TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL UYUM POLİTİKALARININ TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLERİN EKONOMİK ENTEGRASYONUNA ETKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 55, 476 - 501, 25.01.2025

Nihal Eminoglu

https://doi.org/10.35408/comuybd.1549463

Öz

Bu makale Türkiye’deki sosyal uyum politikalarının Suriyelilerin ekonomik entegrasyonuna etkisini Suriyeli işverenler örneği üzerinden, Ankara, İstanbul, Gaziantep ve Mersin’de küçük ve orta ölçekli işletme sahibi 54 Suriyeli ve 21 Türk işverenle yapılan anket çalışması, Suriyeli işverenlerle yapılan 3 Odak Grup Görüşmesi (OGG) ve alanında uzman kişiler, ilgili kamu kurum/kuruluşları ve STK temsilcilerinden oluşan toplam 12 yarı yapılandırılmış mülakat sonucunda elde edilen bulgular çerçevesinde değerlendirmektedir. Araştırma çerçevesinde, Suriyelilere yönelik ev sahibi toplumun algıları, geçim kaynaklarına erişim imkanları ve Suriyelilerin kendi kendine yetebilirlikleri, ayrıca gelecek beklentileri anlaşılmaya çalışılmış ve araştırmanın bulguları üzerinden de ortaya konulan öngörüler ve politika önerileri raporlaştırılmıştır.

Türkiye 2014 yılından beri dünyada en fazla mülteci barındıran ülkedir. Suriye’deki iç savaşın ardından Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin sayısı 3 milyona ulaşmıştır. İki dünya savaşından sonra ilk kez kitlesel göç hareketinin meydana gelmesiyle Türkiye göç yönetimini mevzuat ve politikalar bağlamında gözden geçirmiştir. Bu çerçevede, yabancıların ve uluslararası koruma ihtiyacı olan kişilerin haklarını belirleyen ve “uyum” kavramını tanımlayan ilk yasal düzenleme olan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Türkiye’deki Suriyelilerin yasal statüsünü ve haklarını düzenleyen 2014 tarihli Geçici Koruma Yönetmeliği, Suriyelilerin ekonomik entegrasyonunu değerlendirmek için Geçici Koruma altındaki Suriyelilerin çalışma izin şartlarını düzenleyen “Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik” ve Suriyeliler dahil olmak üzere ülkede yasal kalış hakkı bulunan yabancıların işyeri açmaları hususunda düzenlemelerin yer aldığı 2016 tarihli Uluslararası İşgücü Kanunu ve ilgili mevzuatların uygulanmasında karşılaşılan sorun alanları makalede ele alınmıştır. Bu kapsamda Suriyeliler ve Türk toplumu arasındaki sosyal uyum ve Suriyelilerin ekonomik entegrasyonu arasındaki ilişki araştırma bulgularıyla açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sosyal uyum, mülteci, göçmen, uluslararası koruma

THE IMPACT OF SOCIAL COHESION POLICIES IN TURKEY ON THE ECONOMIC INTEGRATION OF SYRIAN REFUGEES IN TURKEY

Öz

This article evaluates the impact of social cohesion policies in Turkey on the economic integration of Syrians through the case of Syrian employers, based on the findings of a survey of 54 Syrian and 21 Turkish employers of small and medium-sized enterprises in Ankara, Istanbul, Gaziantep and Mersin, 3 Focus Group Discussions (FGDs) with Syrian employers, and 12 semi-structured interviews with experts in the field, representatives of relevant public institutions/organizations and NGOs. The research seeks to understand the host community's perceptions of Syrians, their access to livelihoods and self-reliance, as well as their expectations for the future, and reports the predictions and policy recommendations based on the findings of the research.

Turkey has been hosting the largest number of refugees in the world since 2014. The number of Syrians who came to Turkey after the civil war in Syria has reached 3 million. With the first mass migration movement after the two world wars, Turkey has revised its migration management in terms of legislation and policies. In this framework, the Law on Foreigners and International Protection, the first legal regulation that defines the rights of foreigners and persons in need of international protection and defines the concept of “harmonization”, the Temporary Protection Regulation of 2014, which regulates the legal status and rights of Syrians in Turkey, in order to evaluate the economic integration of Syrians, the “Regulation on Work Permits of Foreigners under Temporary Protection”, which regulates the work permit conditions of Syrians under Temporary Protection, and the International Labor Law of 2016, which includes regulations on the opening of workplaces by foreigners who have the legal right to stay in the country, including Syrians, and the problem areas encountered in the implementation of the relevant legislation are discussed in the article. In this context, the relationship between the social cohesion between Syrians and Turkish society and the economic integration of Syrians is tried to be explained with research findings.

