EXAMINATION OF 6TH AND 7TH GRADE TURKISH TEXTBOOKS IN TERMS OF THEME AND LITERARY GENRES

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 130 - 154, 30.12.2024

Murat Civan , Mevlüt Gülmez

https://doi.org/10.35452/caless.1577885

Öz

This study examines the genres of texts in the 6th and 7th-grade Turkish textbooks used during the 2018-2019 academic year. Textbooks serve as fundamental resources for implementing educational curricula. In this context, the texts included in textbooks and their genres hold significant importance. The study employed the document analysis method to identify the genres of reading texts in textbooks published by different publishers for the 6th and 7th grades. These genres were compared across publishers at the same grade level and with the text genres specified in the 2018 Turkish Language Curriculum. Additionally, the reading texts in the textbooks were reviewed by five Turkish language teachers to ensure comprehensive analysis of the identified text genres. The study focused on textbooks published by MEB and Eksen for the 6th grade and by MEB and Dersdestek for the 7th grade. The findings revealed that different text genres were used across publishers for the same grade level. It was observed that some genres of texts were inaccurately classified or did not sufficiently reflect the characteristics of their respective genres. Furthermore, certain text genres were often confused with one another, and some did not align with the curriculum's specifications. In conclusion, the study highlights the need for greater diligence in the selection of texts and the identification of text genres in textbooks. Recommendations were provided to address these issues.

Anahtar Kelimeler

Turkish Coursebooks, Turkish Education, Theme, Text Types, Textbooks

6. VE 7. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARININ METİN TÜRÜ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Çalışmada 2018-2019 eğitim-öğretim yılında 6 ve 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri incelenmiştir. Ders kitapları öğretim programlarının uygulanmasında en temel kaynaklardır. Bu bağlamda kitaplar içinde yer alan metinler ve bu metinlerin türleri önem arz etmektedir. Çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Farklı yayınevlerine ait 6. ve 7. sınıf ders kitaplarında okuma metinlerinin türleri belirlenmiş ve bu türler aynı sınıf düzeyinde farklı yayınevleri arasında karşılaştırılmıştır. Farklı yayınevlerine ait ders kitaplarındaki türler 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan türler ile karşılaştırılmıştır. İncelenen ders kitaplarındaki okuma metinleri beş farklı Türkçe öğretmeninin de incelemesine sunulmuş ve ortaya çıkan metin türleri belirlenmiştir. Çalışmada 6. sınıflarda MEB ve Eksen yayınlarına ait ders kitapları ile 7. sınıflarda MEB ve Dersdestek yayınlarına ait ders kitapları incelemeye alınmıştır. İnceleme sonucunda aynı sınıf düzeyinde farklı yayınevlerinde birbirinden farklı türlerin kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Özellikle bazı metinlerin türlerinin doğru belirlenemediği ya da metinlerin türlerinin özelliğini yansıtacak şekilde verilmediği görülmüştür. Bazı metin türlerinin birbiri ile çok karıştırıldığı ve programa uygun olarak verilmeyen metin türleri olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak metinlerin seçiminde ve metin türlerinin belirlenmesinde daha titiz davranılması gerektiği görülmüş ve buna yönelik önerilerde bulunulmuştur.Çalışmada 6. sınıflarda MEB ve Eksen yayınlarına ait ders kitapları ile 7. sınıflarda MEB ve Dersdestek yayınlarına ait ders kitapları incelemeye alınmıştır. İnceleme sonucunda aynı sınıf düzeyinde farklı yayınevlerinde birbirinden farklı türlerin kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Özellikle bazı metinlerin türlerinin doğru belirlenemediği ya da metinlerin türlerinin özelliğini yansıtacak şekilde verilmediği görülmüştür. Bazı metin türlerinin birbiri ile çok karıştırıldığı ve programa uygun olarak verilmeyen metin türleri olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç olarak metinlerin seçiminde ve metin türlerinin belirlenmesinde daha titiz davranılması gerektiği görülmüş ve buna yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Ders Kitapları, Türkçe Eğitimi, Tema, Metin Türleri, Ders Kitapları

Etik Beyan

Makalede etik ilkelere riayet edilmiştir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma herhangi bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

