Karaciğer Transplantasyonu Olan Hastalarda Covid-19 Korkusunun İmmünosüpresif Tedavi Uyumuna Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 3, 401 - 408, 30.09.2024

Hüseyin Güneş , Mustafa Kavak , Sakine Beyoğlu

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1470879

Öz

Öz
Amaç: Bu araştırmada karaciğer transplantasyonu ameliyatı geçirmiş hastalarda Covid-19 korkusunun immünosüpresif tedavi uyumuna etkisini incelemeyi amaçladık.
Yöntem: Tanımlayıcı olarak tasarlanan bu araştırma bir üniversite hastanesinin karaciğer nakli merkezinde 169 hastanın katılımıyla yapıldı. Veriler; araştırmacılar tarafından Şubat- Mart 2024 tarihleri arasında yüz yüze ve çevrimiçi toplandı. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Koronavirüs (Covid-19) Korkusu Ölçeği ve İmmünsupresif İlaç Kullanımına Uyum ölçekleri kullanılarak toplandı. Veri analizi IBM SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) Statistics 25 programı ile yapıldı.
Sonuçlar: Hastaların %58.6’ının erkek, %80.5’i evli, %72’sinin nakilden sonra kullandığı immünosüpresif ilacın tacrolimus olduğu, %63,3’ünün Covid-19’a yakalanmadığı, %15,4’ünün Covid-19 nedeni ile yakınını kaybettiği saptandı. Kullanılan ölçekler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla basit doğrusal regresyon analizi yapıldı ve iki ölçek arasında istatistiksel olarak önemli ilişki saptanmadı (p>0.05)
Öneriler: Covid-19 korkusu yaşayan karaciğer nakli olan hastaların günlük yaşamlarına daha uyumlu hale gelmeleri bakımından normalleşme süreçlerine dahil olacak destek programlarının oluşturulması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Karaciğer Transplantasyonu, Covid 19 Korkusu, İmmünosüpresif Tedavi

Anahtar Kelimeler

Karaciğer Transplantasyonu, Covid 19 Korkusu, İmmünosüpresif Tedavi

Etik Beyan

Araştırma, Bayburt Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan (Tarih: 17-01-2024, Oturum Sayısı:01, Karar No: 13) ve ilgili kurumdan izin alındıktan sonra başlatıldı. Helsinki Bildirgesi ilkeleri çerçevesinde yürütülen bu araştırmaya dahil olan gönüllü hastalara gerekli açıklamalar yapıldı. Sözlü onamları alındıktan sonra veri toplanmaya başlandı.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma herhengi bir kurum ya da kuruluştan destek almamıştır.

Teşekkür

Çalışmamıza destek veren tüm gönüllü katılımcılara sonsuz teşekkür ederiz.

Karaciğer Transplantasyonu Olan Hastalarda Covid-19 Korkusunun İmmünosüpresif Tedavi Uyumuna Etkisi

Öz

Objective: In this study, we aimed to examine the effect of fear of Covid-19 on immunosuppressive treatment compliance in patients who underwent liver transplantation surgery.
Method: This descriptive study was conducted at the liver transplant center of a university hospital with the participation of 169 patients. Data; It was collected face to face and online by researchers between February and March 2024. Data were collected using the Personal Information Form, Coronavirus (Covid-19) Fear Scale and Compliance with Immunosuppressive Medication Use scales. Data analysis was done with IBM SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) Statistics 25 program.
Results: 58.6% of the patients were male, 80.5% were married, 72% of the patients used tacrolimus as the immunosuppressive drug after the transplant, 63.3% did not catch Covid-19, 15.4% were diagnosed with Covid-19. It was determined that he lost a relative. Simple linear regression analysis was performed to determine the relationship between the scales used and no statistically significant relationship was found between the two scales (p>0.05).
Conclusion: It is recommended to create support programs that will include the normalization processes of liver transplant patients who are afraid of Covid-19 in order to become more compatible with their daily lives.

