Covid-19 Salgını Döneminde Hemşirelerdeki Şefkat Yorgunluğu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 161 - 173, 28.09.2023

Aynur Solmaz Adalet Kutlu

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1023036

Öz

Amaç: Bu çalışma, Covid-19 salgını döneminde hemşirelerdeki şefkat yorgunluğu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olan bu çalışmanın evrenini Turgutlu Devlet Hastanesi'nde çalışan hemşireler (N = 248) , örneklemini ise çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden hemşireler (n = 181) oluşturdu. Araştırma verileri, Ağustos-Kasım 2020 tarihleri arasında toplandı. Araştırmanın veri toplama araçları olarak, Hemşire Bilgi Formu, Şefkat Yorgunluğu Ölçeği ve Masclach Tükenmişlik Ölçeği kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesi SPSS 15.0 paket programında yapıldı.
Bulgular: Hemşirelerin şefkat yorgunluğu ölçeği toplam puanı 2,01±0,31, değer bilinci alt boyutu puan ortalaması 2,14±0,37, başkalarına değer verme alt boyutu puan ortalaması 1,69±0,26, güç algısı alt boyutu puan ortalaması 1,97±0,43 ve özdeğer alt boyutu puan ortalaması 2,05±0,51 olarak bulundu. Hemşirelerin Masclach Tükenmişlik Ölçeği alt boyutları puan ortalamaları; duygusal tükenme alt boyutu 20,32±8,09, duyarsızlaşma alt boyutu 7,46±4,27 ve kişisel başarı alt boyutu 20,30±7,87 olarak belirlendi.
Sonuç: Hemşirelerin Şefkat Yorgunluğu ve Masclach Tükenmişlik ölçekleri alt boyutları arasındaki korelasyonlarda genel olarak pozitif yönde zayıf ve çok zayıf korelasyonlar bulundu. Benzer çalışmaların pandeminin ilerleyen süreçlerinde belli aralıklarla daha büyük örneklem ile yapılması önerilir.

Anahtar Kelimeler

covid-19, Hemşirelik, Şefkat Yorgunluğu, Tükenmişlik

Determination of the Relationship Between Levels of Compassion Fatigue and Burnout in Nurses During the Covid-19 Outbreak

Öz

Aim: This study was conducted to determine the relationship between levels of compassion fatigue and burnout in nurses during the Covid-19 outbreak.
Method: The sample of this study, which is a cross-sectional descriptive study, consisted of the nurses (N = 248) working at Turgutlu State Hospital and the nurses (n = 181) who agreed to participate in the study voluntarily. The research data were collected between August and November 2020. As the data collection tools of the research The Nurse Information Form, Compassion Fatigue Scale and Masclach Burnout Scale were used. SPSS 15.0 package program was used to evaluate the data.
Findings: Nurses’ compassion fatigue scale total score was 2.01 ± 0.31, value awareness subdimension mean score was 2.14 ± 0.37, valuing others subdimension mean score was 1.69 ± 0.26, power perception subscale mean score was1, 97 ± 0.43 and the eigenvalue subscale mean score was 2.05 ± 0.51. When the distribution of the mean scores of the Masclach burnout scale subdimensions of the nurses was examined, the mean scores of the emotional exhaustion subdimension were 20.32 ± 8.09, the depersonalization sub-dimension mean scores were 7.46 ± 4.27, and the personal accomplishment subdimension mean scores was 20.30 ± 7.
Conclusion: Generally, weak correlations were found between the Nurses' Compassion Fatigue and Masclach Burnout scales sub-dimension and total scores. It is recommended to conduct similar studies with a larger sample at regular intervals in the later stages of the pandemic.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Nursing, Compassion Fatigue, Burnout

