ETKİLİ İLETİŞİM ÖZYETERLİK ENVANTERİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK – GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 257 - 275, 28.06.2020

Ömer Yahşi , Seçkin Aydın

https://doi.org/10.35452/caless.2020.13

Cited By: 2

Öz

İş yaşamında bulunan bireylerin performansı, aynı zamanda diğer insanlarla kurdukları etkili iletişimle de bağlantılıdır. Performansın düzeyi aynı zamanda kişinin kendine dair taşıdığı özyeterlik inanışıyla da benzerlik gösterir. Sosyal Bilişsel Öğrenme teorisinin kurucusu Bandura’ya göre insanların başarıları, ilgileri ve özyeterlik algıları arasında ilişki bulunmaktadır. Etkili iletişime yönelik algıların belirlenmesi, bireylerin motivasyonları, ilgileri ve başarılarına yönelik olarak da ipuçları vermektedir. Bu çerçevede eğitim ortamı da etkili iletişim açısından son derece önemli bir yere sahipir. Okul ortamında görev yapan eğitimcilerin, kendilerini etkili iletişim yönünden nasıl gördükleri, eğitimin niteliğini göstermesi bakımından ayrı bir önem taşır taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı belli bir meslekte çalışan insanların etkili iletişim özyeterliklerini belirlemeye yardımcı olacak bir envanter geliştirmektir. Çalışmada ölçek yerine envanter geliştirmenin tercih edilme sebebi, araştırmacılara envanterde yer alacak alt ölçekleri ayrı ayrı kullanabilme şansı sunmaktır. Böylece araştırmacılar envanterde yer alan alt ölçeklerden amaçlarına uygun olanı seçip kullanabileceklerdir. Yani çalışma kapsamında aynı yapıya hizmet eden üç farklı ölçek geliştirmiştir. Farklı alanlarda iletişim becerilerine yönelik ölçme araçları bulunsa da özyeterlik temelinde ölçme aracına ender rastlanmıştır. Araştırma okul yöneticileri ve öğretmenlerden oluşan örneklem grubu üzerinde yapılmıştır. Toplanan veriler üzerinde Açımlayıcı Faktör Analizi (n=727), Doğrulayıcı Faktör analizi (n=210) ve Cronbach Alfa Güvenirlik analizleri kullanılmıştır. Başlangıçta 72 maddeden toplanan veriler, yapılan analizler sonucunda 41 maddeye inmiştir. Birinci alt ölçekte (Bilişsel) 13, ikinci alt ölçekte (Duyuşsal) 17 ve üçüncü alt ölçekte (Psikomotor) 11 madde bulunmaktadır. Yapılan analizler sonucunda Bilişsel, Duyuşsal ve Psikomotor biçiminde 3 alt ölçekten oluşan bir envanter geliştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, envanterle elde edilen verilerin geçerli ve güvenilir olduğu yönündedir. Geliştirilen bu ölçme aracılığıyla çeşitli değişkenlerin ölçülmesi ve farklı örneklemlerde kullanılması önerilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Etkili İletişim, Özyeterlik, Envanter, Geçerlik, Güvenirlik

DEVELOPMENT OF EFFECTIVE COMMUNİCATION SELF-EFFICACY INVENTORY: A VALIDITY – RELIABILITY STUDY

Öz

The performance of individuals in professional life is linked to the effective communication they have with other people. The level of performance shows similarity to one's self-efficacy belief. According to Bandura, the founder of the Social Cognitive Learning Theory, there is a relationship between people's achievements, interests and self-efficacy perceptions. The identification of effective communication perceptions also gives clues about the motivations, interests and achievements of individuals. In this context, the educational environment has an extremely important position in terms of effective communication. Self-perception of the educators, working in the school environment about effective communication has a special importance in terms of showing the quality of education. The purpose of this research is to develop an inventory that will help to determine the effective communication self-efficacy of individuals in certain professions. The reason for developing an inventory instead of a scale in the study is to offer researchers the opportunity to use the sub-scales separately. Thus, researchers will be able to select and use the sub-scales in the inventory that are suitable for their purposes. In other words, three different scales that serve the same structure within the scope of the study has been developed. Although there are measurement tools for communication skills in different fields, a measurement tool on the basis of self-efficacy has been rarely seen. The research was carried out on a sample group of school administrators and teachers. Exploratory Factor Analysis (n = 727), Confirmatory Factor analysis (n = 210) and Cronbach Alpha Reliability analyzes were used on the collected data. The data collected with 72 items at the beginning decreased to 41 items as a result of the analyzes. There are 13 items in the first subscale (Cognitive), 17 in the second subscale (Affective) and 11 items in the third subscale (Psychomotor). As a result of the analyzes, an inventory consisting of 3 subscales in the form of Cognitive, Affective and Psychomotor was developed. The results obtained show that the inventory is valid and reliable. It is recommended to measure various variables and use them in different samples through this developed measurement.

