Çocuk Cinsel İstismarına Yönelik Müdahale Basamakları Ve İşlevlerinin Kuramsal Olarak İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 5, 61 - 77, 25.06.2020

Faruk Caner Yam

https://doi.org/10.36731/cg.636351

Cited By: 2

Öz

Bu
araştırmada çocuk cinsel istismar olgusunun belirtileri, çocuk üzerindeki
etkileri ve çocuk istismarına yönelik müdahale basamaklarının açıklanması
amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda alan yazında yapılmış olan araştırma
sonuçları ile birlikte çocuk cinsel istismar olgusunun müdahale basamaklarının
ve bu müdahale basamaklarının etkili olma düzeyleri tartışılmıştır. Yapılan
inceleme sonucunda okul temelli önleyici çalışmaların, çocukların cinsel
istismar mağduru olma oranlarındaki düşüşler üzerinde etkili olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Ayrıca istismar mağduru çocukların istismar hikâyesinin
alınmasında, oyun terapinin, resim çizme ve öykü çalışmalarının istismar
mağduru çocuğun kaygısı üzerinde olumlu etkiye sahip olduğu görülmüştür. Diğer
açıdan cinsel istismar olayı sonrasında mağdur olan çocukların sağaltım
sürecinde travma odaklı bilişsel davranışçı terapinin deneysel olarak
kanıtlanmış en etkili yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan
değerlendirme çalışmasının sonuçları ilgili alan yazın ışığında tartışılmış ve
araştırmacılar ile politika üreticilerine çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocuk cinsel istismarı, müdahale basamakları, tedavi

