Kyme (Aiolis) Güney Nekropolisi’nden Bir Çocuk Mezarı

Yıl 2021, Cilt: 9, 151 - 167, 29.06.2021

Serhat Foça , Mesut Mert Yenişehirli

Öz

Bu çalışmada, Kyme kentinin güneyinde yer alan ve Güney Nekropolisi’ni oluşturan mezarlık alanlardan biri olan Batı Liman Nekropolisi’nde bulunan bir çocuk mezarı buluntularıyla birlikte incelenmiştir. Söz konusu çocuk mezarı, İzmir Müze Müdürlüğü tarafından 2011 yılında yapılan çalışmalarda, Batı Liman 1205 Parsel olarak adlan¬dırılan alanda bulunmuştur. Değerlendirilen mezar, bu¬güne değin birden fazla alanda ortaya çıkarılan Kyme Nekropolisleri’ndeki çocuk gömüleri üzerine yeni veriler ortaya koymaktadır. Bulunduğu nekropolis içerisindeki mezar tipleriyle karşılaştırıldığında mezar için farklı bir tip uygulanmıştır. Mezarın içerisine bırakılan, pişmiş toprak¬tan üretilmiş çıngırak ve hayvan figürinleri (horoz, koç, domuz) mezar konteksti olarak değerlendirilmiş, mezar buluntuları tipolojik olarak ele alınmıştır. Buluntu¬lar, bölge çevresindeki benzer örnekler ile karşılaştırılarak tarihlendirilmiştir. Özellikle bu hediyelerin niçin bırakıldığına dair her bir figürinin sembolik, kültürel ve sosyolojik açıdan incelenmesine çalışılmış, anlamsal açıdan bir çerçeve içeri¬sine oturtulması amaçlanmıştır. Genel olarak MÖ V. yüzyıl içerisine tarihlendirilen mezar hediyeleri Kyme’nin koro-plastik literatürüne ve kentteki çocuk gömü¬leri üzerine yeni katkılar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aiolis, Kyme, Çocuk Mezarı, Ölü Gömme Geleneği, Figürin

A Child Grave from the Southern Necropolis of Cyme (Aeolis)

Öz

This study examines the child’s tomb and the finds from the tomb that was unearthed in the Bati Liman Necropolis, one of the cemeteries forming the Southern Necropolis lying to the south of the city of Cyme. The excavation of the child tomb was conducted by Izmir Museum in 2011 in the Bati Liman 1205 plot. This grave reveals new data on child burials in the Cyme Necropoleis. In addition, the tomb type used for this burial is different from the other tombs unearthed in the same necropolis, which makes this tomb unique. The rattle and animal figures (rooster, ram, pig) made from terra-cotta offered in the grave were evaluated as the context of the tomb and the grave goods were handled typologically. The finds were dated by comparison with similar examples in the region. Particularly each figure was examined symbolically, culturally and sociologically, trying to clarify the reasons why these particular gifts were offered, with the objective of placing them in a semantic framework. Overall, the grave gifts dated to the fifth century B.C. provide new contributions to both Cyme's coroplastic literature and to the child burial customs of the city.

