Avrupa Birliği’nin Geri Kabul Anlaşmaları: Türkiye İle AB Arasında İmzalanan Geri Kabul Anlaşması Çerçevesinde Hukuki Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 30, 585 - 604, 20.04.2018

Kerem Batır

Öz

Geri Kabul Anlaşmaları son dönemde, özellikle 2015 yılında Avrupa’ya doğru yaşanan düzensiz göç akını nedeniyle gündeme gelmiş olmasına rağmen Avrupa Birliği uygulamasında elli yıldan uzun bir geçmişe sahiptir. Avrupa Topluluklarının kurulduğu ilk yıllardan bu yana önceleri Üye Devletler arasında daha sonra Üye Devletlerle üçüncü ülkeler arasında ve nihayet Avrupa Birliği ile üçüncü ülkeler arasında geri kabul anlaşmaları imzalanmıştır. Avrupa Birliği’nin Amsterdam Antlaşması ile göç konusunda yetki kazanması ile birlikte AB’nin bu alandaki çabaları yoğunlaşmıştır. Bu çalışmada önce geri kabul kavramının çıkış noktası ve uluslararası hukuktaki yeri değerlendirilecek, daha sonra tarihsel süreç içinde geri kabul anlaşmaları dönemler halinde ele alınacaktır. Bu bağlamda son dönem geri kabul anlaşmaları detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Son bölümde ise Türkiye ile Avrupa Birliği arasında imzalanan geri kabul anlaşması ve bu anlaşmanın Türk vatandaşları ve üçüncü ülke vatandaşlarının geri kabulüne ilişkin hükümleri incelenecek, anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yaşanan gelişmeler irdelenecektir

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Göç Politikası, Geri Kabul Anlaşmaları, Sığın

European Union’s Readmission Agreements: a Legal Analysis Within the Framework of Readmission Agreement Between Turkey and The EU

Öz

Although Readmission Agreements became main topic of conversation during the irregular migration flow towards Europe especially in 2015, they have a history of more than fifty years in EU practice. Since the foundation of the European Communities, readmission agreements have been concluded first between the Member States, then between the Member States and third countries and later between the European Union and third countries. The EU’ effort in this field intensified after the Amsterdam Treaty where the EU was empowered with competences in migration issues. This study will focus on first the starting point of the readmission concept and its place in international law, later examine readmission agreements in the historical process. Within this context latest term readmission agreements will be analysed in detail. Last part will be focus on the readmission agreement between Turkey and the EU. The provisions regarding to the readmission of Turkish nationals and third country nationals will be analysed in detail together with the developments during the implementation of the agreement

Anahtar Kelimeler

European Union, Migration Policy, Readmission Agreements, Asylumseeker, Irregular Migration, Safe Third Country

