Persian Satrapies in Anatolia: Founding, Administration and Ethnicity

Yıl 2018, Cilt: 6 , 159 - 179, 29.06.2018

Mehmet Ali Kaya

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201807

Öz

The last kingdom of Iron Age in Anatolia is removed when Persian King Cyrus conquered Lydian Kingdom in 547/6 B.C. Darius succeeded to the throne after death of Cambyses, successor of Cyrus, fortified administration of Persian Empire by organising a complicated system formed of satrapies. Some of them was in Anatolia and numerous diverse people in respect to their weapons, wearings and cultures of their life inhabited these satrapies. Therefore the main purpose of this paper is to study satrapy system as focusing on organi¬sation, founding criterions, frontiers, administration and reflcting ethnicity of satrapies, and to offer an ethnic picture of Persian period in Anatolia.

Anahtar Kelimeler

Persians, Persian Satrapies, Anatolia, Ethnicity, Sardeis, Cappadocia, Dascyleion

Anadolu’da Pers Satraplıkları: Kuruluş, Yönetim ve Etnik Yapı

Öz

Pers kralı II. Kyros’un MÖ 547/6 yılında Lydia Krallığı’nı fethetmesiyle Anadolu’nun Demir Devri krallıklarının sonuncusu da ortadan kalkmış oldu. Mısır hariç tüm Önasyayı fethederek tarihin ilk dünya devletini kuran Kyros’un halefi Kambyses’in ölümünden sonra tahta çıkan I. Dareios, Pers İmparatorluğu’nun merkezi yönetimini satraplıklardan oluşan karmaşık bir idari sistem kurarak güçlendirdi. Satraplıkların bazıları Anadolu’daydı ve onların sınırları içinde yaşam kültürleri, giyimleri ve silah donanımları bakımından çok sayıda farklı halklar yaşıyordu. Bu makalenin amacı satraplık sistemini, satraplık-ların kuruluşuna, sınırlarına, kuruluş kriterlerine, yönetimine ve etnik bakımdan tezahürüne odaklanarak incelemek, Anadolu’nun Pers hakimiyeti döneminin etnik tablosunu ortaya koymaya çalışmak olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Persler, Pers Satraplıkları, Anadolu, Etnik Yapı, Sardeis, Kappadokia, Daskyleion