Anahtar Kelimeler

Aeolis, Cyme, Child Grave, Figurine, Burial Custom

Kaynakça

• Arnott W. G. 2007, Birds in the Ancient World From A to Z. London – New York.
• Atıcı M. & Karakaş G. 2013, “Kyme Doğu Nekropolü (İzmir İli, Aliağa İlçesi, Samurlu Köyü, 877 ve 879 Parsel)”. 22. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu. Adana, 14-17 Kasım 2013. Ankara, 229-242.
• Atila C., E. Korkmaz & B. Gürman 2015, “Kyme Doğu Nekropolü Mezar Tipleri”. Eds. E. Okan & C. Atila, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan – Studies in Honour of Ömer Özyiğit. İstanbul, 13-27.
• Atila C. 2019, “Eastern Necropolis Of Cyme: Transition From Cremation to Inhumation and Grave Ty¬pes”. Mediterranean Archaeology and Archaeometry 19/1, 121-131.
• Bellia A. 2012, Strumenti Musicali e Oggetti Sonori Nell’Italia Meridionale e in Sicilia (VI-III Sec. A.C.). Ag¬laia IV. Lucca.
• Bevan E. 1985, Representations of Animals in Sanctuaries of Artemis and of Other Olympian Deities. Ya¬yımlanmamış Doktora Tezi, University of Edinburgh. Edinburgh.
• Boardman J. 1989, Athenian Red Figure Vases: The Classical Period. London.
• Bundrick S. D. 2014, “Selling Sacrifice on Classical Athenian Vases”. Hesperia 83/4, 653-708.
• Burkert W. 1983, Homo Necans: The Anthropology of Ancient Greek Sacrificial Ritual and Myth. Los An¬geles.
• Burn L. & Higgins R. 2001, Catalogue of Greek Terracottas in the British Museum III. London.
• Coldstream J. N. 2003, Geometric Greece 900-700 BC. London – New York.
• Csapo E. 2006, “Cockfights, Contradictions, and the Mythopoetics of Ancient Greek Culture”. Arts: the Proceedings of the Sydney University Arts Association 28, 9-41.
• Csapo E. 2006/2007, “The Cultural Poetics of the Greek Cockfight”. The Australian Archaeological Insti¬tute at Athens Bulletin 4, 20-37.
• Dasen V. 2011, “Childbirth and Infancy in Greek and Roman Antiquity”. Ed. B. Rawson, A Companion to Families in the Greek and Roman Worlds. Chichester, 291-314.
• Dasen V. 2012, “Cherchez l’enfant! La question de l’identité à partir du matériel funéraire”. Eds. A. Her¬mary – C. Dubois, L’enfant et la mort dans l’Antiquité III. Le matériel associé aux tombes d’enfants. Actes de la table ronde internationale organisée à la Maison Méditerranéenne des Sciences de l’Homme (MMSH). d’Aix-en-Provence, 20-22 janvier 2011. Paris/Aix-en-Provence, 9-22.
• Dinçarslan S. 2017, İzmir Demir Çelik Limanı ve Batılimanı İskeletlerinin Paleoantropolojik Analizi. Ya¬yımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Ekroth G. 2017, “Bare Bones: Zooarchaeology and Greek Sacrifice”. Eds. S. Hitch & I. Rutherford, Animal Sacrifice in the Ancient Greek World. Cambridge, 15-47.
• Ersoy N. 2000, Semboller ve Yorumları. İstanbul.
• Foça S. 2011, İzmir İli Aliağa İlçesi Kendirci Mevkii İDÇ Liman Kurtarma Kazısında Ortaya Çıkarılan Bir Grup Mezarın İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
• Foça S. 2018, “Kyme İDÇ Nekropolisi’nden Bir Grup Mezar”. ADerg XXIII, 141-162.
• Foça S. 2020, “Kyme (Aiolis) Batı Liman Nekropolisi’nden Klasik ve Hellenistik Dönem Mezarlar”. TUBA-AR 27, 195-215.
• Garland R. 1985, The Greek Way of Death. New York.
• Golden M. 1990, Children and Childhood in Classical Athens. Baltimore – London.
• Gören E. 2014, “Klasik Atina’da Ad(landırman)ın Ritüel Bağlamı: Amphidromia”. Eds. A. V. Çelgin & N. E. Akyürek Şahin, Eski Çağ Yazıları 6, Akron 8. İstanbul, 17-42.