Kaynakça

• 1. Khorshid, L, Sarı, D, Bulaşıcı hastalıklarda kaynak izolasyonunun psikolojik sonuçları, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2008, 24(3), 83-91.
• 2. Seçginli, S, Toplumda Bulaşıcı Hastalılar, Hemşirelikte Bakım 6. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Merkezi. (Eds: Nahcivan N.) 2017, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/hemsirelik_ao/hemsirelikbakimi6.pdf Erişim Tarihi 14.12.2020.
• 3. https://Covid-19.saglik.gov.tr/TR-66301/covid-19-rehberi.html, Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020).
• 4. Hiçdurmaz, D, Üzar, Özçetin, Y, S, Covid-19 pandemisinde ön safta çalışan hemşirelerin ruhsal sağlığının korunması ve ruhsal travmanın önlenmesi, Huhemfad-Johufon, 2020, 1-7.
• 5. Harris, C, Griffin, M, T, Nursing on empty: compassion fatigue signs, symptoms, and system interventions, Journal of Christian Nursing, 2015, 32(2),80-87.
• 6. Alan, H, Merhamet yorgunluğu ve yönetici hemşirenin rolü, Journal of Health and Nursing Management, 2018, 5(2),141-146.
• 7. Figley, CR, Compassion fatigue: psychotherapists chronic lack of self care, Journal of Clinical Psychology, 2002, 58(11), 1433-1441.
• 8. Çapri, B, Tükenmişlik ölçeğinin türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006, 2(1), 62-77.
• 9. Çınarlı, T, Acil hemşirelerinde merhamet yorgunluğunu etkileyen faktörler, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 2019.
• 10. Ledoux, K. Understanding compassion fatigue: understandig compassion, Journal of Advanced Nursing, 2015, 71(9), 2041-2050.
• 11. Perregrini, M, Combating compassion fatigue, Nursing, 2019, 49(2), 50–54.
• 12. Fleming, K, Mazzatta, GR, Matarese, K, Eberle, J. Compassion fatigue and the art model, Nursing 2020, 2020, 50(3), 58-61.
• 13. Uslu, Y, Demir Korkmaz, F, Yoğun bakımda hemşirenin hissi tarafı “şefkat” ve bakım, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 2016, 20(2), 108-15.
• 14. Özdemir, S, U, Şefkat yorgunluğu ölçeği’nin türkçe geçerlilik ve güvenilirliği, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• 15. Maslach, C, Jackson, S, E, The measurement of experienced burnout, Journal of Organizational Behavior, 1981, 2(2), 99-113.
• 16. Portnoy, D, Burnout and compassion fatigue. Journal of the Catholic Health Association of the United States. Health Progress, 2011, 47-51.
• 17. Barutçu, E, Serinkan, C, Günümüzün önemli sorunlarından biri olarak tükenmişlik sendromu ve denizli’de yapılan bir araştırma, Ege Akademik Bakış, 2008; 8 (2): 541-546.
• 18. Karadağ, G, Öztürk, N, Pandemilerde filyasyonun önemi ve hemşirenin rolü: covid-19 süreci, International Social Sciences Studies Journal, 2020; 6 (69): 3956-3966.
• 19. Hiçdurmaz, D, Arı İnci, F, Eşduyum yorgunluğu: tanımı, nedenleri ve önlenmesi, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2015, 7(3), 295-303.
• 20. Kılıç, S, Devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde travmatik stres belirtileri, mesleki tatmin tükenmişlik ve eşduyum yorgunluğunun incelenmesi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• 21. Potter, P, Deshields, T, Divanbeigi, J, Compassion fatigue and burnout: prevalence among oncology nurses, Clinical Journal of Oncology Nursing, 2010, 14(5), 56-62.
• 22. Yoder, E, Compassion fatigue in nurses, Applied Nursing Research, 2010, 23(4), 191-197.
• 23. Hunsaker, S, Chen, H, C, Maugha, D, Heaston, S. Factors that ınfluence the development of compassion fatigue, burnout, and compassion satisfaction in emergency department nurses, Journal of Nursing Scholarship, 2015, 47(2), 186–194.
• 24. Koca, F, Hemşirelerde merhamet yorgunluğu ve etkili faktörlerin incelenmesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek lisans Tezi, 2018.
• 25. Bağcıvan, E, Çocuk hemşirelerinde merhamet yorgunluğunun mesleki yaşam kalitesi ile ilişkisi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• 26. Oktay, D, Hemşirelerde merhamet yorgunluğu, etkileyen etmenler ve baş etme stratejilerin saptanması, K.K.T.C. Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• 27. Kaya, N, Kaya, H, Erdoğan Ayık, S, Uygur, E, Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde tükenmişlik, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2010, 7(1), 402-419.
• 28. Uzun, L, N, Mayda, A, S, Hemşirelerde tükenmişlik düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: bir üniversite hastanesi örneği, Konuralp Medical Journal, 2020, 12(1), 137-143.
• 29. Gündüz Hoşgör, D, Çatak Tanyel, T, Cin S, Bozkurt S, Covid-19 pandemisi döneminde sağlık çalışanlarında tükenmişlik: İstanbul ili örneği, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 2021,8(2), 372-386.
• 30. Hinderer, K, A, Von Rueden, K, T, Friedmann, E, McQuillan, K, A, Gilmore, R, Kramer, B, Murray, M, Burnout, compassion fatigue, compassion satisfaction, and secondary traumatic stress in traumanurses, Journal of Trauma Nursing, 2014, 21(4), 160–169.
• 31. Smart, D, English, A, James, J, Wilson, M, Daratha, K, B, Childers, B, Magera, C, Compassion fatigue and satisfaction: a cross-sectional survey among us healthcare workers, USA Nursing and Health Sciences, 2013, 16, 3–10.
• 32. Hablemitoğlu, Ş, Özmete, E, Sosyal çalışmacıların iş yaşamı kalitesi: şefkat yorgunluğu, tükenmişlik, stres kaynakları, iş tatmini ve kariyer olanakları, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012, 171-201.
• 33. Ariapooran, S, Compassion fatigue and burnout in ıranian nurses: the role of perceived social support, Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 2014, 19(3), 279–284.