Termal Turizm Yapıları Özelinde Mimari Kimlik Analizi ve Etkileşim Şemasının Oluşturulması: Pamukkale – Karahayıt Örneği

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 283 - 302, 29.12.2020

Ayten Begüm Aköz Şefika Gülin Beyhan

Öz

Çevreye ilişkin sosyal, kültürel ve fiziksel özellikler, tasarıma veri sağlayarak yere özgü mimari biçimlerin oluşmasında etkili olmuş ve her çevre kendi kimliğini üretmiştir. Bir bölgenin/yerleşimin/kentin kimliğinin oluşmasında en önemli unsurlardan biri, bina/bina gruplarının kimliğini ortaya koyan mimari kimliktir. Çalışmada, termal turizm faaliyetlerinin gerçekleştiği Karahayıt bölgesinde, 4 ve 5 yıldızlı termal turizm yapılarının mimari biçimlenme ve yerleşme özelliklerinin oluşmasına etki eden ölçütlerin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bölgede farklı konularda yapılmış çalışmalar mevcut olmakla birlikte, konaklama tesisleri özelinde gerçekleştirilen mimari kimlik analizi özgün ve ilk olma özelliği taşımaktadır. Çalışmada, literatür araştırmaları yapılarak ‘Mimari Kimlik Analiz Şeması’ oluşturulmuştur. Bu şema doğrultusunda ise, yerinde gözlem ve derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizlerden elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, mimarın yerleşim ölçeğindeki kararları vermesindeki en önemli faktörün çevresel özellikler olduğu görülmüştür. Bina ölçeğinde verilen kararlarda ise çevresel özelliklerin yanı sıra yasal faktörlerin de etkili olduğu görülmektedir. Elde edilen bulguların yorumlanması ve mimari kimlik bileşenlerinin doğrudan veya dolaylı olarak birbirleri ile etkilenme biçiminin tespit edilmesiyle ‘Mimari Kimlik Etkileşim Şeması’ oluşturulmuştur. Bu şema, bölgenin termal turizm mimarisinin araştırılması ve geleceğe dair planlama tasarım stratejilerinin hazırlanması, tasarım rehberleri içeriğinde bir çalışmanın yürütülebilmesi, farklı bölgelerdeki termal turizm mimarisi karşılaştırmalarının yapılması, elde edilen mimari kimliğin turizm yapılarındaki yerinin tespit edilmesi ve birtakım iyileştirme müdahalelerini gerçekleştirmesi açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Konaklama yapıları, mimari biçimlenme, mimari kimlik, termal turizm, Karahayıt