Kaynakça

• Aiskh. Per. (Aiskhylos, Persika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Aeschylus, Suplieant, Maidens, Persians, Pro¬metheus, Seven Against Thebes, vol. I. With an English translation by H. W. Smyth, London 1922 (Loeb Classical Library). Arist. Axar. (Aristophanes, Axarneis) Kullanılan Metin ve Çeviri: Aristophanes, The Acharnians, The Clouds, The Knights, The Wasps, with an English translation by B.B. Rogers, Lon¬don 1930 (The Loeb Classical Library).
• Arr. (Arrianos) Kullanılan Metin: Arrian, Anabasis of Alexander, Books I-IV. With an English Translation by E. I. Robson London 1967 (The Loeb Classical Lib¬rary).
• Athen. (Athenaios, Deipnosophistai) Kullanılan Metin ve Çeviri: Athenaius, The Deipnosophists of Atheneus of Naucratis. With an English translation by C. B. Gluck, London 1951 (The Loeb Classical Library).
• Diod. (Diodorus Siculus, Bibliotheke Historike) Kullanılan Metin ve Çeviri: Diodoros of Siciliy. With an English transla¬tion by C. H. Oldfather. London 1947 (The Loeb Classical Library).
• FGrHist Kullanılan Metin: Die Fragmente der griechischen Historiker. Ed. F. Jacoby I-XV, Berlin-Leiden 1923-1958. Hdt. (Herodotos, Historiae) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Herodotus, vols. I-IV. With an English translatin by A. D. Godley. London-New York, 1922, 1975 (The Loeb Clas¬sical Library).
• Herodot Tarihi. Çev. M. Ökmen. Ankara 1979.
• Ksen. Anab. (Ksenophon, Anabasis) Kullanılan Metin ve Çeviri: Ksenophon, Anabasis. With an English trans¬lation by C. L. Brownson, Books I-VII. London 1961 (The Loeb Classical Library).
• Ksen. Hell. (Ksenophon, Hellenika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Ksenophon, Hellenica. With an English tran¬lation by C. L. Brownson. London 1961 (The Loeb Classical Library).
• Ksen. Kyr. (Ksenophon, Kyropaidia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Ksenophon, Cyropaedia. With an English tran¬lation by W. Miller. London 1947 (The Loeb Classical Library).
• Ktes. Per. (Ktesias, Persika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Ktesias’ History of Persia: Tales of the Orient. Transl. L. Lewellyn-J. Rabson. London-New York 2010.
• Plin. Nat. (Plinius, Naturalis Historia) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Pliny, Natural History, vol. II (Libri III-VII). With an English translation by H. R. Rackham, Cambridge, Mass.-London 1961 (The Loeb Classical Library).
• Plut. Artak. (Plutarkhos, Artakserkses) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plurarch’s Lives, vol. XI: Aratus, Artaxerxes, Galba and Otho. With an English translation by B. Perrin. London 1954 (Loeb Classical Library)
• Strab. (Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviriler: The Geography of Strabo, vols. V-VI (Books: XI-XIV). Transl. by H. L. Jones. London 1961-1962 (The Loeb Clas¬sical Library).
• Antik Anadolu Coğrafyası-Geographika: XII-XIV. Çev. A. Pekman). İstanbul 1993.
• Thuk. (Thukydides) Kullanılan Metin ve Çeviri: Thucydides, History of the Peloponnesian War, Vol. 1. With an English translation by Ch. Forster Smith, London 1956 (Loeb Classical Library).
• Modern Literatür Arslan 2005 M. Arslan, Arrianus’un Karadeniz Seyahati. İstanbul 2005.
• Arslan 2007 M. Arslan, Roma’nın Büyük Düşmanı Mithridates VI Eupator. İstanbul 2007.
• Bakır 2003 T. Bakır, “Daskyleion (Tyaiy Drayahva) Hellespontine Phrygia Bölgesi Akhaemenid Satraplığı”. Anadolu/Anatolia 25 (2003) 1-26.
• Balcer 1988 J. M. Balcer, “Persian Occupied Thrace (Scudra)”. Historia 37/1 (1988) 1-21.
• Balcer 1993 J. M. Balcer, A Prosophographical Study of the Ancient Persians Royal and Noble 550-450 B.C. New York 1993.