Kaynakça

• Agreement between the European Community and the Republic of Albania on the read- mission of persons residing without authorization, Official Journal L 124 , 17/05/2005, ss. 22-40, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:22005A051 7(02)&from=EN,(Erişim Tarihi: 26.06.2017).
• Agreement between the European Community and the Russian Federation on readmissi- on, Official Journal L 129, 17/05/2007, ss.40-60, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/ EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:22007A0517(03)&from=EN, (Erişim Tarihi: 26.06.2017).
• Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Birliği’nin İşleyiş Hakkındaki Antlaşma, Resmi Ol- mayan Türkçe Çevirisi, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Ankara-2011, http://www. ab.gov.tr/files/pub/antlasmalar.pdf, (Erişim Tarihi: 19.06.2017).
• Avrupa Topluluğu ile Ermenistan Cumhuriyeti arasında İmzalanan 22 Nisan 1996 tarihli Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması, OJ L 239, 9.9.1999, ss. 1-50.
• Avrupa Topluluğu ile Makedonya Cumhuriyeti arasında imzalanan 9 Nisan 2001 tarihli SAA Anlaşma, OJ L 84, 20.3.2004, ss. 3–12.
• Avrupa Topluluğu ile Yemen Cumhuriyeti arasında imzalanan 25 Kasım 1997 tarihli İş- birliği Anlaşması ve ekindeki Geri Kabul Hakkındaki Ortak Deklarasyon, OJ L 72, 11.3.1998, ss. 18-29.
• Billet, Carole, “EC Readmission Agreements: A Prime Instrument of the External Dimensi- on of the EU’s Fight against Irregular Immigration. An Assessment after Ten Years of Practice”, European Journal of Migration and Law, Vol.12, 2010, ss.45-79.
• Bouteillet-Paquet, Daphne, “Passing the Buck: A Critical Analysis of the Readmission Poli- cy Implemented by the European Union and Its Member States”, European Journal of Migration and Law, Vol.5, 2003, ss.359-377.
• Bulur, Meltem, Furkan Naci Top, AB Göçmen Mutabakatında Sözlerini Tutmadı, Anadolu Ajansı Analiz Haber, 20.03.2017, http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/ab-gocmen-mutaba- katinda-sozlerini-tutmadi/775348, (Erişim Tarihi:28.06.2017).
• Coleman, Nils, European Readmission Policy, Third Country Interests and Refugee Rights, Immigration and Asylum Law and Policy in Europe, Martinus Nijhoff Publishers, Le- iden, 2009.
• Commission Staff Working Document, “Evaluation of the Implementation of the Europe- an Community’s Visa Facilitation Agreements with Third Countries”, SEC(2009) 1401 final, 15.10.2009, http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/2/2009/EN/2-2009-1401- EN-F-0.Pdf, (Erişim Tarihi:27.06.2017).
• Communication from the Commission to the European Parliament and the Council, Evaluation of EU Readmission Agreements, COM(2011) 76 Final, Brussels, 2011, htt- ps://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/news/intro/docs/comm_pdf_ com_2011_0076_f_en_communication.pdf , (Erişim Tarihi: 26.06.2017).
• Council Doc. No 12509/95, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-12509-1995- INIT/en/pdf, (Erişim Tarihi:07.06.2017)
• Council Doc. No 13409/99, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-13409-1999- INIT/en/pdf, (Erişim Tarihi:07.06.2017)
• Council Doc. No 4272/96, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-4272-1996- INIT/en/pdf, (Erişim Tarihi:07.06.2017)
• tive perspective, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ghent Üniversitesi, 2014), http://lib.
• ugent.be/fulltxt/RUG01/002/163/370/RUG01-002163370_2014_0001_AC.pdf, (Erişim
• Tarihi: 26.06.2017).
• Roig, Annabelle, Thomas Huddleston, “EC Readmission Agreements: A Re-evaluation of the Political Impasse”, European Journal of Migration and Law, Yıl:2007, Cilt:9, ss.363- 387.
• Schieffer, Martin, “Community Readmission Agreements with Third Countries - Objecti- ves, Substance and Current State of Negotiations”, European Journal of Migration and Law, Vol.5, 2003, ss.343-357.
• Trauner, Florian, Imke Kruse, “EC Visa Facilitation and Readmission Agreements: A New Standard EU Foreign Policy Tool?”, European Journal of Migration and Law, Vol.10, 2008,ss.411-438.
• Trauner, Florian, Imke Kruse, EC Visa Facilitation and Readmission Agreements: Imple- menting a New EU Security Approach in the Neighbourhood, CEPS Working Docu- ment No.290, Centre for European Policy Studies, Brüksel, 2008.
• Türk Kızılayı Göç ve Mülteci Hizmetleri Müdürlüğü, Göç İstatastik Raporu, Mayıs 2017, Tablo 12, https://www.kizilay.org.tr/Upload/Dokuman/Dosya/88360142_goc-istatis- tik-raporu-mayis-2017.pdf, (Erişim Tarihi:28.06.2017).
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Birliği Arasında İzinsiz İkamet Eden Kişilerin Geri Kabulüne İlişkin anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bu- lunmasına Dair Kanun Tasarısı ile Avrupa Birliği Uyum Komisyonu, İçişleri Komis- yonu ve Dışişleri Komisyonu Raporları, (1/876), https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/ donem24/yil01/ss554.pdf, (Erişim Tarihi:26.06.2017).
• Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında İzinsiz İkamet Eden Kişilerin Geri Kabulüne İlişkin Anlaşma ile Oluşturulan Ortak Geri Kabul Komitesinin 2/2016 Sayılı Kararı, https:// www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss298.pdf, (Erişim Tarihi:26.06.2017).
• Türkiye-AB Zirvesi, 18 Mart 2016 Tarihli Türkiye-AB Zirvesi Ortak Açıklaması, http:// www.ab.gov.tr/50241.html, (Erişim Tarihi:28.06.2017).
• UNHCR, Bir milyon mülteci ve göçmen 2015 yılında Avrupa’ya ulaştı, Birleşmiş Milletler Türkiye Dergisi, http://www.bmdergi.org/tr/bir-milyon-multeci-ve-gocmen-2015-yi- linda-avrupaya-ulasti/, (Erişim Tarihi:28.06.2017).