Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Bağımsız Denetçilere ve Denetim Kuruluşlarına Uygulanan İdari Para Cezalarının Gerekçeleri Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 3, 237 - 255, 30.09.2025

Öz

Çalışma, bağımsız denetçiler ve denetim kuruluşlarına uygulanan idari para cezalarının gerekçelerini incelemeyi, bağımsız denetim süreçlerinde meydana gelen ve idari para cezası gerektiren ihlal türlerini değerlendirmeyi ve bu ihlallerin yaptırım türlerine göre dağılımını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın verileri, UYAP sisteminden elde edilen 29 mahkeme kararından oluşmaktadır. Bu kararlar, içerik analizi yöntemiyle incelenmiş ve ceza gerekçeleri üç farklı yaptırım türü (Uyarı, Faaliyet İzninin Askıya Alınması, Faaliyet İzninin İptali) altında sınıflandırılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, verilen 8 uyarı cezasından 5’i denetim standartlarına aykırılık, 2’si mesleki etik ilkelere uyumsuzluk ve 1’i mevzuata aykırılıkla ilişkilendirilmiştir. Faaliyet izninin askıya alınmasına yönelik toplam 14 cezanın 6’sı denetim standartlarına uyumsuzluk, 3’ü kapsamlı eksiklik ve hata, 3’ü finansal tablo hatası ve 2’si bağımsızlık ile tarafsızlık ilkelerine aykırılık gerekçesiyle uygulanmıştır. Faaliyet izninin iptaline ilişkin 7 cezanın 4’ü denetim standartlarına uyumsuzluk, 2’si temel denetim prosedürlerinin uygulanmaması ve 1’i mevzuata aykırı uygulamalar nedeniyle verilmiştir. Çalışma, bağımsız denetçilere uygulanan idari para cezalarının gerekçelerine odaklanarak literatürdeki önemli bir boşluğu doldurmakta ve mahkeme kararlarına dayalı analiziyle alan yazına özgün bir katkı sunmaktadır.

Kaynakça

  • Sak, R., Sak, İ. T. Ş., Şendil, Ç. Ö., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227–256.
  • Selimoğlu, S. K., & Yeşilçelebi, G. (2014). The effect of professional commitment on independent audit quality: A research of independent auditors. The Journal of Accounting and Finance, (64), 27–52. https://doi.org/10.25095/mufad.396489
  • Selimoğlu, S. K., Özbirecikli, M., & Uzay, Ş. (2017). Bağımsız denetim (2. baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

A Qualitative Research on the Justifications of Administrative Fines Imposed on Independent Auditors and Audit Firms

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 3, 237 - 255, 30.09.2025

Öz

The study aims to examine the grounds for administrative fines imposed on independent auditors and audit firms and to examine the types of violations that occur in independent audit processes and that require administrative fines and the distribution of these violations according to the types of sanctions. The study data consists of 29 court decisions obtained from the UYAP system. These decisions were analyzed by content analysis method and the justifications of the penalties were classified and evaluated under three different sanction types (Warning, Suspension of Activity Permit, Revocation of Activity Permit). According to the research results, 5 of the 8 warning penalties issued were related to non-compliance with audit standards, 2 were related to non-compliance with professional ethical principles, and 1 was related to non-compliance with legislation. Of the total 14 penalties imposed for suspension of operating licenses, 6 were due to non-compliance with auditing standards, 3 were due to comprehensive deficiencies and errors, 3 were due to financial statement errors, and 2 were due to non-compliance with the principles of independence and impartiality. Of the 7 penalties related to the revocation of operating licenses, 4 were due to non-compliance with auditing standards, 2 were due to failure to apply basic auditing procedures, and 1 was due to non-compliant practices. The study fills an important gap in the literature by focusing on the grounds for administrative fines imposed on independent auditors and makes a unique contribution to the literature with its analysis based on court decisions.

Kaynakça

  • Sak, R., Sak, İ. T. Ş., Şendil, Ç. Ö., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227–256.
  • Selimoğlu, S. K., & Yeşilçelebi, G. (2014). The effect of professional commitment on independent audit quality: A research of independent auditors. The Journal of Accounting and Finance, (64), 27–52. https://doi.org/10.25095/mufad.396489
  • Selimoğlu, S. K., Özbirecikli, M., & Uzay, Ş. (2017). Bağımsız denetim (2. baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Toplam 3 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Muhasebe, Denetim ve Mali Sorumluluk (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ahmet Alataş 0000-0002-7173-0639

Yayımlanma Tarihi 30 Eylül 2025
Gönderilme Tarihi 6 Ocak 2025
Kabul Tarihi 7 Mart 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 23 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Alataş, A. (2025). Bağımsız Denetçilere ve Denetim Kuruluşlarına Uygulanan İdari Para Cezalarının Gerekçeleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 237-255. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1614667