German Military Mission and The German General Liman von Sanders’ Activities in İstanbul from French Military Attaché Lieutenant Colonel Maucorps’ Point of View

Yıl 2018, Cilt: 6 , 613 - 628, 29.06.2018

Salih Tunç

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201829

Öz

It is a well known fact that Germany was definitely dominant over Ottoman Empire during the eve of First World War. The German dominancy which dates back to a long time was partially cut up during the search for political support and balance of Young Turks, between1908-1910, but after 1910, The Ottoman-German relations became to be closer again. On the one hand the debt crisis in 1910, on the other hand the defeat of the Empire in Balkan Wars, made it urgently necessary for the Sublime Porte to have the economical and military support of Germany. Thus, after Balkan defeat, a military committee, composed of German officers was invited to İstanbul, to supervise some regulations decided to be carried out in the army. And this invitation was accepted by Germans. A group of German officers called “German Military Mission” commanded by Gen-eral Otto Liman von Sanders, came to İstanbul on 13th December 1913. Otto Liman von Sanders who got Peerage short time ago was born in Poland and was Semi-Tewish. The task of the committee directed by Liman von Sanders was to make the necessary regulations in the Ottoman Army and undertake the studies related with the education and programs of the military schools. The arrival of German Military Mission in İstanbul led to many disputes. The Russians interpreted the arrival of the committee in Ankara as pretrial for Germans to have a control over the straits. On the other hand France, as a member of entente states, was pursuing the studies of German Military Mission and von Sanders, by the help of military attaché Lieutenant Colonel Maucourps. As a force of entente, the reports of the military representative of French Government as an entente force are quite highlighting, in terms of the activities of the German Military Mission and the German General von Sanders in İstanbul.

Anahtar Kelimeler

Liman von Sanders, Germany, Ottoman Empire, First World War, Military Attache

Fransız Askerî Ataşesi Yarbay Maucorps’un Gözüyle Alman Askeri Heyeti ve General Liman von Sanders’in İstanbul’daki Faaliyetleri

Öz

Birinci Dünya Savaşı arifesinde Osmanlı İmparatorluğu üzerinde belirgin bir Alman nüfuzunun hâkim olduğu bilinen bir gerçektir. Temelleri bir hayli geriye götürülebilecek olan Os-manlı İmparatorluğu üzerindeki Alman nüfuzu her ne kadar 1908-1910 yılları arasında Jön Türklerin yeni politik destek ve denge arayışları çerçevesinde kısmen bir sarsıntı geçirmişse de, 1910’dan sonra Osmanlı Alman ilişkileri yeniden bir yakınlaşma sürecine girmiştir. Bir yandan 1910 borçlanma krizi, diğer yandan ise 1913’te imparatorluğun karşı karşıya kaldığı Balkan Savaşları yenilgisi, Bâb-ı âli’nin Almanya ile ik-tisadî ve askerî yardımını yeniden elzem kıldı. Bu itibarla 1913’te Balkan felaketinden sonra, orduda yapılması öngörülen bir takım düzenlemelere nezaret etmek üzere Alman su-baylarından oluşan bir askeri heyet İstanbul’a davet edildi ve bu davet Alman Hükümeti nezdinde karşılık bulmuş oldu. Kısa bir süre önce soyluluk unvanı almış, Polonya doğumlu ve kısmen Yahudi kökenli olduğu belirtilen general Otto Liman von Sanders’in kumandasında teşkil edilen ve “Alman Askerî Misyonu” adıyla anılan bir gurup Alman subayı 13 Aralık 1913 tarihinde İstanbul’a gelmiştir. Von Sanders’in başkanlık ettiği heyetin görevi, Osmanlı ordusunda gerekli görülen düzenlemeleri yapmak ve imparatorluktaki askerî mekteplerin eğitim ve programları üzerindeki çalışmaları üstlenmektir. 1913 yılının son ayında Alman Askerî Misyo-nu’nun İstanbul’a gelmesi tahmin edileceği gibi pek çok tartışmayı da beraberinde getirdi. Heyetin başkente gelmesini Ruslar, “Boğazların Alman kontrolüne alınması için bir hazırlık” şeklinde yorumlarken, bir diğer İtilâf Devleti üyesi olarak Fransa, İstanbul’daki ataşe militeri yarbay Maucorps vasıtasıyla Alman askeri heyeti ve general von Sanders’in İstanbul’daki çalışmalarını takip etmekteydi. Bir İtilâf gücü olarak Fransız Hükümeti’nin İstanbul’u iyi tanıyan askerî temsilcisinin, Alman askeri heyetiyle general von Sanders’in savaş öncesi İstanbul’daki faaliyetleri hakkındaki değerlendirmeleri bir hayli ilgi çekicidir.