Anahtar Kelimeler

Effective communication, Self-efficacy, Inventory, Validity, Reliability

Kaynakça

• Kaynakça Açıkalın, A. ve Turan, S. (2018). Okullarda Etkili İletişim, Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, E. ve Arslan, B. (2007). Genel İletişim. Örgütsel İletişim, 2. Baskı, Ed. Demiray, U., Ankara: Pegem A Yayıncılık, 141-182.
• Axboe, M., Christensen K. S., Kofoed, P. E. ve Jette Ammentorp, J. (2016). Development and Validation of a Self-efficacy Questionnaire (SE-12) Measuring the Clinical
• Communication Skills of Health Care Professionals. BMC Medical Education, 16(1), 272. doi:10.1186/s12909-016-0798-7.
• Bandura, A. (1995). Self-efficacy in Career Choice and Development-Self-efficacy in Changing Societies. Cambridge University Press.
• Bandura, A. (1997) Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: W. H. Freeman And Company.
• Buluş, M., Atan, A., ve Erten Sarıkaya, H. (2017). Etkili İletişim Becerileri: Bir Kavramsal Çerçeve Önerisi ve Ölçek Geliştirme Çalışması, International Online Journal of Educational Sciences, 9(2), 575-590.
• Costa, C.L., Gonzales, S.T., Marin, J.R. ve Roman, C.J.H. (2016). Psychometric properties of the Health Professionals Communication Skills Scale (HP-CSS). International Journal of Clinical and Health Psychology, 16(1), 76-86. doi:https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2015.04.001.
• Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Dilekman, M., Başcı, Z. ve Bektaş, F. (2008). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin İletişim Becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223-231.
• Ersanlı, K. ve Balcı, S. (1996). İletişim Becerileri Envanterinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(10). 7-17.
• Güven, B. (2013). İletişim Kavramı ve İletişim Sürecinin Temel Ögeleri. Etkili İletişim, Ed. Bülent Güven, Ankara: Pegem Akademi, 5-20.
• Ihmeideh, F. M., Al-Omari, A., Al-Dababneh, K. A. (2010). Attitudes Toward Communication Skills among Students’-Teachers’ in Jordanian Public Universities. Australian Journal of Teacher Education, 35(4), 1-14. doi:http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2010v35n4.1.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 81-97.
• Kayış, A. (2010). Güvenilirlik Analizi. SPSS Uygulamalı Çok Değikenli İstatistik Teknikleri, 5. Baskı; Ed. Kalaycı, Ş., Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 404-419.
• Koca, G. Ş. ve Erigüç, G. (2017). İletişim Yeterlilik Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenilirliği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(4), 789-799.
• MEB (2008). Öğretmen Yeterlikleri-Öğretmenli Mesleği Genel ve Özel Alan Yeterlikleri, Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri, Ankara: MEB Yayınları.
• Memduhoğlu, H. B., Mazlum, M. M. ve Acar, M. (2014). Eğitim Denetmenlerinin İletişim Becerilerine İlişkin Öğretmen Algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 23(4). 1535-1552.
• Özgan, H., Çelik, Ç. ve Bozbayındır, F. (2011). Müzakere Becerileri Ölçegi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 65-76.
• Padilla, J. M. H., Rodriguez, A. E. C., Molina, J.G., Sola, C. F., Casodo, M.C., Medina, I. M. F. ve Rodrıguez M. M. L. (2019). Design and Psychometric Evaluation of the ‘Clinical Communication Self-E cacy Toolkit'. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(22), 4534. doi:10.3390/jiperh16224534.
• Parle, M., Maguire, P. ve Heaven, C. (1997). The Development of a Training Model to İmprove Health Professionals’ Skills, Self-Efficacy and Outcome Expectancies When Communicating with Cancer Patients. Social Science & Medicine, 44(2), 231-40. doi: 10.1016/s0277-9536(96)00148-7.
• Razı, G. S., Kuzu, A., Yıldız, A. N., Ocakcı, A. F. ve Arifoğlu, B. Ç. (2009). Çalışan Gençlerde Benlik Saygısı, İletişim Becerileri ve Stresle Baş Etme. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(1), 17-26.
• Shama, M. E., Meky, F. A., Abou El Enein, N. Y. ve Mahdy, M. Y. (2009). The Effect of a Training Program in Communication Skills on Primary Health Care Physicians’ Knowledge, Attitudes and Self-efficacy. The Journal Of the Egyptian Public Health Accosiation, 84(3-4), 261-83.
• Silkü, H. A. (2008). Halkla İlişkiler Açısından İletişim Becerileri ve Liderlik. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (6), 157-188.
• Sullivan, P. ve Feltz, D. L. (2003). The Preliminary Development of the Scale for Effective Communication in Team Sports (SECTS). Journal of Applied Social Psychology, 33(8), 1693-1715. doi:https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2003.tb01970.x
• Şahin, A. (2010). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kişiler Arası İletişim Becerileri ve Çatışma Yönetimi Stratejileri Arasındaki İlişki. Milli Eğitim Dergisi, 40(188), 125-143. Şimşek, Y. ve Altınkurt, Y. (2009). Endüstri Meslek Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Müdürlerinin İletişim Becerilerine İlişkin Görüşleri. Akademik Bakış, 17, 1-16.
• Takahashı, M., Tanaka, K. ve Mıyaoka, H. (2006). Reliability and Validity of Communication Skills Questionnaire (CSQ). Wiley Online Library, 60(2), 211-218. doi:https://doi.org/10.1111/J.1440-1819.2006.01488.x
• Tutar, H. ve Yılmaz, M.K. (2005). Genel İletişim Kavramlar ve Modeller, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wolf, M. S., Chang, C. H., Davis, T. ve Makoul, G. (2005). Development and Validation of the Communication and Attitudinal Self-Efficacy Scale for Cancer (CASE-cancer). Patient Education and Counseling, 57(3), 333- 341. doi:10.1016/j.pec2004.09.005.
• Yıldız, D., Kılıç, M. Y. ve Yavuz, M. (2018). Öğretmenlerin İletişim Becerilerini Değerlendirme Ölçeği Geliştirme Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 48-67.
• Yılmaz, V. ve Çelik, H. E. (2009). LISREL ile Yapısal Eşitlik Modellemesi-1. Ankara: Pegem Akademi.