• Briant 2002 P. Briant, From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Trans. by P. T. Daniels. Winona Lake 2002.
• Brosius 2006 M. Brosius, The Persians. An Introduction. London-New York 2006.
• Brosius 2010 M. Brosius, “Pax Persica and the Peoples of the Black Sea Region”. Acha¬emenid Impact in the Black Sea Communication of Power, Black Sea Stu¬dies 11, Aarhus (2010) 29-40.
• Cameron 1943 G. G. Cameron, “Darius, Egypt, and “The Lands beyond The Sea”. Jour¬nal of Near Eastern Studies II (1943) 307-313.
• Casabonne 2007 O. Casabonne, “Persepolis”. Arkeo Atlas 6 (2007) 20-35.
• Casabonne 2012 O. Casabonne, “Akamenid İmparatorluğu. Büyük Kral ve Persler”. Ed. N. Karul, Arkeo Atlas 1. Son Tunç Çağı’ndan Hellenistik Döneme Anado¬lu’nun Arkeoloji Atlası. İstanbul (2012) 184-199.
• Dandamaev 1989 M. A. Dandamayev, A Political History of the Achaemenid Empire. Trans. into English by W. J. Vogelsang. Leiden 1989.
• Frye 1976 R. N. Frye, The Heritage of Persia. London 1976.
• Günaltay 1987 Ş. Günaltay, Yakın Şark IV/1. Perslerden Romalılara Kadar Seleukoslar, Ne¬batiler, Galatlar, Bitinya ve Pergamon Krallıkları. Ankara 1987.
• Hornblower 1983 S. Hornblower, The Greek World 479-323 BC, London & New York 1983.
• Kaya 2016 M. A. Kaya, Ege ve Eski Yunan Tarihi. Bilge Kültür Sanat Yayınları. İstan¬bul 2016.
• Kaya 2017a M. A. Kaya, Türkiye’nin Eskiçağ Tarihi, I, Bilge Kültür-Sanat Yayınları, İs¬tanbul 2017.
• Kaya 2017b M. A. Kaya, “Pers Büyük Kralının Yükselişi: Persler, Medler ve Lydialı¬lar”. Eds. A. V. Çelgin - N. Eda Akyürek Şahin, Akron 14: Eskiçağ Yazıları 11. Arkeoloji ve Sanat Yazıları İstanbul (2017) 59-88.
• Kaya 2018 M. Ali Kaya, Türkiye’nin Eskiçağ Tarihi, II, Bilge Kültür-Sanat Yayınları, İstanbul (baskıda).
• Kent 1953 R. G. Kent, Old Persian. New Haeven 1953.
• Klinkott 2005 H. Klinkott, Der Satrap ein Achaimenidischer Amtsträger und seine Hand¬lungsspielräume, Frankfurt 2005.
• Kuhrt 2007 A. Kuhrt, Persian Empire: A Coprpus of Sorces from the Achaemenid Period. Taylor & Francis Routledge 2007.
• Kuhrt 2013 A. Kuhrt, Eskiçağda Yakındoğu, Yaklaşık M.Ö. 3000-330, II. Çev. D. Şen¬dil. İstanbul 2013.
• Mellink 2006 M. Mellink, “Anatolia”. Şurada: The Cambridge Ancient History, vol. IV: se¬cond edition. Eds. J. Boardman, N. G. L. Hammond, et al. Cambrige (2006) 211-233.
• Mitchell 2015 Ch. Mitchell, “The Testament of Darius (DNA/DNB) and Constructions of Kings and Kingship in 1-2 Chronicles”. Şurada: Political Memory in and after the Persian Empire. Eds. J. M. Silverman and Caroline Wae¬gerzeggers. Atlanta (2015) 363-380.
• Olmstead 1948 A. T. Olmstead, History of the Persian Empire. Chicago-London 1948.
• Pajakovski 1981 W. Pajakovski, “Satrapa Skudra”. Maender 2 (1981) 775-90.
• Roosevelt 2009 C. H. Roosevelt, The Archaeology of Lydia from Gyges to Alexander. Camb¬ridge 2009.
• Sarıkaya 2016 S. Sarıkaya, “Anadolu’da Pers Satraplık Sistemi”. Cedrus IV (2016) 75-90.
• Sevin 1982 V. Sevin, “Anadolu’da Pers Egemenliği”. Şurada: Anadolu Uygarlıkları Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi II. Görsel Yayınları. İstanbul (1982) 307-332.
• Sevin 2001 V. Sevin, Anadoolu’nun Tarihi Coğrafyası I. Türk Tarih Kurumu Yayın¬ları, Ankara 2001.
• Smith 1991 R. Smith, Bisitun: Old Persian Text. London 1991.
• Şahin 2010 F. Şahin, “Ksenophon’un Karadeniz’i”. Aktüel Arkeoloji Degisi 18 (2010) 98-103.
• Taşdöner 2016 K. Taşdöner, Anadolu’da Roma Eyaletleri. Augustus Dönemi. Bilge Kültür Sanat Yay. İstanbul 2016.
• Wiesehöfer 2003 J. Wiesehöfer, Antik Pers Tarihi. Çev. M. A. İnci. İstanbul 2003.
• Will 2006 E. Will, “The Succession to Alexander”. Şurada: The Cambridge Ancient His¬tory, VII/1: The Hellenistic World. Eds. F. W. Walbank et al. Cambridge (2006) 23-61.