Demiryolu Ekseninde Alman İmparatorluğu’nun Yakın Doğu’daki Nüfuz Mücadelesi 1878-1914

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 1, 120 - 135, 27.03.2024

Yunus Balı Serap Toprak

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1417737

Öz

Sanayi Devrimiyle beraber Avrupa’da taşımacılık büyük bir değişim göstermiştir. İngilizlerin başını çektiği demiryolu yatırımlarını Almanlar takip ederek daha da geliştirmiştir. Ekonomik gelişmeye fayda sağlamanın yanında askeri sevkiyat için de büyük fayda sağlayan demiryolu yatırımlarına Osmanlı Devleti geç de olsa katılarak hem ekonomik-askeri fayda sağlamayı amaçlamış hem de merkezi yönetimini güçlendirmek istemiştir. Dönem koşulları itibariyle büyük ve maliyetli olan bu projeler için başlangıçta İngiliz ve Fransızlarla ittifak yapılsa da, Berlin Kongresi sonrasında Almanlarla yakın ilişki kurulmuştur. Almanya’nın Yakındoğu üzerine yürüttüğü siyaset, Osmanlı Devleti ile yakınlaşmasını gerektirmiş, Hicaz Demiryolu, Bağdat Demiryolu gibi büyük projelerde yer almışlardır. Almanlar, proje finansmanı için Deutsche Bank’ı kullanmışlardır. Bu çalışmada; Alman İmparatorluğu’nun Yakın Doğu’da faaliyet gösterdiği demiryolu yatırımları ve krediler ele alınarak, ekonomik ilişkinin boyutu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deutsche Bank, Hicaz Demiryolu, Bağdat Demiryolu

The German Empire’s Struggle for Influence in the Near East on the Railway Axis 1878-1914

Öz

The Industrial Revolution brought about a significant transformation in transportation in Europe. The British led the way in railway investments, and the Germans, following suit, further developed these initiatives. The Ottoman Empire, albeit belatedly, joined railway investments, aiming to benefit both economically and militarily. By participating in railway projects, the Ottoman sought to not only contribute to economic development but also enhance its military capabilities. Although initially it made an alliance with the British and French, it established close relations with the Germans after the Berlin Congress. The political strategy pursued by Germany in the Near East necessitated closer ties with the Ottoman Empire. Germany played a role in major projects such as the Hejaz and Baghdad Railway, aiming to strengthen economic and military cooperation. Deutsche Bank served as the financial intermediary for these projects. In this study, the extent of economic relations is examined by focusing on the railway investments and credits provided by the German Empire in the Near East.

Anahtar Kelimeler

Hejaz Railway1

Kaynakça

• a- Almanya Federal Arşivi, Bundesarchiv Militärarchiv, Freiburg im Breisgau, Almanya.
• BA, RM 5, 2308, s. 26.
• BA, RM 5, 2308, s.25.