Kaynakça

• Ağca, H. (2001). Türk dili. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2013). Yazılı ve sözlü anlatım. Akçağ Yayınları.
• Aytan, T. ve Güneş, G. (2017). 2017 Türkçe öğretim programına göre hazırlanan 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin temaları ve türleri üzerine bir değerlendirme. Kesit Akademisi Dergisi, 3 (11), 256-275. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kesitakademi/issue/59833/864522
• Aytaş, G. (2006). Edebî türlerden yararlanma. Millî Eğitim Dergisi, 169, 261-276. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36938/422340
• Aytaş, G. (2001). Türkçe ders kitaplarının yazımında metin seçimi ve metin altı sorularının hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar. Türk Yurdu Dergisi, 21(162), 35-42. https://avesis.gazi.edu.tr/yayin/4822fd36-8dbf-4848-b50a-c31802d76a5b/turkce-ders-kitaplarinin-yaziminda-metin-secimi-ve-metin-alti-sorularinin-hazirlanmasinda-dikkat-edilmesi-gereken-bazi-hususlar
• Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir İnceleme. TÜBAR 13 , 257-266. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/16954/177012
• Bulut, M. ve Orhan, S. (2012). Türkçe-edebîyat ders kitaplarının dil ve kültür aktarımındaki rolü ve önemi üzerine bir inceleme. The Journal of Academic Social Science Studies, 5 (8), 297-311. 10.9761/jasss_461
• Cemiloğlu, M. (2004). Türkçe öğretimi. Aktüel Yayınevi.
• Çakır, F. (1997) İlkokul Türkçe ders kitaplarının eğitim öğretime uygunluğunun değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Çeçen, M.A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 173, 39-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6136/82304
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Pegem Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (2010). Öğretim ilke ve yöntemleri-öğretme sanatı. Pegem Yayıncılık.
• Erdem M.D., Gün, M., Şengül, M. ve Şimşek, R. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan okuma metinlerinin öğretim elemanlarınca diller için Avrupa ortak başvuru metni ve işlevsel metin özellikleri kapsamında değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10(3), 455-476. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020
• Erkul, R. (2007). Cümle metin bilgisi. Anı Yayıncılık.
• Günay, D. (2003). Metin bilgisi. Multilingual Yayınları.
• Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ocak Yayınları.
• Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı. 6 (11), 606. https://dergipark.org.tr/tr/pub/adyusbd/issue/1392/16395
• Gürel, Z., Temizyürek, F. ve Şahbaz, N. K. (2007). Çocuk edebîyatı. Öncü Kitap.
• Karakuş, İ. (2005). Türkçe Türk dili ve edebîyatı öğretimi. Can Matbaa.
• Karasoy, Y., Yavuz, O., Direkci, B. ve Kayasandık, A. (2016). Uygulamalı Türk dili ve kompozisyon bilgileri. Sözen Yayınları.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Aksoy, Ö. (2007). Yazılı ve sözlü anlatım. Anı Yayıncılık. Kemiksiz, Ö. (2018). Yazar ve metin tercihleri bakımından Türkçe ders kitapları. TOD, 11, (33), 945-967.
• Kırbaş, A. Orhan, S. ve Topal, Y. (2012). İlköğretim Türkçe ders kitaplarındaki görsel ögelere öğretmen görüşlerinden hareketle eleştirel bir bakış. Turkish Studies, 7 (4), http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3804
• Kolaç, E. (2003). İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 105-137.
• Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür açısından değerlendirmesi. Uluslarararı İnsan Bilimleri Dergisi, 6,1595- 626
• Koparan, B. ve Bıçaklı, E. N. (2023). Açık Öğretim Ortaokulu 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki okuma metinlerinin söz varlığı unsurları bakımından incelenmesi. Electronic Journal of Langauge and Education, 4(1), 38-74. DOI : .70857
• MEB. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Türkçe Dersi (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. http://mufredat. meb. gov.tr/ turkce. Pdf. (Erişim Tarihi: 25.11.2018). Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7,8. sınıflar). MEB.
• Öz, G. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı bakımından incelenmesi, (Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi
• Payza, T. (2015). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitapkarında yer alan metinlerin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi
• Pilav, S. ve Oğuz, M. M. (2013). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri üzerine bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, Sosyal Bilimler, 3(2), 16-30 https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/19376/205554
• Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research), Volume 2(9), 444-453 https://gcris.pau.edu.tr/bitstream/11499/27914/1/solakmurat_yayliderya.pdf
• Sönmez, V. (1994). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Pegem Yayınları.
• Sulak, S. E. (2009). 1-5 sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin türlerine göre yapılarının değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Şahin, D. ve Bayramoğlu, C. D. (2016). 2015 Türkçe öğretim programının metin tür ve tema seçimi bakımından değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 2095-2130. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9289
• Simsek, B. (2023). An analysis of the language usage of the Twitch TV users in the context of Turkish education. International Education Studies, 16(3), 51-60. https://doi.org/10.5539/ies.v16n3p51
• Şimşek, B. ve Direkci, B. (2019). The investigation of the relationship between online games and acquisition of Turkish vocabulary. International Journal of Instruction, 12(3), 69-88. http://dx.doi.org/10.29333/iji.2019.1235a
• Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Pegem Akademi Yayıncılık.
• TDK. (1994). Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Temizyürek, F. ve Delican, B. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, (3). 842-856 https://dergipark.org.tr/en/pub/buefad/issue/24921/263089
• Uzuner, S., Aktaş, E. ve Albayrak, L. (2010). Türkçe 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarının görseller (illüstrasyonlar) açısından değerlendirilmesi. TÜBAR, XXVII, 721-733. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/16968/177257
• Üründü, V. (2011). 6-8 sınıf Türkçe ders kitaplarının tema ve metin türü açısından incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yağmur, K. (2009). Türkçe ders kitapları dil gelişimini ne oranda desteklemektedir? Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama, 2, 53-64.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2005). Çocuk edebîyatı. Akçağ Yayınları.