Roma Dönemi Şehircilik Anlayışı

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 26, 273 - 302, 30.04.2019

Ceren Altunbeğ Turgut

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.585372

Öz

İnsanın şehir kurma çabaları kendini tanımlaması, varlığına anlam atfetmesi ve hayatını devam ettirme arzusu ile yakından ilişkilidir. Şehir, insanın sosyal yaşamını düzenlemek ve toplumsal ilişkilerini yönlendirmek amacıyla oluşturduğu bir üründür. Roma İmparatorluğu şehirlerin imparatorluğuydu. Roma şehirleri ise Roma uygarlığının yapısını oluşturan kültürel, dini, sosyal ve politik bir sistemin kalesiydi. Roma’nın toprakları genişledikçe, yeni şehirler ve kasabalar kuruldu. Kentsel birimlerinin kurulma amacı askeri güvenliği sağlama, toprakları idare etmeyi kolaylaştırma ve hakimiyet altına alınan bölgelerden ekonomik anlamda yararlanmanın yanı sıra Romalılaşma sürecine hız kazandırmaktı. Yeni şehirlerde klasik şehir planlamasının örnekleri gözler önüne serilmektedir. Romalılar kent planlaması ve mimaride Yunanlılar ve Etrüsklerden etkilenmişler, ancak kendilerine özgü teknik ve yeniliklerle kentleri yeniden biçimlendirmişlerdir. İhtişamlı, etkileyici, süslü anıtsal yapılar inşa eden Romalılar hem estetik açıdan hem de kullanım açısından oldukça başarılı mimari yapılar ortaya koymuşlardır. Günümüzde küreselleşme olgusu kentleri standartlaştırsa da yaşadığımız şehirler birçok açıdan klasik kentin devamı niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Roma şehir planı, Roma mimarisi, Roma forumu, Roma hamamı