Kaynakça

• Akduman G, Ruban C, Akduman B, Korkusuz İ. (2005). Çocuk istismarı ve ihmali: psikiyatrik yönleri. Adli Psikiyatri Dergisi, 3, 9-14.
• Acehan, S., Bilen, A., Ay, M. O., Gülen, M., Avci, A., & İçme, F. (2013). Çocuk istismarı ve ihmalinin değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 591-614.Avellar SA, Supplee LH.(2013). Effectiveness of home visiting in ımproving child health and reducing child maltreatment. Pediatrics, 132 (2), 90-99.
• Aktepe, E., Işık, A., Kocaman, O., Eroğlu, F. Ö. (2013). Bir üniversite hastanesinde değerlendirilen cinsel istismar mağduru çocuk ve ergenlerin demografik ve klinik özellikleri. New Symposium Journal, 51 (2), 115-120.
• Alaggia, R. (2005). Disclosing the trauma of child sexual abuse: A gender analysis. Journal of loss and Trauma, 10(5), 453-470.
• Ayan, S., & Gökkaya, V. B. (2018). Child sexual abuse: The relationship between the type of abuse and the risk factors. Journal of Human Sciences, 15(2), 816-822.
• Berliner, L. & Saunders, B.E. (1996). Treating fear and anxiety in sexually abused children: Results of a controlled 2-year follow-up study. Child Maltreatment, 1(4), 294-309.
• Bulut, S. (2016). Erken çocukluk dönemi cinsel istismarının psikodinamik oyun terapisiyle teşhisi ve tedavisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 131-144.
• Bozkurt, G., Yorulmaz, C. ve Düzkaya, D. S. Çocuklarda cinsel istismara bağlı travma sonrası stres bozukluğu: Olgu analizi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(2), 68-74.
• Cohen, J.A., Mannarino, A.P. (1993). A treatment model for sexually abused preschoolers. Journal of Interpersonal Violence, 8, 115-131.
• Cohen, J. A., & Mannarino, A. P. (1996). A treatment outcome study for sexually abused preschool children: Initial findings. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 35(1), 42-50.
• Cohen, J.A., & Mannarino, A.P. (1998). Interventions for sexually abused children: Initial treatment findings. Child Maltreatment, 3, 17-26.
• Çeçen, A. R. (2007). Çocuk cinsel istismarı: Sıklığı, etkileri ve okul temelli önleme yolları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(1).
• Dube, R., ve Herbert,M. (1988). Sexual abuse of children under 12 years of age: A review of 511 cases. Child Abuse and Neglect, 12,321-330.
• Davis, K.M., Gidyez,C.A.(2001). Review: School based child sexual abuse prevention programs are effective for improving prevention skills and knowledge. Evidence Based Mental Health, 2,12-14.
• Deblinger, E., Lippmann, J., & Steer, R. (1996) Sexually abused children suffering posttraumatic stress symptoms: Initial treatment outcome findings. Child Maltreatment, 1, 310- 32.
• Deblinger, E., McLeer, S.V. ve Henry, D. (1990) Cognitive behavioural treatment for sexually abused children suffering post-traumatic stress disorder: preliminary findings. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry 29, 747-52.
• Durlak, J. A., Furnham, T. ve Lampman, C. (1991). Effectiveness of cognitive-behaviour therapy for maladapting children: A meta-analysis. Psychological Bulletin 110, 204-214.
• Dönmez, Y. E., Soylu, N., Özcan, Ö. Ö., Yüksel, T., Demir, A. Ç., Bayhan, P. Ç., & Miniksar, D. Y. (2014). Cinsel istismar mağduru çocuk ve ergen olgularımızın sosyodemografik ve klinik özellikleri. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 21(1), 44-48.
• DeVoe, E. R., & Faller, K. C. (1999). The characteristics of disclosure among children who may have been sexually abused. Child Maltreatment, 4(3), 217-227.
• Dedeler, M., Öpöz, T., & Öztürk, C. (2016). Çocukluk Çağı Cinsel İstismarına Yönelik Tedavi ve Önleme Yaklaşımları: Bir Gözden Geçirme. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 3(1), 1-16.
• Eslek, D. (2018). Erken ergenlik döneminde çocuk cinsel istismarını önleme programının etkililiğinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Fang X, Fry DA, Brown DS, Mercy JA, Dunne MP, Butchart AR, Corso PS, Maynzyuk K, Dzhygyr Y, Chen Y, McCoy A, Swales DM. (2015). The burden of child maltreatment in the East Asia and Pacific region. Child Abuse & Neglect, 42, 146-162.
• Fergusson, D. M., Horwood, L. J., & Lynskey, M. T. (1996). Childhood sexual abuse and psychiatric disorder in young adulthood: II. Psychiatric outcomes of childhood sexual abuse. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 35(10), 1365-1374.
• Finkelhor, D. (1990). Sexual abuse in a national survey of adult men and women: prevalence, characteristics and risk factors. Child Abuse and Neglect, 14, 19-28.
