Study of the Turkish translation and abbreviation of international health organizations

Yıl 2022, Sayı: 33, 135 - 168, 31.12.2022

İlhami Sığırcı , Simge Yenioğlu

https://doi.org/10.37599/ceviri.1197116

Öz

Translating the names of international organizations into Turkish and creating Turkish abbreviations for them, as in other fields, is crucial with respect to theoretical and applied translation studies. According to the Yearbook of the Association of International Organizations, there are 21 different organizations and 17000 active organizations consistent with the classification within the context of international politics. Since it would not be possible to examine all of them within the spectrum of this study, we will only analyze the translations and abbreviations of the names of global health organizations. Within the framework of this study, we will endeavor to investigate translations and abbreviations of all international health organizations that have been previously made, as well as render the untranslated ones into Turkish and suggest abbreviations for them for the first time. We will try to identify the challenges that are encountered in the translation of these organization names, the frequently used terms and what sort of translation strategies should be employed, while also touching upon the scope of activity regarding these organizations. Although some of these organizations have international status, they are currently not included in the lists of international organizations in Turkey. In order to facilitate the representation of Turkey in the field of international relations and health, it is vitally important that the names of these organizations are translated into Turkish along with the creation of their abbreviations. Within the scope of our study, we will implement a target culture-oriented translation strategy in the translation of international organization names. With regards to the translation methods, we will employ particularly the word-for-word translation method and the borrowing technique. Opting for adopting the terminology that is used in the field of health in the translations will enhance the consistency and clarity significantly throughout the entire translation process. Our essential aim is to establish equivalence between terms and make them understandable by the target audience. We come across different translations of the same organization in many studies and works on international organizations. On the other hand, while the name of an organization is expressed in a very long form in one language, it might also be mentioned in a shorter form in another language.

Anahtar Kelimeler

healt organisations, international organisations, acronyme, translation of organisations, translation

Uluslararası Sağlık Örgütlerinin Türkçeye Çevirisinin ve Kısaltmalarının İncelenmesi

Öz

Diğer alanlarda olduğu gibi Uluslararası örgüt adlarının da Türkçeleştirilmesi ve bunlara Türkçe kısaltmalar oluşturulması kuramsal ve uygulamalı çeviri çalışmaları açısından oldukça önemlidir. Uluslararası Örgütler Birliği’nin Yıllığına (Uluslararası Örgütler Yıllığı, 2021) göre uluslararası politikada temel alınan sınıflandırmaya dayanarak 21 farklı örgüt ve 17000 faal örgüt vardır. Bu çalışma kapsamında bunların tamamını incelemek söz konusu olamayacağından, sadece küresel çaptaki sağlık örgüt adlarının Türkçeye çevirisini ve kısaltmalarını inceleyeceğiz. Bu çalışmada uluslararası sağlık örgütlerinin tamamının daha önce yapılmış olan çevirilerini ve kıslatmalarını inceleyerek, çevirisi yapılmamış olanları da ilk defa bu çalışma kapsamında Türkçeye aktararak kısaltma önerisinde bulunacağız. Bu örgüt adlarının çevirisinde güçlüklerin nelerden kaynaklandığını, sıklıkla kullanılan terimlerin neler olduğunu, ne tür çeviri stratejisi kullanmak gerektiğini belirtmeye çalışacağız. Zira bu örgütlerin bazıları uluslararası olmasına rağmen Türkiye’de yer alan uluslararası örgüt listelerinde hiç yer almamaktadır. Uluslararası ilişkiler ve sağlık alanında Türkiye’nin temsili için bu örgüt adlarının Türkçeye çevrilmesi ve kısaltmalarının oluşturulması zorunluluktur. Çalışmamız kapsamında uluslararası örgüt adlarının çevirisinde hedef kültür odaklı bir çeviri stratejisi uygulayacağız. Çeviri yöntemleri olarak özellikle sözcüğü sözcüğüne çeviri yöntemine ve ödünç alma stratejisine başvuracağız. Çevirilerde sağlık alanında kullanılan terimceyi yeğleyeceğiz, bu da tüm çeviri süreci boyunca tutarlılığa ve anlaşılırlığa önemli ölçüde katkı sağlayacaktır. Özellikle terimler arasında eşdeğerliliğin sağlanması ve erek kitle tarafından kolay anlaşılabilir olması temel amacımızı oluşturacaktır. Zira pek çok çalışmada ve uluslararası örgütler konusunda oluşturulan listeleme girişimlerinde aynı örgütün farklı çevirisi ile karşı karşıya kalmaktayız. Diğer yandan bir dilde örgütün adı çok uzun bir biçimde ifade edilirken, diğer dilde kısa bir biçimde adlandırılması da söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