Anahtar Kelimeler

Liman von Sanders, Almanya, Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı, Fransa, Ataşe Militer

Kaynakça

• Château de Vincennes, Etat- Major de l’Armèe de Terre / Service Historique de la Défense (SHD).
• SHD, GR 7 N 1638, Türkiye’de İstanbul Elçiliğinde Görevli Yarbay M. Maucorps’un “Alman Askeri Misyonu” konulu raporu, 29 Kasım 1913, nr. 646.
• SHD, GR 7 N 1638, Türkiye’de İstanbul Elçiliğinde Görevli Yarbay M. Maucorps’un “Alman Askeri Misyonu” konulu raporu, 18 Aralık 1913, nr. 654.
• Gazeteler
• Tanin, 13 Kanûn-ı Evvel 1913
• Modern Literatür
• Ahmet İzzet Paşa 1992 Ahmet İzzet Paşa (Furgaç), Feryadım. İstanbul 1992.
• Bayur 1991 Y. H. Bayur, Türk İnkılâbı Tarihi, II/III. Ankara 1991.
• Çolak 2014 M. Çolak, Alman İmparatorluğu’nun Doğu Siyaseti Çerçevesinde Kafkasya Politikası (1914-1918). Ankara 2014.
• Kader Yılları, Sazonov’un Anıları 2002
• Kader Yılları, S. Sazonov’un Anıları, Rusya Eski Dışişleri Bakanı (1910-1916). Çev. B. Önuçak. Haz. S. Özel. İstanbul 2002.
• Mahmut Muhtar 1999 Mahmut Muhtar, Maziye Bir Nazar, Berlin Antlaşması’ndan Harb-i Umûmiye kadar Avrupa ve Türkiye-Almanya Münasebetleri. Haz. E. Kılınç. İstanbul 1999.
• Mühlman 2009 C. Mühlman, İmparatorluğun Sonu 1914, Osmanlı Savaşa Neden ve Nasıl Girdi. Çev. K. Don. İstanbul 2009.
• Ortaylı 1999 İ. Ortaylı, “Osmanlı İmparatorluğu ve Alman Diplomasisi: “Drang Nach Osten”. Haz. İ. Soysal. Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç. Ankara, 15-17 Ekim 1997. Ankara (1999) 215-221.
• Ortaylı 2002 İ. Ortaylı, Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu. İstanbul 2002.
• Rathmann 2001 L. Rathmann, Alman Emperyalizminin Türkiye’ye Girişi, Berlin-Bağdat. Çev. R. Zaraoğlu. İstanbul 2001.
• Reynolds 2016 M. A. Reynolds, İmparatorlukların Çöküşü, Osmanlı-Rus Çatışması 1908-1918. Çev. Y. Aşıkoğlu. İstanbul 2016.
• Sanders 2010 L.v. Sanders, Türkiye’de Beş Yıl. Çev. E. B. Özbilen. İstanbul 2010.
• Shaw 2014 S. J. Shaw, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu Savaşa Giriş. Çev. B. S. Aydaş. Ankara 2014.
• Trumpener 1999 U. Trumpener, “Almanya ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu”. Ed. M. Kent, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler. İstanbul (1999) 130-163.
• Yıldız 2014 G. Yıldız, “Türk-Alman Askerî İttifâkı, Silah Arkadaşlığı mı Menfaat Ortaklığı mı?”. Derin Tarih 1 (2014) 110-117.