Anahtar Kelimeler

Liver Transplantation, Fear of Covid 19, Immunosuppressive Treatment

Kaynakça

• 1. World Health Organization, (2021). "Adolescent and Young Adult Health". Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescents-health-risks-and-solutions.
• 2. Akgün, Ş., TOK, H. H., & OZTAŞ, D. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık okuryazarlık düzeyleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 247-256.
• 3. Committee on Improving the Health, Safety, and Well-Being of Young Adults; Board on Children, Youth, and Families; Institute of Medicine; National Research Council; Bonnie, R.J, Stroud, C. And Breiner, H. (2015). "Investing in the Health and Well-Being of Young Adults", Washington (DC): National Academies Press (US); 2015 Jan 27. Summary. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK284776.
• 4. World Health Organization. (2021). "Good Health in Youth Sets The Stage for Well-Being in Later Life. 2010." Erişim adresi: https://www.who.int/mediacentre/multimedia/podcasts/2010/year_of_youth_20100812/en.
• 5. Hagströmer, M., Oja, P., & Sjöström, M. (2006). The International Physical Activity Questionnaire (UFAA): a study of concurrent and construct validity. Public health nutrition, 9(6), 755-762.
• 6. Saglam M, Arikan H, Savci S, et al. International physical activity questionnaire: Reliability and validity of the Turkish version. Percept Mot Skills. 2010;111(1):278-284.
• 7. Okyay P, Abacıgil F, Harlak H. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32).Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. TC Sağlık Bakanlığı 2016:43-61
• 8. Walker, S. N., & Hill-Polerecky, D. M. (1996). Psychometric evaluation of the health-promoting lifestyle profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center, 13, 120-6.
• 9. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersđn F, Kissal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlik ve Güvenirliği. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Derg. 2008;12(1).
• 10. Kaya, M., & Ergün, A. (2020). Sağlık bilimleri öğrencilerinin sigara içme durumu, etkileyen faktörler ve ikincil sigara dumanı ile ilgili farkındalık düzeyleri. Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi, 6(3), 416-25.
• 11. Bahar, E., & Söyler, S. (2021). Üniversite öğrencilerinin bağımlılık yapıcı madde kullanma sıklığı ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi: Kesitsel bir araştırma. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(3), 570-584.
• 12. Akkaya, A., & Koçaşlı, S. (2022). Sağlık Bilimleri Fakültesinde Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımı ile İlgili Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 246-256.
• 13. Özkan, İ., Adıbelli, D., İlaslan, E., & Taylan, S. (2020). Üniversite öğrencilerinin obezite farkındalıkları ile beden kitle indeksleri arasındaki ilişki. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (1), 120-126.
• 14. Kuloğlu, Y. (2023). Üniversite Gençliğinde Riskli Sağlık Davranışları (Kırklareli Üniversitesi Öğrencileri Örneği). International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 9(1), 22-40.
• 15. Yılmaz, G., Serkan, İbiş., & Aktuğ, Z. B. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Sigara, Alkol ve Uyuşturucu Madde Kullanma Durumları. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 73-80.
• 16. İsa, G., Yeşiltaş, A., & Şahin, S. (2019). The relationship between healthy life style behaviors and health literacy: A study on university students. Journal of International Health Sciences and Management, 5(9), 26-43.
• 17. Imanian, M., Hosseini, M., Torab, T. A., Shakeri, N., & Matbouei, M. (2017). Relationship between health literacy and health-promoting behaviors in patients with heart failure referred to clinics of Shahid Beheshti University of Medical Sciences. An International Peer Reviewed Open Access Journal For Rapid Publication, 10(1), 116.
• 18. Ergün, S., Sürücüler, H. K., & Işık, R. (2019). Ergenlerde e-sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları: Balıkesir örneği. Jaren, 5(3), 194-203.