A Field Study on The Relationship Between Cultural Values, Psychological Capital and Career Adaptability

Yıl 2020, TBMM 100. Yıl Özel Sayısı, 417 - 440, 28.04.2020

Mehmet Ali Taş Ali Murat Alparslan

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.727535

Cited By: 4

Öz

In order to determine the relationship between cultural values, psychological capital and career adaptability, questionnaire method was applied to 1086 students of Mehmet Akif Ersoy University who were educated in the 2nd and 4/5th faculties of F.E.A.S. Architecture and Engineering, Veterinary, Health Sciences and Education faculties. According to the findings of the research, the values have a significant effect on both psychological capital and career adaptability of the individual. In addition, psychological capital has a direct effect on career adaptability. It has been determined that the self-transcendence and openness to change are the values that have the greatest influence on both psychological capital and career adaptability. In addition, it has been observed that the psychological capital's hope and self-efficacy dimensions have a high effect on career adaptability. According to the results of the difference analysis made in the context of demographic variables, significant differences were found in the value orientation, the psychological capital and the career adaptability in terms of settlement area and gender discrimination of the participants' children. But there is no significant difference in the context of the grade.

Anahtar Kelimeler

Cultural Values, Psychological Capital, Positive Psychology, Career Adaptability

Kültürel Değerler, Psikolojik Sermaye ve Kariyer Uyum Yeteneği İlişkisine Dair Bir Saha Araştırması

Öz

Kültürel değerler, psikolojik sermaye ve kariyer uyum yeteneği arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İ.İ.B.F, Mimarlık ve Mühendislik, Veteriner, Sağlık Bilimleri ve Eğitim fakültelerinden 2. ve 4/5. Sınıfta eğitimine devam eden 1086 öğrenci üzerinde anket yöntemi kullanılarak bir saha araştırması yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre değerler, bireyin hem psikolojik sermayesi hem de kariyer uyum yeteneği üzerinde anlamlı bir etkiye sahiptir. Ayrıca psikolojik sermayenin kariyer uyum yeteneği üzerinde de doğrudan etkisi görülmektedir. Değerlerden öz aşmışlık ve değişime açıklık boyutlarının hem psikolojik sermaye hem de kariyer uyum yeteneği üzerinde en fazla etkiye sahip olan değerler olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında psikolojik sermaye boyutlarından umut ve öz yeterlilik boyutlarının kariyer uyum yeteneği üzerindeki etkisinin yüksek olduğu gözlenmiştir. Demografik değişkenler bağlamında yapılan fark analizi sonuçlarına göre ise katılımcıların çocukluklarının geçtiği yerleşim yeri ve cinsiyet ayrımı açısından; değer yönelimi, psikolojik sermaye ve kariyer uyum yeteneğinde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Değerler, Psikolojik Sermaye, Pozitif Psikoloji, Kariyer Uyum Yeteneği

