Erzurum Arkeoloji Müzesi’ndeki Kappadokia Krallığı Sikkeleri

Yıl 2021, Cilt: 9, 263 - 272, 29.06.2021

Mesut Ceylan

Öz

Bu çalışma, Erzurum Arkeoloji Müzesi kolek-siyonuna satın alma ve müsadere (mahkeme) yoluyla kaydedilen beş farklı Kappadokia kralına ait toplam 16 gümüş sikkeden oluşmaktadır. İlk kez bir bütün olarak değerlendirilen sikkeler, Simonetta’nın oluşturduğu kataloğa göre kronolojik olarak tarihlendirilerek tanımlanmıştır. Erzurum Arkeoloji Müzesi’ndeki Kappadokia Krallığı sikkeleri, envanterdeki diğer sikkelere oranla az sayıda temsil edilmektedir. Ancak yapılan bu çalışma, ülkemizdeki farklı mü-zelerde yapılacak benzer çalışmalar ve define buluntularıyla elde edilen verilerin karşılaştırılması ve değerlendirilmesine katkı sağlaması açısından önemdir. Yapılan ince-lemelere göre, V. Ariarathes’e ait olan Kat. No. 1’deki sikkenin, kralın daha önceki yıllarda yapılan darplarından ayrılan üslubu ve tanımsız lejant yapısı ile 3. yılında “barbar tarzda” basılan sikkelerinden olduğu tespit edilmiştir. VII. Aria-rathes’e ait olan Kat. No. 2’deki sikke kralın 11. veya 12. yıllarında, Kat. No. 3’deki IX. Ariarathes sikkesi ise, kralın 12. yılında darp edilmiştir. Katalogda 4-9 numarada temsil edilen I. Ariobarzanes sikkeleri ise, kralın 27. (Kat. No. 4), 28. (Kat. No. 5- 6) ve 29. (Kat. No. 7-8) yıllarında basılmıştır. I. Ariobarzanes’e ait Kat. No. 9’daki sikkenin kaçıncı yılda basıldığı belirsizdir. Kat. No. 10-14’deki III. Ariobarzanes sikkeleri kralın 9. yılında, Kat. No. 15’deki sikkesi 11. yılında darp edilmiştir. III. Ariobarzanes’ ait 16 katalog numaralı son sikkenin ise basım yılı belirsizdirr.