sağlık örgütleri, uluslararası örgütler, kısaltma, örgüt çevirisi, çeviri

Kaynakça

• Acar, K. (2016). İlk baskıdan bugüne TDK Türkçe Sözlük’te kullanılan kısaltmalar, TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 8, 75-92. DOI: 10.12992/TURUK261
• Ateş, D. (2014). Uluslararası örgütler devletlerin örgütlenme mantığı. Dora Yayıncılık.
• Başak, C. (2010). Uluslararası Örgütler. Seçkin Yayıncılık.
• Çağıran, M. E. (2013). Uluslararası Örgütler. Turhan Kitabevi.
• Çakmak, H. (2014). Uluslararası ilişkiler: Giriş, kavramlar ve teoriler. Doğu Kitabevi.
• Çalış, Ş. (2006) Uluslararası örgütler ve Türkiye. Çizgi Kitabevi.
• Dayınlarlı, K. (2013). Hukuk terimleri sözlüğü (Fransızca-Türkçe). 4. Baskı. Dayınlarlı Yayıncılık.
• Erkan, M. (2016). Türkçede kısaltmalar ve bu alandaki çalışmalar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42).
• Hasgüler, M., & Uludağ M. (2007). Devletlerarası ve hükümetler dışı uluslararası örgütler: Tarihçe-organlar-belgeler-politikalar. Alfa Yayınları. https://sozluk.gov.tr/dosyalar/KurumVeKurulusAdlarininKisaltmalari.pdf
• Kardaş, Ş., & Balcı, A. (2014). Uluslararası ilişkilere giriş. Küre Yayınları.
• Karluk, R. (2007). Küreselleşen dünyada uluslararası kuruluşlar. Beta Yayınları.
• Özgöker, U. (2011). Uluslararası siyasi, askeri ve ekonomik örgütler. Dar Yayınları.
• Özşahin, M. (2017). Kısaltmalar, kırpma sözler ve yapı özellikleri. International Journal of Language Academy. 5, 441-448. DOI: http://dx.doi.org/10.18033/ijla.
• Sığırcı, İ. (2000). Terimbilimde tekanlamlılık sorunu, Dil Dergisi/Language Journal, 95, 19-25.
• Sığırcı, İ. (2006). Fransızcadan Türkçeye geçmiş sözcüklerin ses ve anlam değişimleri açısından incelenmesi. Dilbilim, 16, 33-52. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/11365
• Sığırcı, İ. (2015). Türkiye’nin üyeliği açısından Avrupa Birliği dil ve kültür politikaları, International Journal of Language Academy, 3(8), 93-97. Doi: http://dx.doi.org/10.18033/ijla.267
• Sığırcı, İ. (2016). In the process of the membership of Turkey to the European Union technical dictionaries of Turkish. International Journal of Language Academy. 4/1(10), 115-123. Doi: 10.18033/ijla.347
• Sığırcı, İ. (2017). Avrupa Birliği sürecinde Türkiye’nin çeviri ve terim sorunları, Social Sciences Journal, 3(11), 1668-1674.
• Sönmezoğlu, F. (2017). Uluslararası ilişkiler sözlüğü, 5.Baskı. İstanbul. Der Yayınları.
• Tok Z. (2019). Uluslararası kısaltmaların Türkçeye çevirisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 14, 15-23. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/672700.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (t.y.). Kurum ve kuruluş adlarının kısaltmaları.
• Uluslararası Örgütler Yıllığı. (2021). https://uia.org/ybio/
• Virally, M. (1990). Le droit international en devenir. Armand Colin.
• Yenioğlu S. (2020). Uluslararası örgüt adlarının Türkçeye çevirisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniersitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.