Anahtar Kelimeler

Informal employment, cheap labor, social acceptance, social distance, work permit

Kaynakça

• Ager A. ve Strang, A. (2008) Understanding Integration: A Conceptual Framework, Journal of Refugee Studies, 21(2), 166–191.
• Anadolu Ajansı (2024) “İçişleri Bakanı Yerlikaya: Ülkemizde düzenli göçmen sayısı bugün itibarıyla 4 milyon 437 bin (aa.com.tr)” : 05.08.2024. (Erişim Tarihi: 25.08.2024)
• Avrupa Konseyi (1997). Measurement and indicators of integration, Directorate of Social and Economic Affairs. S.33. https://www.coe.int/t/dg3/migration/archives/documentation/Series_Community_Relations/Measurement_ indicators_integration_en.pdf. (Erişim tarihi: 23.08.2024)
• Bloch, A. (2004) Labour Market Participation and Conditions of Employment: A Comparison of Minority Ethnic Groups and Refugees in Britain, Sociological Research Online, 9(2)
• Bloch, A. (1999) Refugees, Citizenship and Social Policy in Europe, Londra: Palgrave Macmillan.
• Caro L.P. (2020) Türk İşgücü Piyasasında Suriyeli Mülteciler, ILO Türkiye (9 Şubat 2020), s. 13. (https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_739463.pdf ) (Erişim: 01.08.2024)
• Castle, S. & Miller MK & Ammendola, G. (2003) The Age of Migration: International Population Movements in the Modern World, New York: The Guilford Press
• Chambers, R. ve Conway, G. R. (1992): Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 21st Century, Institute of Development Studies Discussion Papers, 296. Cambridge.
• Da Lomba, S. (2010), Legal Status and Refugee Integration: A UK Perspective, Journal of Refugee Studies, 23(4), ss. 415- 436.
• ECRE (1999) Task Force on Integration, Good Practice Guide on the Integration of Refugees in the European Union. Introduction, European Council on Refugees and Exiles, September 1999, https://www.refworld.org/reference/manuals/ecre/1999/en/42924 (Erişim Tarihi: 12.08. 2024)
• Erdoğan, M. M. (2023) Suriyeliler Barometresi, Ankara: UNHCR
• Erdoğan, M. M. (2017) Suriyeliler Barometresi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Fielden, A. (2008) Local Integration: An Under-reported Solution to Protracted Refugee Situations, New Issues in Refugee Research, ; https://reliefweb.int/report/world/local-integration-under-reported-solution-protracted-refugee-situations?gad_source=1&gclid=CjwKCAjw6JS3BhBAEiwAO9waFxIGvW1u4VylQK6ctvcXhGyB7YX2zfhNwH76iRcydbV-TzXeuZ4QKhoCnUQQAvD_BwE (Erişim Tarihi: 22.08.2024)
• Göç İdaresi Başkanlığı, Uyum Strateji Belgesi ve Ulusal Eylem Planı (https://www.goc.gov.tr/uyum-strateji-belgesi-ve-ulusal-eylem-plani) (Erişim Tarihi: 25.08.2024)
• Göç İdaresi Başkanlığı GİB: https://www.goc.gov.tr/istanbulda-bulunan-gecici-koruma-kapsamindaki-suriye-uyruklu-yabancilarin-kayitli-olduklari-illere-donmeleri-hakkinda-duyuru (Erişim: 20.08.2024)
• Kızılay Kart, https://platform.kizilaykart.org/en/Doc/rapor/ESSN_infographic_july_2024.pdf (Erişim Tarihi: 25.08.2024)
• Smyth, G. ve Kum, H. (2010) “When they dont use it they will losu it” The Case of refugee teachers in Shotland, Journal of Refugee Studies, 23(4), 503-52.
• TC. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2016) Geçici Koruma Sağlanan Yabancılara Dair Çalışma İzni Yönetmelik (https://www.calismaizni.gov.tr/calisma-izni-hakkinda/gecici-koruma/) (Erişim: 24.08.2024)
• TC.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2024) Çalışma İzinleri İstatistikleri https://www.csgb.gov.tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/resmi-istatistik-programi/calisma-izin-istatistikleri/
• TC. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2023) https://www.csgb.gov.tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/resmi-istatistik-programi/calisma-izin-istatistikleri/ (2023) (Erişim Tarihi: 25.08.2024)
• TC. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2019) Yabancıların Çalışma İzinleri https://www.csgb.gov.tr/media/63117/yabanciizin2019.pdf (Erişim tarihi: 02.08.2023).
• TC. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2018) Yabancıların Çalışma İzinleri https://www.csgb.gov.tr/media/31746/yabanciizin2018.pdf ; (Erişim: 24.08.2024)
• Tomlinson F. ve Egan, S. (2002) From Marginalization to (Dis)Empowerment: Organizing Training and Employment Services for Refugees, Sage Journals, Volume 55, Issue 8.