Dijital Kamusal Alanda Nefret Söyleminin Gölgesinde Kadın Temsili: Miss Turkey 2024 Örneği Üzerinden Bir Analiz

Yıl 2025, Sayı: 30, 17 - 31, 17.09.2025

Selver Mertoğlu , Gizem Azboy

https://doi.org/10.32952/communicata.1703204

Öz

Yurttaşların ortak çıkarlarını müzakere edebildikleri bir ortam olarak kamusal alan dijitalleşmenin etkisiyle birlikte Habermas’ın da belirttiği üzere yapısal bir dönüşüme uğramıştır. Bu yapısal dönüşümün kamusal alan için sağladığı potansiyeller kadar neden olduğu sorunları da dikkate almak gerekmektedir. Bu çalışmada, Miss Turkey 2024 birincisi İdil Bilgen’e yönelik dijital kamusal alanlarda üretilen cinsiyetçi ve ayrımcı söylemler, nefret söylemi çerçevesinde ele alınmıştır. Bilgen’in birinciliği sonrası sosyal medya platformlarında maruz kaldığı söylemler incelenerek, dijital kamusal alanın toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini nasıl yeniden ürettiği ve nefret söyleminin bu süreçteki rolü tartışılmıştır. Bu nedenle X sosyal medya platformunda 11 Eylül 2024 ile 25 Eylül 2024 tarihleri arasında İdil Bilgen ile ilgili yapılan paylaşımlar ve Instagram ara yüzünde bulunan arama motoru kullanılarak “İdil Bilgen” adıyla yapılan aramada çıkan hesaplardan onaylı olarak belirtilen hesapta yer alan videoya yapılan yorumlar MAXQUADA programı kullanılarak oluşturulan kategoriler çerçevesinde analiz edilmiştir. Nitel içerik analizi kullanılarak yapılan incelemede, dijital kamusal alanın sağladığı potansiyellerin yanı sıra neden olduğu toplumsal sorunların, özellikle cinsiyetçilik ve nefret söylemi bağlamında daha iyi anlaşılması hedeflenmiştir. Yapılan analiz sonucunda dijital kamusal alan olarak belirtilen sosyal medya mecralarında belirlenen örneklem çerçevesinde cinsiyetçi yorumların nefret söylemi içerdiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Kamusal Alan , Dijitalleşme , Cinsiyetçi Söylem , Nefret Söylemi , İdil Bilgen

Female Representation in the Shadow of Hate Speech in the Digital Public Sphere: An Analysis Based on the Case of Miss Turkey 2024

Öz

The public sphere, as an environment where citizens can negotiate their shared interests, has undergone a structural transformation with the impact of digitalization, as Habermas points out. It is necessary to consider the problems caused by this structural transformation as much as the potential it provides for the public sphere. In this study, sexist and discriminatory discourse against Miss Turkey 2024 winner İdil Bilgen in digital public spaces is analyzed within the framework of hate speech. By examining the discourses that Bilgen was exposed to on social media platforms after her first place, we discuss how the digital public sphere reproduces gender inequalities and the role of hate speech in this process. For this reason, the posts about İdil Bilgen on social media platform X between September 11, 2024, and September 25, 2024, and the comments on the video on the account specified as approved from the accounts that appeared in the search for “İdil Bilgen” using the search engine on the Instagram interface were analyzed within the framework of categories created using the MAXQUADA program. Using qualitative content analysis, the analysis aimed to understand better the potentials provided by the digital public sphere and the social problems it causes, especially in the context of sexism and hate speech. As a result of the analysis, it was observed that sexist comments in the social media channels specified as digital public spaces contain hate speech within the framework of the sample determined.

Anahtar Kelimeler

Digital Public Sphere , Digitalisation , Sexist Discourse , Hate Speech , İdil Bilgen