Kaynakça

• Akbulut G., 2010. Türkiye’de Kaplıca Turizmi ve Sorunları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1): 35-54.
• Akkaya D. H., Usman E. E. (2012). Temalı Otel: Yok-Mekanla Var Edilmeye Çalışılan ‘Kurmaca Mekân’. Tasarım+ kuram dergisi, 7(11-12): 67-82.
• Anonim, 2018a. Tarihçe. http://www.pamukkale.gov.tr/tr/Genel-Bilgiler-Denizli/Tarihce (E.T. 11.04.2018)
• Anonim, 2018b. İklim Özellikleri. http://www.pamukkale.gov.tr/tr/Genel-Bilgiler-Denizli/Iklim-Ozellikleri (E.T. 11.04.2018)
• Anonim, 2019a. Pamukkale’nin Kırmızı Rakibi Karahayıt. http://www.hurriyet.com.tr/pamukkale-nin-kirmizi-rakibi-karahayit-4015314 (E.T. 25.08.2019)
• Anonim ,2019b. https://www.dogathermalhotel.com (E.T. 20.04.2019)
• Anonim ,2019c. https://www.richmondhotels.com.tr (E.T. 20.04.2019)
• Anonim ,2019d. Spa Hotel Colossae Thermal. http://www.topictatil.com (E.T. 20.04.2019)
• Anonim ,2019e. Pam Thermal Hotel Clinic Spa, Lycus River Hotel, Polat Thermal Hotel, Herakles Thermal Hotel, https://www.etstur.com (E.T. 20.04.2019)
• Anonim, 2019f. Sebur Ninova Thermal. https://www.tatilsepeti.com
• Ayyıldız S., Ertürk F., 2017. Kentsel Kimlik Bileşenleri ile Yerel Kimliğin İzlerini Sürmek: Kapanca Sokak Örneği. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 2(1): 65-88 DOİ: 1026835/my.271053
• Benneth M., King B., Milner N., M., 2004. The health resort sector in Australia: A positioning study. Journal of Vacation Marketing, 10(2): 122-137.
• Bertan S., (2010). Pamukkale Destinasyonunda Termal Turizm Faaliyetleri ve Yöreyi Ziyaret Eden Turistler Üzerinde Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi, 4:129-137.
• Beyhan Ş., G., 2004. Kültürel Süreklilik ve Çağdaş Gereksinmeler Bağlamında Sürdürülebilir Turizm Ve Kimlik Kavramsal Modeli: Pamukkale örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. Beyhan Ş.G., Ünügür S.M., 2005. Çağdaş Gereksinmeler Bağlamında Sürdürülebilir Turizm ve Kimlik Modeli. İtüdergisi/a 4(2): 79-87.
• Beyhan Ş.G., Ünügür S.M., 2006. Turizm Yapılarında Kimlik Sorunu ve Belek-Kemer Örnekleme Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(2): 262-273.
• Doğaner S., 1996. Anadolu’nun Coğrafi Mirası Pamukkale. Türk Coğrafya Dergisi, 31: 7-38
• Erman O., Yılmaz, N., 2017. Mimari Tasarımda Konsept ve Bağlam İlişkisi Üzerine. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 10: 96-115. DOİ: 10.17365/TMD.2017.1.012.x
• Gündüz O., 2005. Kentlerimizin Kimlik Sorunu ve İzmir Örneği. I. Uluslararası Mimar Sinan Sempozyumu. 11-12 Nisan 2005, Edirne, ss.49-58
• Güney Ege Kalkınma Ajansı, 2009. Bir Denizli Seyehati. 118s.
• Güvenç C., 2007. Türkiye'deki Termal Turizm Tesislerinin Planlama ve Tasarım İlkelerine İlişkin Bir Model Önerisi, Çanakkale örneği. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Kancıoğlu M., 2006. İmaj, Kimlik ve Anlam Oluşturma Biçimlerinin Turizm Binaları Üzerinde İncelenmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 11(1): 33-43.
• Kodal G., Demirel Ö., 2014. Trabzon Kenti Ortahisar Bölgesi Tarihi Aksının Kent Kimlik Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 1(1): 1-23.
• Ocakçı M., Aydın Türk T., 2012. Kentsel Kimlik. Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük. Ed. Ersoy M. İstanbul, ss.226-228.
• Önez Z., 2008. Özel Çevre Koruma Bölgeleri Yönetim Sorunları Kapsamında: Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi. Akademik İncelemeler, 3(1), 55-73.
• Özdemir C., 2001. Kimlik ve Söylem. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2: 107-122.
• Pamukkale Belediyesi, 2017. Karahayıt Uygulama İmar Planı Hükümleri.
• Pena O., 1987. Mission Health Spa. Architecture Faculty or the College of Architecture of Texas Tech University, P.H.D Thesis, San Antonio, Texas.
• Prohansky H., M., Fabıan A., K., Kamınoff R., 1983. Place-identity: Physical World Socialization of the Self. Journal of Environmental Psychology, 3: 57-83.
• Şemşimoğlu Erhan, E., 2010. Türkiye'de Termal Turizmin Gelişimi, Termal Turizm Tesislerinin Tasarım Kriterleri, Afyonkarahisar İli Örneği Üzerinden İncelenmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Şenkaya Fettahoğlu B., Demirel Ö., Özkır D., (2012). Ayder (Çamlıhemşin-Rize/Türkiye) Termal ve Yayla Turizm Bölgesinin Termal Koruma ve Turizm Gelişimi Açısından Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2:151-164.
• Topçu K., 2011. Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 1048-1072.
• Turgut H., Özalp Yavuz A., Erdoğan A. (2012). Artvin İlinde Doğal Çevrenin Kent Kimliğine Etkileri. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 13:172-180.