Kaynakça

• Akçay, V. H. (2011). Pozitif psikolojik sermayenin kişisel değerler bakımından iş tatminine etkisi ve bir araştırma (Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Alparslan, A. M. & Özmen, M. (2017). Kişisel değerlerin girişimcilik eğilimine etkisi: demografik özelliklerin rolÜ. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 957-976. Alparslan, A. M., Aytaş, S., & Taş, M.A. (2017). Bireysel ve sosyal başarı motivasyonunu açıklayan temel değerler: bir alan araştırması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 133-151. Andersen, C. M., & Bro, R. (2010). Variable selection in regression—a tutorial. Journal of Chemometrics, 24(11‐12), 728-737. Avcı, N. (2013). Üniversite gençliğinin bireysel ve toplumsal değerlere ilgi bakışı (süleyman demirel üniversitesi örneği). İstanbul: DEM Yayınları. Avey, J. B. (2014). The left side of psychological capital: new evidence on the antecedents of PsyCap. Journal of Leadership & Organizational Studies, 21(2), 141-149. Avey, J. B., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2008). A call for longitudinal research in positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 29(5), 705-711. Aygün Karakitapoĝlu, Z., & Imamoĝlu E. O., (2002). Value domains of turkish adults and university students. The Journal of Social Psychology, 142(3), 333-351. Ballı, E., & Koca Ballı A., İ. (2014). Üniversite öğrencilerinin bireysel değerleri ve girişimcilik eğilimleri. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(1),101-121. Bandura, A. (1997), Self-efficacy: the exercise of control. New York: W.H. Freeman, Bayram, N., Gürsakal, S. & Aytaç, S. (2012). Öğrencilerinin kariyer değerlerini açıklamada kişiliğin etkis. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 181-190. Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Çınar, E. (2011). Pozitif psikolojik sermayenin örgütsel bağlılıkla ilişkisi (Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Demirutku, K. & Sümer, N. (2010). Temel değerlerin ölçümü: portre değerler anketinin türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 17-25. Erkenekli, M. (2015). Toplumsal kültür. Ü. Sığrı ve S. Gürbüz (Ed.), Örgütsel davranış. İstanbul: Beta Yayınları. Eryılmaz, A. (2013). Pozitif psikolojinin psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında gelişimsel ve önleyici hizmetler bağlamında kullanılması. The Journal of Happiness and Well-Being, 1(1), 1-22. Fok, L. Y., Payne, D.M. & Corey C. M. (2016). Cultural values, utilitarian orientation and ethical decision making: a comparison of us and puerto rican professionals, Journal of Business Ethics, 134(2), 263-279. Gossens, M., Sjoer, E. & Nørgaard, B. (2014). A new conceptual model for finding and fostering the drives towards CEE, In IACEE 14th World Conference On Continuing Engineering Education, Stanford University, USA. Göldağ, B. (2015). Orta öğretim kurumlarında okul kültürü yoluyla değerler eğitimi (malatya ili örneği), (Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Malatya). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Guzman, A. B. & Ok, K. (2013). The relations of employability skills to career adaptability among technical school students. Journal of Vocational Behavior, 82(3), 199-207. Gül, Arzu. (2010), Benlik düzenleme odakları, otantiklik ve ilişkisel/özerk benlik ketlenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Gürbüz, S. & Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Hamtiaux, A., Houssemand, C. & Vrignaud, P. (2013). Individual and career adaptability: comparing models and measures. Journal of Vocational Behavior, 83(2), 130-141. Harry, N. & Coetzee, M. (2013). Sense of coherence, career adaptability and burnout of early-career black staff in the call centre environment. SA Journal of Industrial Psychology, 39(2), 1-10. Hefferon, K. & Bonıwell, I. (2011). Pozitif psikoloji: kuram, araştırma ve uygulamalar. T. Doğan (Çev.) Ankara: Nobel Yayınevi. Hofstede, G. (2010). Geert hofstede. National cultural dimensions, 1-6. Hökelekli, H. (2011). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitim. İstanbul: Timaş Yayınları. Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Kanten, S. (2012). Kariyer Uyum yetenekleri ölçeği: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 191-205. Karababa, A. (2015). Kuramsal temelde değer. B. Dilmaç ve H. H. Bircan (Ed.), Değerler ve değerler psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi. Karacan Özdemir, N. (2016), The factors contribute to career adaptability of high school students, (Doctoral Dissertation, Middle East Technical University, Ankara). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Karacaoğlu, K. & İnce F. (2013). Pozitif örgütsel davranışın örgütsel sinizm üzerindeki etkileri: kayseri ilindeki imalat sanayi işletmelerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF Dergisi, 18(1), 181-201. Kaya, A., Balay, R. & Demirci, Z. (2014). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyi (Şanlıurfa ili örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 1(48), 47-68. Kirişçi, A. (2010), Öğretmenlerin kültürel değerleri ve çatışma yaklaşımları, (Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Koca, A. İ. (2009), Üniversite öğrencilerinin değerleri ve bireysel özellikleri ile kariyer tercihleri arasındaki ilişki: çukurova üniversitesi’nde bir araştırma, (Yüksek Lisans Tezi Çukurova Üniversitesi, Adana). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Kuşdil, M. E. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76. Lopez, S.J., Ciarlelli, R., Coffman, L, Stone, M. & Wyatt, L. (2000). Diagnosing for strengths: on measuring hope building blocks. C.R. Snyder (Ed.), Handbook of hope theory, measures and applications, San Diego: Academic Press. Luthans, F., Avolio, B. J., Walumbwa, F. & Li, W. (2005). The psychological capital of chinese workers: exploring the relationship with performance, Management and Organization Review, 1, 247–269. Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572. Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolıo, B. J. (2007), Psychological Capital: Developing the Human Competitive Edge. Oxford: Oxford University Press. Luthans, F., Vogelgesang, G. R. & Lester, P. B. (2006). Developing the psychological capital of resiliency. Human Resource Development Review, 5(1), 25-44. Luthans, F., Wyk, R. W. & Walumbwa, F. O. (2004). Recognition and development of hope for south african organizational leaders. Leadership & Organization Development Journal, 25(6), 512-527. Maggiori, C., Johnston, C. S., Krings, F., Massoudi, K & Rossier, R. (2013). The role of career adaptability and work conditions on general and professional well-being. Journal of Vocational Behavior, 83, 437-449. Mccrae, R. R. & Costa, P.T. (1987). Validation of the five-factor model of personality across ınstruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81. Mcshane, S. L. & Von Glinow, M. A. (2016). Örgütsel davranış. A. Günsel ve S. Bozkurt, (Çev.), Ankara: Nobel Yayıncılık. Mercan, N. (2016). Psikolojik sermayenin kariyer uyum yeteneği ile ilişkisine yönelik bir araştırma. Press Academia Procedia, 2(1), 434-442. Met, Ö. L. (2010). Pozitif psikolojinin örgütsel davranışın gelişmesi üzerinde etkileri ve psikolojik sermaye kavramı. 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Adana. Morsümbül, Ş. (2014). Kültürel değerlerin üç kuşak arasındaki değişimi üzerine bir inceleme: ankara örneği. Hacettepe University Journal Of Turkish Studies/Hütad Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 11(21), 137-160. Musick, M. A. & Wilson, J. (2003). Volunteering and depression: the role of psychological and social resources in different age groups. Social Science & Medicine, 56 (2), 259-269. Naktıyok, A. (2002). Motivasyonel değerler ve iş tatmini: yöneticiler üzerinde bir uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(3), 166-195. Naktıyok, A & Tımuroğlu, M. K. (2009), Öğrencilerin motivasyonel değerlerinin girişimcilik niyetleri üzerine etkisi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 85-103. Neto, L. M. & Marujo, H. A. (2014). Positive nations and communities. Dordrecht: Springer. Norman, S. M., Avey, J. B., Nimnicht, J. L. & Pigeon, N .G. (2010). the ınteractive effects of psychological capital and organizational ıdentity on employee organizational citizenship and deviance behaviors. Journal Of Leadership and Organizational Studies, 17(4), 380-391. Oyserman, D. (2002). Values: Psychological Perspectives. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 36–40. Özen, Y. & Gül, A. (2007) Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422. Özensel, E. (2003). Sosoyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-239. Özkul, A. S. (2007). Yaşam ve Çevre Değerlerini Etkileyen Değerler SDÜ Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta). Erişim adresi: http://tez2.yok.gov.tr/ Papatya, G. (2016), Temel işletmecilik bilgisi. Isparta: Beyazıt Kitabevi. Peterson, C. (2000). The future of optimism. American Psychologist, 55(1), 44-55. Polatcı, S. (2014). Psikolojik sermayenin görev ve bağlamsal performans üzerindeki etkileri: polis teşkilatında bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 14(1), 115-124. Posner, B. Z., Randolph, W. A & Schmidt, W. H. (1987). Managerial Values Across Functions. Group And Organization Management, 12(4), 373-385. Potgieter, M.(2014). The relationship between career adaptability and employee engagement amongst employees in an ınsurance company (Doctoral Dissertation, Unıversıty Of South Africa). Erişim adresi: https://search.proquest.com/pqdtglobal/index Pulakos E. D., Schmıtt, N., Dorsey, D. W., Arad, S., Borman, W. C. & Hedge J. W. (2002). Predicting Adaptive Performance: Further Tests of a Model of Adaptability. Human Performance, 15(4), 299-323. Robbins, S. P. & Judge, T. A. (2015). Örgütsel Davranış. İ. Erdem (Çev.), Ankara: Nobel Yayınları. Sarı, S. V. & Şahin, M. (2012). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleğe karar verme öz-yeterliliklerini yordamada umut ve kontrol odağının rolü. KTÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 97-110. Savickas, M. L. (2013). Career construction theory and practice. In S.D. Brown, & R.W. Lent (Ed.), Career development and counseling: putting theory and research to work. NJ: Wiley Hoboken. Savickas, M. L. & Porfeli, E. J. (2012). Career adapt-abilities scale: construction, reliability and measurement equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80(3), 661-673. Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values?. Journal of Social Issues,50(4), 19-45. Schwartz, S. H. (2006). Basic human values: an overview. Recuperado De Http://Www. Your Morals. Org/Schwartz, 1-21. Schwartz, S. H. (2012). An overview of the schwartz theory of basic values. Online Readings in Psychology And Culture, 2(1), 1-20. Schwartz, S. H. & Sagie, G. (2000). Value consensus and importance: a cross-national study. Journal Of Cross-Cultural Psychology, 4, 465-497. Schwartz, S. H. & Huismans, S. (1995). Value priorities and religiosity in four western religions. Social Psychology Quterly, 88-107. Schwartz, S. H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harrıs, M., & Owens, V. (2001). Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32(5), 519-542. Seçer, B. & Çınar, E. (2011). Bireycilik ve yeni kariyer yönelimleri, yönetim ve ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 49-62. Selıgman, M. E. P. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Pozitive psychology: an ıntroduction. American Psychologist, 55(1), 5-14. Sen, A. (1999). Development as Freedom: Oxford University Press. Sheldon, K. M. & King, L. (2001). Why positive psychology is necessary. American Psychologist, 56(3), 216-217. Sığrı, Ü., Tabak, A. & Ercan, Ü. (2009). Kültürel değerlerin yönetsel kapsamda analizi: türk bankacılık sektörü uygulaması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-14. Siyez, D. M. & Yusupu, R. (2015). Üniversite öğrencilerinde kariyer uyumluluğu ve kariyer iyimserliğinin cinsiyet rolü değişkenine göre incelenmesi. The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(1), 75-88. Stajkovic, A. D. & Luthans, F. (1998). Self-efficacy and work-related. Psychological Bulletin, 124(2), 240-261. Steel, P., Taras, V., Uggerslev, K. & Bosco, F. (2018). the happy culture: a theoretical, meta-analytic and empirical review of the relationship between culture and wealth and subjective well-being. Personality and Social Psychology Review, 22(2), 128-169. Taşlıyan, M., Arı, N. Ü. & Düzman, B. (2011). İnsan kaynakları yönetiminde kariyer planlama ve kariyer yönetimi: iibf öğrencileri üzerinde bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 231-241. Tolentino, L. R., Raymund, P., Garcia, J. M., Lu, V. N., Restubog, S. L. D., Bordia, P. & Plewa, C. (2014). Career adaptation: the relation of adaptability to goal orientation, proactive personality, and career optimism. Journal of Vocational Behavior, 84(1), 39-48. Tomer, J. F. (2003). Personal capital and emotional ıntelligence an ıncreasingly ımportant ıntangible source of economic growth. Eastern Economic Journal, 29(3), 453-4709. Topaloğlu, T. (2013). Psikolojik sermayenin geliştirilmesi üzerine bir uygulama ve performans üzerindeki etkileri. 21. Ulusal Yönetim Ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Kütahya. Ünsal, P. (2014). Kariyer gelişim kuramları ve kariyer danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayınları. Yahyagil, M. Y. (2015). Values, feelings, job satisfaction and well-being: the Turkish case. Management Decision, 53(10), 2268-2286. Ye, D., Ng, Y. K. & Lian, Y. (2015). Culture and happiness. Social Indicators Research, 123(2), 519-547. Yeşiltaş, M., Akdağ, G., Çeken, H. & Gürlek, M. (2014). Kariyer uyum yetenekleri turizm sektörüne bağlılığı etkiler mi? lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilere yönelik bir uygulama. 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara. Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Youssef, C. M. & Luthans, F. (2006). Time for Positivity in the Middle East: Developing Hopeful Egyptian Organizational Leaders. In W. Mobley & E. Weldon (Ed.), Advances in Global Leadership (Vol. 4). Oxford, UK: Elsevier/JAI. Zacher, H. (2014). Career adaptability predicts subjective career success above and beyond personality traits and core self-evaluations. Journal of Vocational Behavior, 84, 21-30. Zimmerman, B. J. (1990). Self-regulated learning and academic achievement: an overview. educational Psychologist, 25(1), 3-17.