Kaynakça

• Alanka, D. (2024). Nitel bir araştırma yöntemi olarak içerik analizi: Teorik bir çerçeve. Kronotop İletişim Dergisi, 1(1), 64–84.
• Arık, A. (1992). Psikolojide bilimsel yöntem. İstanbul Üniversitesi Basımevi.
• Avşar, B., & Varış, M. (2022). Sosyal medyada nefret söylemi. TRT Akademi, 7(14), 347–359. https://doi.org/10.37679/trta.1064003
• Aziz, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. Nobel Yayınları.
• Bilge, R. (2016). Sosyal medyada nefret söyleminin inşası ve nefret suçlarına ilişkin yasal düzenlemeler. Yeni Medya, 1(1), 1–14.
• Biricik, Z. (2022). Sosyal medyada ünlülere yönelik nefret söylemi: Twitter üzerine bir inceleme. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 5(10), 1403–1420. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.1106
• Butler, J. (1990). Gender trouble: Feminism and the subversion of identity. Routledge.
• Castaño-Pulgarín, S. A., Suárez-Betancur, N., Tilano Vega, L. M., & Herrera López, H. M. (2021). Internet, social media and online hate speech: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 58, 101608. https://doi.org/10.1016/j.avb.2021.101608
• Chakraborty, T., & Masud, S. (2022). Nipping in the bud: Detection, diffusion and mitigation of hate speech on social media. arXiv preprint arXiv:2201.00961. https://arxiv.org/abs/2201.00961
• Council of Europe. (2022). Recommendation CM/Rec(2022)16 of the Committee of Ministers to member States on combating hate speech and its explanatory memorandum. Council of Europe Publishing. https://rm.coe.int/cm-rec-2022-16-combating-hate-speech/1680a67955
• Çimen, Ü. (2024). İtiraf toplumunda mahremiyetin kamusallaşması ya da akışkan modern dünyada mahremiyetin anlam yitimi. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 45, 29–51. https://doi.org/10.17829/turcom.1373166
• Demir, S. T., & Özcan, A. (2021). Sosyal medya ve linç kültürü. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 56, 1–15. https://doi.org/10.47998/ikad.957544
• Duman, Ö. D. (2024). Dijital medyada nefret söylemi: “6284 Sayılı Kanun” örneği. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 7(2), 603–627. https://doi.org/10.33708/ktc.1503165
• Duverger, M. (1980). Metodoloji açısından sosyal bilimlere giriş (Ü. Oskay, Çev.). Bilgi Yayınevi.
• Fraser, N. (1990). Rethinking the public sphere: A contribution to the critique of actually existing democracy. Social Text, 25(26), 56–80.
• Gümüş, S. (2023). Nefret söylemi mecrası olarak sosyal medya: Ekşi Sözlük’te “Bizim Çocuklar” örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 293–306. https://doi.org/10.52642/susbed.1287794
• Güzelkokar, M. A. (2014). Dijital medyada fanatizm: Futbola ilişkin sosyal ağlarda nefret söylemi (Tez No: 375047). [Yüksek lisans tezi, Galatasaray Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Habermas, J. (1991). The structural transformation of the public sphere: An inquiry into a category of bourgeois society. Polity Press.
• Karaboğa, D., & Işık, M. (2022). Dijital şiddet ve nefret söylemi. Spor, Eğitim ve Çocuk, 2(1), 1–26. https://doi.org/10.5505/sec.2022.54254
• Karan, U. (2018). Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru (El Kitapları Serisi – 2). Avrupa Konseyi.
• Maarouf, A., Pröllochs, N., & Feuerriegel, S. (2024). The virality of hate speech on social media. ArXiv preprint arXiv:2210.13770. https://arxiv.org/abs/2210.13770
• Merdin, M. (2023). Dijital oyun reklamlarında oyuncular tarafından üretilen nefret söylemleri. Selçuk İletişim Dergisi, 16(1), 34–62. https://doi.org/10.18094/josc.1203241
• Papacharissi, Z. (2002). The virtual sphere: The internet as a public sphere. New Media & Society, 4(1), 9–27.
• Rhode, D. L. (2010). The beauty bias: The injustice of appearance in life and law. Oxford University Press.
• Sarışın, M. (2022). Toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin yeni yüzü: Dijital şiddet. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 8(2), 257–285. https://doi.org/10.21798/kadem.2022.118
• Türk Ceza Kanunu. (2004, Ekim 12). 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu. Resmî Gazete (Sayı: 25611. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf
• Uçar, A. K. (2021). Nefret söylemi, dijital linç ve Twitter. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(77), 3110–3115. https://doi.org/10.26450/jshsr.2894
• Wilson, R. A., & Land, M. K. (2021). Hate speech on social media: Content moderation in context. Connecticut Law Review, 52(3), 1029–1075. https://opencommons.uconn.edu/law_review/449
• Wolf, N. (1991). The beauty myth: How images of beauty are used against women. William Morrow and Company.
• Yılmaz, A. (2022). Tüm yönleriyle nefret söylemi. HDV Yayınları.
• Yılmaz, A., & Kotanlı, Ş. (2015). Medyada ideal kadının moda üzerinden temsili ve moda programlarının tüketime yönlendirmedeki rolü. Atatürk İletişim Dergisi, 8, 65–98.