Öz
Her edebî çığırın arkasında, bir düşünce ve kültür birikimi
vardır. Bütün edebiyatların olduğu gibi, Klâsik Türk edebiyatının da,
edebiyatın duygu, düşünce, hayal ve sosyal yönlerini meydana getiren, çok
zengin ve çeşitli kaynakları vardır. Klâsik edebiyat şair ve yazarları da,
eserlerinde, normal olarak, bu düşünce ve kültür birikimini ifade etmeye
çalışmışlardır. Bu çerçevede, Divan şairlerinin yararlandığı birçok kaynaktan
birinin Kur'ân-ı Kerim olduğu görülür.
Şairler, insanlara çeşitli şekillerde yol gösteren Kur’ân-ı
Kerim âyetlerini, mana veya söz yoluyla iktibâs ederek, şiirlerinde
kullanırlar. Çünkü bu âyetler, dinin sağlam ve sarsılmaz kuralları
olarak, şairin kendisinin ve içinde yaşadığı hayatın düzenidir. Birrî Mehmed
Dede de, şiirlerinde âyetlerden iktibaslar yapma yoluyla bu kaynaktan
yararlanmıştır. Şair, na’t, medhiyye, fahriyye gibi kaside çeşitlerinin
yanı sıra gazel ve tarih manzumesi gibi şiir örneklerinde de âyetlere yer
verir. Birrî, iktibâsın “ahsen” ve “hasen” tiplerine örnekler vererek bu
konudaki hünerini ortaya koyar; şiirdeki anlamı öne çıkaran anlayışın, âyetleri
kullanma yoluyla örneklerini verir. Bu durum onun bu kaynağı, şiirde
kullanabilecek derecede iyi bildiğini gösterir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ÇANTAY, Hasan Basri (1965), Kur'ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm, 3 cilt, Ahmed Sait Matbaası, İstanbul. ÇELİK, Nilüfer (2001), “Fuzûlî'nin Türkçe Divanında Geçen Âyetler ve Yorumları”, Fırat Üniversitesi, İlâhiyat Fakültesi Dergisi(6),s. 131-148. ERKUL, Rasih (2007), Eski Türk Edebiyatı, 2. Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara. PALA, İskender (1989), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, C. I, Akçağ Yayınları, Ankara. KUZUBAŞ, Muhammed (2003). “Divan Şiirine Kaynaklık Etmesi Bakımından Kur’ân”, Diyanet İlmi Dergi, 39(3), s. 101-116. KÜLEKÇİ, Numan (1999), Edebî Sanatlar, 2. Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara. Manisalı Birrî Mehmed Dede, Hayatı, Eserleri, Edebî Şahsiyeti ve Dîvânı (2000), Haz. Rasih Erkul, Manisa Valiliği Yayını. MENGİ, Mine (1994). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara. MERMER, AHMET (2009), Eski Türk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara. OLGUN Tahir (Tahirü'l-Mevlevi) (1973), Edebiyat Lügati, Enderun Kitabevi, İstanbul. YENİTERZİ, Emine (1993), Divan Şiirinde Na’t, TDV Yay., Ankara.
Ayrıntılar
| Bölüm | Beşeri Bilimler Sayısı |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 15 Sayı: 3 |
