. T. (2013). Impact of Macroeconomic Variables on the Stock Market Prices of the Stockholm Stock Exchange (OMXS30). Jonkoping International Business School, 01-48.
• Topaloğlu, Emre E. (2017), Bankalarda Finansal Kırılganlığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile Belirlenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13 (1), 15-38.
• Vahdet, K., Çömlekçi, İ., ve Oğuz, K. (2013). Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002–2012 Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (35).
• Vejzagic, M., ve Zarafat, H. (2013). Relationship Between Macroeconomic Variables And Stock Market İndex: Cointegration Evidence From Ftse Bursa Malaysia Hijrah Shariah İndex. Asian Journal Of Management Sciences & Education, 2(4).
• Yılmaz, Ö. Güngör, B. ve Kaya, V. (2006), Hisse Senedi Fiyatları ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki Eş Bütünleşme ve Nedensellik, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Dergisi, 8 (34), 2-16.
• Zügül, M. ve Şahin, C. (2009), IMKB-100 Endeksi İle Bazı Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Bir Uygulama, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 16,1-16.