• Feiring, C., Taska, L., & Lewis, M. (1999). Age and gender differences in children’s and adolescents’ adaptation to sexual abuse. Child Abuse & Neglect, 23(2), 115-128.
• Fergusson, D. M., Horwood, L. J., & Lynskey, M. T. (1997). Childhood sexual abuse, adolescent sexual behaviors and sexual revictimization. Child Abuse & Neglect, 21(8), 789-803.
• Gilbert, R., Widom, C. S., Browne, K., Fergusson, D., Webb, E., & Janson, S. (2009). Burden and consequences of child maltreatment in high-income countries. The lancet, 373(9657), 68-81.
• Gümüş, A. E. (2017). Çocuk cinsel istismarı şüphesinin bildirimi öncesinde çocukla yapılacak ilk görüşme. Klinik Psikiyatri Dergisi, 20(1), 45-58.
• Geldard, K., & Geldard, D. (2013). Ergenler ve gençlerle psikolojik danışma. (Çev. Ed. M. Pişkin). Nobel Akademik Yayıncılık, İstanbul.
• Grubbs, G. A. (1995). A comparative analysis of the sandplay process of sexually abused and nonclinical children. The Arts in Psychotherapy.
• Gibson, L. E., & Leitenberg, H. (2000). Child sexual abuse prevention programs: Do they decrease the occurrence of child sexual abuse?. Child Abuse & Neglect, 24(9), 1115-1125.
• Goodman-Brown TB, Edelstein RS, Goddman GS, Jones DP, Gordon DS. Why children tell: A model of children's disclosureof sexual abuse. Child Abuse Negl 2003; 27: 525-540.Aktepe, E., Hesapcıoğlu, S. T., & Kandil, S. (2010). Cinsel istismar mağduru olan çocukların başvuru şekilleri, klinik ve sosyodemografik özellikleri.. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 17(4), 15-21.Herman, L. (1997). Goodenough fairy tales for resolving sexual abuse trauma. The Arts in Psychotherapy, 24(5), 439-445.
• Homeyer, L.E., ve Landreth, G.L. (1998). Play therapy behaviors of sexually abused children. International Journal of Play Therapy, 7(1), 49-71.
• Hershkowitz, I., Lanes, O., & Lamb, M. E. (2007). Exploring the disclosure of child sexual abuse with alleged victims and their parents. Child Abuse & Neglect, 31(2), 111-123.
• Hershkowitz, I. (2002). The role of facilitative prompts in interviews of alleged sex abuse victims. Legal and Criminological Psychology, 7(1), 63-71.
• Irmak, T. Y., Kızıltepe, R., Aksel, Ş., Güngör, D. ve Eslek, D. (2018). Mika ile kendimi korumayı öğreniyorum: cinsel istismarı önleme programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, 33(81), 41-61.
• Jenny, C., Roesler, T. A., ve Poyer, K. L. (1994). Are children at risk for sexual abuse by homosexuals? Pediatrics, 94, 41-44.
• Karakaya, E., ve Öztop, D. B. (2013). Cognitive behavioral therapy in children and adolescents with anxiety disorder. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 2(1), 10-24.
• Katz, C., Barnetz, Z., ve Hershkowitz, I. (2014). The effect of drawing on children's experiences of investigations following alleged child abuse. Child Abuse & Neglect, 38, 858-867.
• Kaytez, N., Yücelyiğit, S., Kadan, G. (2018). Child abuse and solution proposals. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 18-24.
• Kır, E. (2013). Çocuklara yönelik cinsel taciz ve istismara karşı önleyici eğitim çalışmaları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 71(1), 785-800.
• King, N. J., Tonge, B. J., Heyne, D., Pritchard, M., Rollings, S., Young, D., Myerson, N. Ve Ollendick, T. H. (1998). Cognitive behavioural treatment of school-refusing children: a controlled evaluation.Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry 37, 395-403.
• Koçtürk, N. (2019). Tekrarlanan cinsel istismar mağduriyeti ve okul ortamında yapılması gerekenler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 965-990.
• Koçtürk, N. (2018). Çocuk ihmalini ve istismarını önlemede okul çalışanlarının sorumlulukları. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 38-47.
• Lereya ST, Samara M, Wolke D. (2013). Parenting behavior and the risk of becoming a victim and a bully/victim: A meta-analysis study. Child Abuse & Neglect, 37; 1091–1108.
• Lipsey, M. W. & Wilson, D. B. (1993). The efficacy of psychological, educational, and behavioral treatment: Confirmation from meta-analysis. American Psychologist, 48(12), 1181-1209.
• Lundgren R, Amin A. (2015). Addressing ıntimate partner violence and sexual violence among adolescents: Emerging evidence of effectiveness. Journal of Adolescent Health,56, 542-550.
• Mannarino, A. P, Cohen, J. A. (1986). A clinical-demographic study of sexually abused children. Child Abuse and Neglect, 10, 17-23.
