ORTA GELİR TUZAĞI ÇERÇEVESİNDE YAKINSAMA HİPOTEZİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ*

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 49, 504 - 525, 31.07.2023

Emine Çetin , Meliha Ener

https://doi.org/10.35408/comuybd.1267236

Öz

Orta gelir tuzağı, son dönemlerde iktisat literatüründe araştırmacıların önemle üzerinde durdukları bir konudur. Orta gelir tuzağı kavramı, ülkelerin uzun bir süre orta gelir seviyesinde kalıp, bir üst gelir seviyesine geçememesi durumudur. Yakınsama kavramı ise; iktisadi bir değişkenin zaman süreci içerisinde uzun dönemdeki değişimi olarak tanımlanır. Bu hipotez, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin zaten gelişmiş olan ülkeleri yakalama sürecinin bir parçası olarak ifade edilmektedir. Çalışmanın amacı, ele alınan gelişmekte olan ülkelerin 2007-2020 yılları arasındaki gelir seviyelerini dikkate alarak yüksek gelir grubuna yakınsamanın mümkün olup olmadığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın bulguları, Azerbaycan ve Kuzey Makedonya’nın ABD’nin kişi başı gelirine yakınsadığı, diğer kalan 12 ülkenin ise ıraksadıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

orta gelir tuzağı, yakınsama analizi, panel veri analizi

Kaynakça

• Abdioğlu Z. ve Uysal T. (2013). Türkiye’de Yakınsama Hipotezinin Testi: Genel ve Sektörel Analizi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 50, Sayı: 575, s.85-102.
• Ada A. ve Acaroğlu H. (2016). Türkiye’nin Orta Gelir Tuzağı Problemine İlişkin Ampirik bir Yorum, Siyaset, ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Volume 4, Issue 3, 81-95.
• Baldemir, E. ve Keskiner, A. (2004). Devalüasyon, Para, Reel Gelir Değişkenlerinin Dış Ticaret Üzerine Etkisinin Panel Data Yöntemiyle Türkiye İçin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ss: 44-59.
• Bozkurt E., Bedir, S., Özdemir, D. ve Çakmak E. (2014). Orta Gelir Tuzağı ve Türkiye Örneği, Maliye Dergisi, Sayı.167, s. 22-39.
• Egawa, A. (2013). Will Income Inequality Cause a Middle-income Trap in Asia?, Bruegel Working Paper, Vol. 797.
• Ener, M. ve Karanfil M. (2015). Türkiye Ekonomisinde Tasarruf Açığının Orta Gelir Tuzağı Üzerine Etkisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), 31-46.
• Felipe, J., Abdon, A. ve Kumar, U. (2012). Tracking the Middle Income Trap: What is It, Who is in It and Why?, Levy Economics Institue, (715), 1-59.
• Fung, Michael K. (2009). Financial Development and Economic Growth: Convergence or Divergence, Journal of İnternational Money and Finance, Vol.28, 56-67.
• Gill, I. ve Kharas, H., (2007). An East Asian Renaissance: Ideas for Economic Growth, World Bank Publications, The World Bank, Washington.
• Harvey, D.I., Leybourne, S.J. ve Xiao, B. (2008). A Powerful Test for Linearity When the Order of Integration is Unknown, Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 12(3), 1-22.
• Hausman, J. A. (1978). Specification Tests in Econometrics, Econometrica, 46, 1251–1272.
• Im, K.S., Pesaran, M.H. ve Shin, Y., (2003). Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels, J. Econ 115, ss.53–74.
• Kapetanios, G., Shin, Y. ve Snell, A. (2003). Testing for a Unit Root in the Nonlinear STAR Framework, Journal of Econometrics, 112(2003), 359-379.
• Kharas, H. ve Kohli, H. (2011). What Is the Middle Income Trap, Why do Countries Fall into It, and How Can It Be Avoided?, Global Journal of Emerging Market Economies, III(3), 281-289.
• Kızılkaya, F. (2022). Orta Gelir Tuzağı Hipotezi ve Türkiye: Ekonometrik bir Yaklaşım, Akademik İzdüşüm Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 71 – 83.
• Koçak E. Ve Bulut Ü. (2014). Orta Gelir Tuzağı: Teorik Çerçeve, Ampirik Yaklaşımlar ve Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama, Maliye Dergisi, Sayı: 167, S. 12.
• Lee, J., Strazicich, M. C. (2003). Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structral Breaks, The Review of Economics and Statistics, C:85, No:4, s.1082-1089.
• Manga M., Ballı E. ve Güreşçi G. (2019). Orta Gelir Tuzağı: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Issue 59, 48-60.
• Paus E. (2012). Confronting the Middle Income Trap: Insights from Small Latecomers, St Comp Int Dev , (2012) 47, 115-138.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels, University of Cambridge Faculty of Economics, Cambridge Working Papers in Economics, No. 0435.
• Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Robertson, P.E. ve Ye, L. (2013). On the Existence of a Middle Income trap, University of Western Australia Economics Discussion Paper, 13-12, Australia.
• Solow, R.M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 70, No. 1 s.65-94.
• Şahin İ., Başer K. Ve Karanfil M. (2015). Orta Gelir Tuzağı Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Türkiye Örneği (1980- 2013),Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi, C:7, S:2, s. 225-235.
• Tho T.V. (2013). The Middle-Income Trap: Issues for the Members of the Association of the Southeast Asian Nations, ADB Institute, (421), 1-33.
• Tüzümen Ö. (2015). Yakınsama Hipotezi: Balkan Ülkeleri Örneği, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı:7. Ünlü F. ve Yıldız R., (2018). Orta Gelir Tuzağının Belirlenmesi: Ekonometrik Anaizi, Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, s:4.
• Varol G. (2019). Tesadüfi Katsayılı Panel Veri Modelleri Ve Bir Uygulama, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, S:28.
• World Bank (2021b). “How does the World Bank classify countries? ”, data.worldbank.org:https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/378834- how-does-the- world-bank-classify-countries, 05.04.2021.
• Yılancı V. ve Tıraşoğlu M. (2016). Türkiye’nin Makroekonomik Zaman Serilerinin Doğrusallığının Testi, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, s. 1-16.