• Hekimoğlu H. A. 2010, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndeki Pitane Pişmiş Toprak Figürinleri. Yayımlanma¬mış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi. Muğla.
• Higgins R. A. 1969, Catalogue of the Terracottas in the Department of Greek and Roman Antiquities, British Museum, Greek 730-330 B.C. I. London.
• Huysecom S. 2003, “Terres Cuites Animales Dans Les Nécropoles Grecques Archaiques et Classiques du Bassin Méditerranéen”. Eds. B. Gratien & A. Müller & D. Parayre, Figurines Animales Des Mondes Anciens – Animal Figurines in Antiquity, Anthropozoologica 38, Actes de la journée organisée par l’Institut des Scineces de l’Antiquité de l’Université de Cherles de Gaule – Lille 3 Villeneuve d’Ascq, 8 juin 2002. Paris, 91-103.
• Huysecom-Haxhi S. 2009, Les figurines en terre cuite de l’Artémision de Thasos: Artisanat et piété populaire à l’époque de l’archaïsme mûr et récent. Études Thasiennes XXI. Paris.
• İdil V. 1989, “Aiolya’da Kyme Antik Kenti’nde Yapılan Yeni Kazılar”. Belleten 53, 506-523.
• İren K. 2008, “The Necropolis of Kyme Unveiled: Some Observations on the New Finds”. Eds. İ. Delemen, S. Çokay-Kepçe, A. Özdizbay & Ö. Turak, Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu’na 65. Yaş Armağanı, Euergetes II. Antalya, 613-637.
• Jacopi G. 1929, Scavi Nella Necropoli Di Jalisso 1924-1928. Clara Rhodos III. Rodi.
• Jacopi G. 1931, Scavi Nelle Necropoli Camiresi 1929-1930. Clara Rhodos IV. Rodi.
• Jacopi G. 1932, Esplorazione Archeologica Di Camiro II. Clara Rhodos VI-VII, Part I. Rodi.
• Jenkins I. 1993, Yazılı Kaynaklar ve Arkeolojik Buluntular Işığında Antik Devirde Çocuk Eğitimi. Çev: H. Malay, İstanbul.
• Kallintzi K. & Papaikonomou I. D. 2006, “A Methodical Approach to Funeral Goods Offered to Children in Ancient Abdera”. Eds. C. C. Mattusch & A. A. Donohue & A. Brauer, Proceedings of the XVIth In¬ternational Congress of Classical Archaeology. Boston, 23-26 August 2003. Oxford, 480-484.
• Klein A. E. 1932, Child Life in Greek Art. New York.
• Konak S. & Selçuk T. 2012, “Batı Liman 1205 Parsel Kurtarma Kazısı 2011”. 21. Müze Çalışmaları ve Kur¬tarma Kazıları Sempozyumu. Marmaris, 01-05 Nisan 2012. Ankara, 185-198.
• Korkmaz E. & Gürman B. 2012, “İzmir İli, Aliağa İlçesi, Bozköy Biçerova Mevkii Kyme Antik Kenti Do¬ğusu Sur Dışı Yapıları ve Doğu Nekropolü Kurtarma Kazısı”. 20. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Ka¬zıları Sempozyumu. Bodrum, 25-29 Nisan 2011. Ankara, 71-96.
• Küçükgüney Z. & Tunç-Altun P. 2009, “İDÇ Liman Kurtarma Kazısı (İzmir İli, Aliağa İlçesi, Çakmaklı Köyü, Kendirci Mevkii 613 ve 68 Parsellere Ait)”. 17. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempoz¬yumu. Side, 28 Nisan-1 Mayıs 2008. Ankara, 53-74.
• La Marca A. 2010, “Kyme 2008 Yılı Kazı Çalışmaları”. 31. Kazı Sonuçları Toplantısı 4. Cilt. Denizli, 25-29 Mayıs 2009. Ankara, 397-416.
• La Marca A. 2011, “Kyme 2009 Yılı Kazıları”. KST XXXII/4, 368-381.
• Lamb W. 1931/1932, “Antissa”. BSA 32, 41-67.
• Laurenzi L. 1936, Necropoli Ialisie. Clara Rhodos VIII. Bergamo.
• Layne J. M. 2008, The Enculturative Function of Toys and Games in Ancient Greece and Rome. Unpublished Master’s Thesis, University of Maryland. Maryland.
• Lebe F. 2013, İDÇ Nekropol’ünde 2009-2011 Yılları Arasında Mezar Dışından Gelen Figürinler. Yayımlan¬mamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir.
• Leyenaar-Plaisier P. G. 1979, Les Terres Cuites Grecques et Romaines, Catalogue de la Collection du Musée National des Antiquités à Leiden III. Leiden.