• Paine, M. L., & Hansen, D. J. (2002). Factors influencing children to self-disclose sexual abuse. Clinical Psychology Review, 22(2), 271-295.
• Pelcovitz, D., Kaplan, S., Goldenberg, B., Mandel, F., Lehane, J., & Guarrera, J. (1994). Post-traumatic stress disorder in physically abused adolescents. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 33(3), 305-312.
• Renvoize, J., (1993). Innocence Destroyed: A Study of Sexual Abuse. London: Routledge.
• Ronen, T. (1993). Intervention package for treating encopresis in a 6-year-old boy: a case study. Behavioural Psychotherapy 21, 127-35.
• Ronen, T., Rahav, G. ve Wozner, Y. (1995). Self-control and enuresis. Journal of Cognitive Psychotherapy: an International Quarterly, 9, 249-58.
• Süler, M. (2018). Çocuk ve ergenlerde bilişsel davranişçi terapi uygulamalari: Bir gözden geçirme. Çocuk Ve Medeniyet Dergisi, 2(3), 20-42.
• Sternberg KJ, Lamb ME, Hershkowitz I, Esplin PW, RedlichA, Sunshine N. (1999). The relation between investigative utterance types and the informativeness of child witnesses. Journal of Applied Developmental Psychology, 17(3), 439-451.
• Shapiro DL, Levendosky AA. (1999). Adolescent survivors of childhood sexual abuse: the mediating role of attachment style and coping in psychological and interpersonal functioning. Child Abuse and Neglect, 23, 1175-1191.
• Sánchez-Meca, J., Rosa-Alcázar, A. I., & López-Soler, C. (2011). The psychological treatment of sexual abuse in children and adolescents: A meta-analysis. International journal of clinical and health psychology, 11(1).
• Saunders, B.E., Berliner, L., & Hanson, R.F. (Eds.). (2003). Child Physical and Sexual Abuse: Guidelines for Treatment (Final Report: January 15, 2003). Charleston, SC: National Crime Victims Research and Treatment Center.
• Sandalcı, F. (2004) Aile içinde ve dışında uğradığı cinsel istismar nedeni ile korunma altına alınan ve shçek genel müdürlüğüne bağlı kuruluşlarda bakılan çocukların sosyo-demografik özellikleri ve korunma süreçleri. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Soylu, N., Şentürk, B. P., Ayaz, M., Sönmez, (2012). Cinsel İstismar mağduru çocuk ve ergenlerde ruh sağlığını etkileyen etkenlerin araştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 292-298.
• Şimşek Ş, Çığıl Fettahoğlu E, Özatalay E. Cinsel istismara uğramış çocuklarda ve ebeveynlerinde travma sonrası stres bozukluğu. Dicle Tıp Dergisi 2011; 38(3):318-324.
• Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
• Tackett KK. (2002). The health effects of child abuse: four pathways by which buse can influence health. Child Abuse Neglect, 26, 715-29.
• Teeuw AH, Derkx BH, Koster WA, van Rijn RR. Detection of child abuse and neglect at the emergency room. Eur J Pediatr. 2012; 171: 877-85.
• Vural P, Uçar HN, Eray Ş, Çolpan M, Kocael Ö. (2013). Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi hastanesi çocuk psikiyatrisi polikliniğine yönlendirilen adli olguların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 39 (1), 49-53.
• van Bijleveld, G. G., Dedding, C. W., & Bunders‐Aelen, J. F. (2015). Children's and young people's participation within child welfare and child protection services: a state‐of‐the‐art review. Child & Family Social Work, 20(2), 129-138.
• Viviani, A. M. (2011). Counselor meaning-making: Working with childhood sexual abuse survivors.
• Young, J., Brown, P. F. (1996). Cognitive behaviour therapy for anxiety: practical tips for using it with children. Clinical Psychology Forum 91, 19-21.
• Yağmur, F., Öztop, D. B. ve Asil, H. (2008). Çocukların cinsel istismarı. Çocuk Dergisi, 8(2), 77-80.
• Weisz, J. R., Weiss, B., Han, S. S., Granger, D. A., & Morton, T. (1995). Effects of psychotherapy with children and adolescents revisited: A meta-analysis of treatment outcome studies. Psychological Bulletin, 117, 450-468.
• Webster, R. E. (2001). Symptoms and long term outcomes for children who have been sexually assaulted. Psychology in the schools, 38(6), 533-537.
• Walsh, C., et. al. (2002) The relationship between parental psychiatric disorder and child physical and sexual abuse: Findings from the Ontario Health Supplement, Child Abuse & Neglect, 26(1): 11-22.
• http://capacares.org/april-is-national-child-abuse-prevention-month/
• Yılmaz, E. B. (2013). Çocuk istismarının önlenmesinde kullanılan programlar ve özellikleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(4), 255-259.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seckin Yayınları.