Anahtar Kelimeler

Erzurum Müzesi, Kapadokia Krallığı, Sikkeler

Kaynakça

• Arslan M. 2001, “Kapadokya Krallığı Kaman Drahmi Definesi 1997”. Eds. C. Özgünel et al., Günışığında Anadolu. Cevdet Bayburtluoğlu İçin Yazılar. İstanbul, 2-18.
• Arslan M. 2006, “Pontos’tan Karadenize: Bir Adlandırmanın Ardındaki Önyargılar, Varsayımlar ve Gerçekler”. OLBA 14, 63-88.
• Arslan M. 2007, Roma’nın Büyük Düşmanı Mithradates VI Eupator. İstanbul.
• Arslan M. & Bulut E. 2017, “Eskiçağ’da Kappadokia Bölgesi’nin Sınırları”. History Studies, 9/2, 49-65.
• Ballesteros-Pastor L. 2014, “The Meeting Between Marius and Mithridates and the Pontic Policy in Cappadocia”. Cedrus II, 225-239.
• Ballesteros-Pastor L. 2020, “The Origins of the Ariobarzanid Dynasty”. Gephyra 20, 61-78.
• BMC Galatia, Wroth W. 1899, British Museum Catalogues of Greek Coins. Galatia, Cappadocia and Syria, London.
• Bulut E. 2019, “Kappadokia Kralı V. Ariarathes”. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi 2, 148-161.
• Callataÿ F. 2012, “Royal Hellenistic Coinages: From Alexander to Mithradates”. Ed. W. E. Metcalf, The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford-New York, 175-190.
• Ceylan M. 2020a, “Kızılcapınar Definesi’ndeki Düzensiz ve Nadir Sikkeler”. Ed. M. Adak, Geçmişten Günümüze Tarih Araştırmaları. Ankara, 287-304.
• Ceylan M. 2020b, “Erzurum Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Parth Sikkesi”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 24/3, 1238-1254.
• Çizmeli-Öğün Z. 2008, “2006-2007 Yılları Arasında Kültepe Kazılarında Ele Geçen Sikke Buluntuları”. Anadolu/Anatolia 31, 35-41.
• Günaltay Ş. 1987, Yakın Şark IV–II. Bölüm: Romalılar Zamanında Kapadokya, Pont ve Artaksiad Kırallıkları. Ankara.
• Herzfeld E. 1968, The Persian Empire Studies in Geography and Ethnograpy of Ancient Near East. Wiesbaden.
• Hoover O. D. 2012, Handbook of Coins of Northern and Central Anatolia, Pontos, Paphlagonia, Bithynia, Phrygia, Galatia, Lykaonia, and Kappadokia (with Kolchis and the Kimmerian Bosporos), Fifth to First Centuries BC, CNG. Lancaster/London.
• Howgego C. 1998, Sikkelerin Işığında Eskiçağ Tarihi. Çev. O. Tekin. İstanbul.
• IGCH 1973, Thompson M., O. Mørkholm & C. M. Kraay (Eds.), An Inventory of Greek Coin Hoards.
• Ireland S. 2000, Greek, Roman, and Byzantine Coins in the Museum at Amasya (Royal Numismatic Society Special Publication No. 33). London.
• Kaya M. A. 2019, Türkiye'nin Eskiçağ Tarihi III. Hellenistik Dönem. İstanbul.
• Kırlı S., N. Şen & M. Şahin 2017, “Vamık Volkan’ın Tanımladığı Bazı Toplumsal İlmeklerin Antik Kapadokya Sikkelerindeki İzdüşümleri”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 18/2, 147-160.
• Koyuncu C. 2015, Eski Yunan ve Roma Döneminde Kappadokia Bölgesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Köker H. 2016, “Küçük Bir III. Ariobarzanes Eusebios Philoromaios Drahmi Definesi ”. Ed. Z. Çizmeli Öğün, Kaunos/Kbid Toplantıları 3, Anadolu Nümismatik Araştırmaları Çalıştayı: Aadolu/Anatolia (ek dizi I, 3). 20-22 Haziran 2011. Ankara, 39-43.
• Magie D. 1950, Roman Rule in Asia Minor to the End of Third Century after Christ I-II. New Jersey.
• Mørkholm O. 1962, “Some Cappadocian Problems”. NC 2, 407-411.
• Mørkholm O. 1964, “Some Cappadocian Die-Link”. NC 4, 21-25.
• Mørkholm O. 1991, Erken Hellenistik Çağ Sikkeleri. Çev. O. Tekin. İstanbul.
• Ramsay J. T. 1999, “Mithridates, the Banner of Ch'ih-Yu, and the Comet Coin”. Harvard Studies in Classical Philology 99, 197-253.
• Reinach T. 1888, Numismatique Ancienne. Trois royaumes de l’Asie Mineure. Cappadoce, Bithynie, Pont. Paris.
• Sellwood D. 1980, An Introduction to the Coinage of Parthia. London.
• Simonetta B. 1961, “Notes on The Coinage of The Cappadocian Kings”. NC 1, 9-50.
• Simonetta B. 1977, The Coins of the Cappadocian Kings, Typos II. Freiburg.
• SNG Cop. Cappadocia, 1956 (Sylloge Nummorum Graecorum) The Royal Collection of Coins and Medals. Danish National Museum. Uncertain Coins, Cyprus-Cappadocia, Imperial Cistophori. Copenhangen.
• SNG Tüb. Phrygien, 1998 (Sylloge Nummorum Graecorum) Deutschland. Münzsammlung der Universität Tübingen. 6. Heft. Phrygien-Kappadokien. Römische Provinzprägungen in Kleinasien. Nr. 3887-4744. München.
• SNG Aul. Galatien, 1967 (Sylloge Nummorum Graecorum) Deutschland. Sammlung von Aulock. 14. Helft, Galatien-Kappadokien-Kaiserzeitliche Kistophoren, Posthume Lysimachus und Alexander-Tetradrachmen, Incerti. Berlin.
• Soslu S. 2017, “Kappadokia Krallığı’nda Siyasi Evlilikler İle Kurulan İttifaklar”. Tarih Araştırmaları Dergisi 36/61, 9-29.
• Speidel M. A. 2019, “The Hellenistic Kingdom of Cappadocia”. Ed. O. Tekin, Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu (Krallar, İmparatorlar, Kent Devletleri). İstanbul, 118-131.
• Sullivan R. D. 1980, “The Dynasty of Cappadocia”. ANRW II 7. 2, 1125-1168.
• Taşdöner K. 2016, “Anadolu’da Roma’ya Bağımlı Bir Krallık: Kappadokia (İÖ 64-İS 17)”. Tarih Okulu Dergisi 9/XXVII, 25-42.
• Tekin O. 1994, Yapı Kredi Koleksiyonu Grek ve Roma Sikkeleri. İstanbul.
• Tekin O. 2008a, “A Small Hoard of Drachms of Ariobarzanes I and II from Tire Museum”, Eds. İ. Delemen et al., Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu’na 65. Yaş Armağanı Euergetes II. Cilt. Antalya, 1137-1141.
• Tekin O. 2008b, Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş. İstanbul.
• Waddington W. H., Babelon E. & Reinach T. 1925, Recueil général des Monnaies Grecques d’Asie Mineure I, 1: Pont et Paphlagonie. Paris.