Kaynakça

• ADKINS Lesley -ADKINS, Roy (2004). Hand book to Life in Ancient Rome, New York:Facts on File.
• AĞAOĞLU, Ahmet(1932). Türk Tarihinin Ana Hatları Eserinin Müsveddeleri-Etrüsk Medeniyeti ve Bunların Roma Medeniyeti Üzerine Tesiri, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali - vd. (2015).Batı’da Siyasal Düşünceler :Sokrates’ten Jakobenlere, İstanbul : İletişim Yay.
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali – KÖKER Levent (1998). İmparatorluktan Tanrı Devletine,Ankara: İmge Yayınevi.
• AKURGAL, Ekrem (2005).Anadolu Kültür Tarihi, İstanbul: Tübitak Yay.
• ALDRETE, Gregory S. (2004). Daily Life in the Roman City:Rome, Pompeii and Ostia, Londra: Green Wood Press.
• AYDA, Adile (1974). Etrüskler Türk Mü İdi?,Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü.
• AYMARD Maurice (1990). “Mekanlar.” Akdeniz:Mekan ve Tarih, (çev. Necati Erkut), İstanbul:Metis Yay. ,122-144
• BALANCK, Horst (1999).Eski Yunan ve Roma’da Yaşam, (çev. İslam Tanrukut), İstanbul:Arıon Yay.
• BARROW, Reginald Haynes (1965).The Romans,Middlesex:PenguinBooks.
• BERRY, Joanne (2016).“Urbanization.”A Companion to Roman Italy. Ed. Alison E. Cooley. West Sussex: Wiley&Sons,293-308.
• BOZKURT, S. Gülçin -ALTINÇEKİÇ, Hakan (2013). “Anadolu’da Geleneksel Konut ve Avluların Özellikleri ile Tarihsel Gelişiminin Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 63 (1): 69-91.
• BRAUDEL, Fernand (1990). “Şafak”, Akdeniz:Mekan ve Tarih, (çev. Necati Erkut), İstanbul:Metis Yay.,54-81
• BROCKETT, G. Oscar (2000). Tiyatro Tarihi,(çev.Tülin Sağlam vd.),Ankara:Dost Kitabevi.
• ÇÖRDÜK,Abdullah (2006). Yunan ve Roma Mimarisindeki Yapı Teknikleri,İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• DEİGHTON, Hilary J, (2002). Eski Roma Yaşantısında Bir Gün,(çev.Hande Kökten Ersoy), İstanbul: Homer Kitabevi.
• DIX, T. Keith (1994). “Public Libraries in Ancient Rome: Ideology and Reality”, Libraries Culture,29(3):282-296.
• EYİCE Semavi (1997), “Hamam”,Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul:Türkiye Diyanet Vakfı,15: 402-430.
• FAULKNER, Neil (2015). Roma Kartalların İmparatorluğu, (çev. Çağdaş Sümer),İstanbul:Yordam Kitap.
• FREEMAN, Charles (2003).Mısır, Yunan ve Roma-Antik Akdeniz Uygarlıkları, (çev. Suat Kemal Angı) Ankara:Dost Kitabevi.
• GATES, Charles (2011). Ancient Cities: The Archaeology of Urban Life in The Ancient Near East and Egypt,Greece and Rome, New York:Routledge.
• GERMANER, Semra (1997). “Bazilika”.Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, İstanbul: Yem Yay.,1:207.
• HARTNETT, Jeremy (2017).The Roman Sreet: Urban Life in Pompeii, Herculaneum, and Rome,New York: Cambridge University Press .
• İPLİKÇİOĞLU, Bülent (2007).Helen ve Roma Tarihinin Ana Hatları, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• KAÇAR, Turhan (2013). “Roma İmparatorluğu, Hristiyanlar ve Milano Fermanı’nın 1700. Yılı”,Toplumsal Tarih Dergisi, 230:46-50.
• KAYA, Mehmet Ali (2005).“Roma Lejyonerleri ve Anadolu”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 24.(37):87-98.
• KRETZSCHMER, Fritz (2010). Resimlerle Antik Roma’da Mimarlık ve Mühendislik,İstanbul:Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• MAZI, Fikret (2008). “Antik Çağda Düşüncenin Mekana Yansıması,” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10):33-48.
• MIDFORD, Sarah, Roman (2014). “Imperial Triumphal Arches,” Irıs :Journal of The Classical Association of Victoria. 27:11-26.
• OWENS, Edward J. (2000). Yunan ve Roma Dünyasında Kent, (çev. Cana Bilsel), Ankara:Homer Kitabevi.
• ÖZTÜRK Akıncı, Esengül (2018). “Augustus’un Yayılmacı Politikası’nın Doğası Üzerine”,Tarih Araştırmaları Dergisi, 37(63):1-15.
• PERRING, Dominic (2000). “Roma Kentlerinde Mekansal Organizasyon ve Toplumsal Değişim.”, Antik Dünyada Kırsal ve Kent, (çev. Lale Özgenel), Ankara: Homer Kitabevi, 279-301.
• PIGNARRE, Robert (1991). Tiyatro Tarihi,(çev. Pınar Kür), İstanbul:İletişim Yay. SALTUK, Secda (2001).Antik Çağda Hipodromlar Circuslar, İstanbul:Ege Yay.
• SAYAR, Mustafa (2008).“Roma İmparatorluğunun Yükseliş ve Çöküş Süreçlerinde Ordunun Yapısı ile İmparatorluğun Mali Kaynakları Arasındaki Dengenin Oynadığı Rol Hakkında Bazı Düşünceler”, Eskiçağ’dan Modern Çağ’a Ordular, (Ed. Feridun Emecen),İstanbul:Kitabevi Yay., 95-99.
• SEVGİ Pervin (2006). Augustus Dönemi Din ve Din Propagandası, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),
• SCHIMMEL,Annamarie (1999).Dinler Tarihine Giriş,İstanbul:Kırk Ambar Yay.
• ŞENEL, Alaeddin (1995).Siyasal Düşünceler Tarihi, Ankara:Bilim ve Sanat Yay.
• TEKİN, Oğuz (2008). Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İstanbul: İletişim Yay.
• THOMPSON, James Westfall (1940). Ancient Libraries, California: California University Press
• THOMPSON, L. Nancy (2007).Roman Art: A Resource of Educators, New York: The Metropolitan Museum of Art.
• THORPE, Martin (2002). Roma Mimarlığı.(çev. Rıfat Akbulut),Ankara:Homer Kitabevi.
• TUNA, Korkut (1987). Şehirlerin Ortaya Çıkış ve Yaygınlaşması Üzerine Sosyolojik Bir Deneme, İstanbul:İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• TURANİ, Adnan (1980).“Roma Sanatı”, Sanat Tarihi Ansiklopedisi,İstanbul:Bateş Yay.,1:196-199.
• VITRUVIUS (2005). Mimarlık Üzerine On Kitap, (çev. Suna Güven ve Şevki Vanlı), İstanbul:Mimarlık Vakfı Yay.
• WATKIN, David (2009). The Roman Forum, Massachusetts:Harvard University Press.
• WHEELER, Mortimer (2004).Roma Sanatı ve Mimarlığı, (çev. Zeynep Koçel Erdem), Ankara:Homer Yayınları.
• WINSBURY, Rex (2009).The Roman Book, New York:Bloomsbury.
• YAYLI, Hasan-KÜÇÜK Ali Buğra (2011). “Sosyal Bölünme-Kent Dokusu İlişkisinin İlkel Örneği Olarak Roma.” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2): 121-138.
• YEGÜL, Fikret (1992).Baths and Bathing in Classical Antiquity, New York: Cambridge- MIT Press,1992.
• YEGÜL, Fikret (2013).“Development of Baths and Public Bathing During the Roman Republic.” A Companion to the Archaeology of the Roman Republic , (Ed. Jane Derose Evans), New York:John Wiley&Sons, 13-32.
• YILDIRIM, Ercüment (2013).“Roma İmparatorluğu’nun Doğu Sınırını Korumak İçin Fırat Nehri Boyunca Kurulan Lejyonlar,”Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,13(4):167-182.