• Mollard-Besques S. 1954, Catalogue Raisonné des Figurines et Reliefs en Terre-Cuite Grecs Étrusques et Ro¬mains I, Epoques Préhelleniqué, Géométrique, Archaique et Classique. Paris.
• Mollard-Besques S. 1963, Catalogue Raisonné des Figurines et Reliefs en Terre-Cuite Grecs et Romains; II, Myrina. Musée du Louvre et Collections des Universités de France. Paris.
• Naumann F. 1983, Die Ikonographie der Kybele in der Phrygischen und der Griechischen Kunst. Istanbuler Mitteilungen 28. Tübingen.
• Neils J. & Oakley J. F. 2003, Coming of Age in Ancient Greece: Images of Childhood from the Classical Past. New Haven – London.
• Noble J. V. 1972, “An Unusual Attic Baby Feeder”. AJA 76/4, 437-438.
• Özer E. 2016, “Aizanoi’dan Horozlu Mezar”. Art-Sanat 5, 1-24.
• Pfuhl E. & Möbius H. 1977, Die Ostgriechischen Grabreliefs I-II. Mainz am Rhein: Von Zabern.
• Polat G. & Polat Y. 2007, “Antandros Nekropolü 2001-2006 Yılları Ön Raporu”. ADerg IX, 1-20.
• Pollard J. 1977, Birds in Greek Life and Myth. London.
• Popkin M. L. 2012, “Roosters, Columns, and Athena on Early Panathenaic Prize Amphoras Symbols of a New Athenian Idintity”. Hesperia 81/2, 207-235.
• Reinach S. 1886, “Deux teres-Cuites de Cymé”. BCH 10, 492-500.
• Robinson D. M. 1931, The Terra-Cottas Found in Olynthus Found in 1928. Olynthos IV. Baltimore.
• Robinson D. M. 1933, The Terra-Cottas Found in Olynthus Found in 1931. Olynthos VII. Baltimore.
• Robinson D. M. 1952, Terracottas, Lamps and Coins found in 1934 and 1938. Olynthos XIV. Baltimore.
• Smith H. R. W. 1943, CVA. San Fransisco I. Cambridge.
• Sommer M. S. 2011, “Toys, Play and Swaddling: Indications of Early Childhood in Ancient Greece”. Ed. F. Fahlander, Spåren av de Små: Arkeologiska Perspektiv på Barn och Barndom. Stockholm, 145-159.
• Sommer M. & Sommer D. 2017, “Archaeology and Developmental Psychology A Brief Survey of Ancient Athenian Toys”. American Journal of Play 9, 341-355.
• Stroud R. S. 1965, “The Sanctuary of Demeter and Kore on Acrocorinth Preliminary Report I: 1961-1962”. Hesperia 34/1, 1-24.
• Sudano F. 2015, “Kyme of Aeolis. Excavations in the Necropolis (2007-2008): Preliminary Data”. Eds. P. M. Militello & H. Öniz, SOMA 2011. Proceedings of the 15th Symposium on Mediterranean Archaeo¬logy. Vol. I. BAR IntSer 2695(I). Catania, 3-5 March 2011. Oxford, 431-433.
• Taşpınar P. 2019, Kyme Doğu Nekropolü (Habaş Kurtarma Kazısı 2010-2011 Yılı) Figürinleri. Yayımlan¬mamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın.
• Tsetskhladze G. R. & Vashakidze N. 1994, “Terracotta Figures of Animals from Colchis”. Dialogues d'His¬toire Ancienne 20/1, 109-125.
• Tzanavari K. 2017, “Polychromy, A Decorative Technique of Coroplastic Art”. Eds. P. Adam-Veleni, A. Kou¬kouvou, O. Palli, E. Stefani & E. Zografou, Figurines: A Microcosmos of Clay. Thessaloniki, 53-55.
• Ünlü A & Özsaygı M. 2007, “İzmir İli, Aliağa İlçesi, Gümrük Binası Sondaj Kazısı”. XV. Müze Kazıları ve Kurtarma Sempozyumu. Alanya, 24-26 Nisan 2006. Ankara, 13-24.
• Ürkmez Ö. 2014, “Aiolis Kymesi’nden Samurlu 877 Nekropolisi”. CollAn XIII, 337-381.
• Ürkmez Ö. 2016, “Aiolis Kymesi’nden Samurlu 879 Nekropolisi”. CollAn 15, 156-187.
• Vernant J. P. 1963, “Hestia-Hermès. Sur l’expression religieuse de l’espace et du mouvement chez les Grecs”. L’ Homme: Revue française d’anthropologie 3/3, 12-50.
• Winter F. 1903, Die Typen der Figurlichen Terrakotten III. Berlin – Stuttgart.
• Young R. S. 1951, “Sepulturae Intra Urbem”. Hesperia 20/2, 67-134.