Z KUŞAĞI BİREYLERİN SOSYAL MEDYA KULLANIMI VE SİYASAL KATILIM/TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 56, 841 - 867, 19.03.2025

Ali Tosun

https://doi.org/10.35408/comuybd.1570638

Öz

Bireylerin toplumsal alanda kendilerini ilgilendiren konularda katılımcı olmaları ve buna göre siyasal kurumları etkilemeleri siyasal katılım kanallarıyla gerçekleşmektedir. Siyasal katılımın kentsel alanda talep ve ihtiyaçların karşılanması ve buna göre kamusal politikaların oluşturulması amacına yönelik bir yapısı bulunmaktadır. Siyasal katılım, salt oy vermeden oluşmamakta ve çeşitli katılım kanallarıyla toplumsal alanda gerçekleşmektedir. Bu açıdan bireylerin tutum ve davranışlarının buna göre şekillendiği görülmektedir. Her yaş grubunun siyasal katılım tutum ve davranışları farklı olabilmektedir. Bu nedenle nüfus kuşaklarının kendilerine özgü değer kalıpları bulunmaktadır. Siyasal katılım olgusunun da buna göre gerçekleşmesi söz konusudur. Özelikle diğer kuşaklara göre teknoloji ile daha fazla iç içe olan Z kuşağı bireylerin siyasal katılım davranışları bu çerçevede incelenmeye değerdir. Bireylerin fiziksel mekân kavramını arka planda bırakan ve çevrimiçi iletişim olarak tanımlanan sosyal medya, Z kuşağının siyasal tutum ve davranışlarında önemli bir alandır. Araştırma, Z kuşağının sosyal medya ve siyasal katılım durumlarını belirleme amacına yöneliktir. Bu kapsamda, nicel araştırma yöntemi çerçevesinde veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmış ve 551 Z kuşağı bireyinin bu kapsamda tutum ve davranışları analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Z kuşağı bireylerinin sosyal medya platformlarını yoğun bir şekilde kullandıkları ortaya çıkmıştır. Günlerinin önemli bir kısmını sosyal medyada geçiren bireylerin siyasal katılım boyutunda katılımcı bir tutuma sahip olmadıkları ve siyasal sisteme karşı çekingen davranış kalıplarına sahip olduğu tespit edilmiştir. Özellikle Z kuşağının siyasete karşı şüpheci bir yaklaşıma sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Genç bireylerin siyasal sistem içinde daha fazla katılımcı olmalarına yönelik olarak çeşitli çalışmaların sonuç verici etkileri olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal katılım, Sosyal medya, Siyasallık, Teknoloji, Z Kuşağı

Etik Beyan

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’nun 04.07.2024 tarih ve 09-2024/211 sayılı kararı ile çalışmanın etik olarak uygunluğuna karar verilmiştir.

A STUDY ON THE SOCIAL MEDIA USE AND POLITICAL PARTICIPATION/ATTITUDES OF GENERATION Z INDIVIDUALS

Öz

Individuals' partici pation in issues that concern them in the social sphere and their influence on political institutions accordingly are realized through political participation channels. Political participation has a structure aimed at meeting demands and needs in the urban area and creating public policies accordingly. Political participation does not consist solely of voting and takes place in the social sphere through various participation channels. In this respect, it is seen that individuals' attitudes and behaviors are shaped accordingly. Political participation attitudes and behaviors of each age group may be different. For this reason, population generations have their own value patterns. The phenomenon of political participation also occurs accordingly. The political participation behaviors of Generation Z individuals, who are more intertwined with technology compared to other generations, are worth examining in this context. Social media, which leaves the concept of physical space in the background and is defined as online communication, is an important area in the political attitudes and behaviors of Generation Z. The research aims to determine the social media and political participation status of Generation Z. In this context, the survey technique was used as a data collection tool within the framework of the quantitative research method and the attitudes and behaviors of 551 Generation Z individuals were analyzed in this context. As a result of the research, it was revealed that Generation Z individuals use social media platforms intensively. It was determined that individuals who spend a significant part of their days on social media do not have a participatory attitude in terms of political participation and have reserved behavioral patterns towards the political system. It has been revealed that Generation Z in particular has a skeptical approach to politics. Various studies aimed at making young individuals more participatory in the political system may have fruitful effects.

Anahtar Kelimeler

Political participation, Social media, Politicization, Technology, Generation Z

Etik Beyan

With the decision of Karamanoğlu Mehmetbey University Social and Human Sciences Scientific Research and Publication Ethics Committee dated 04.07.2024 and numbered 09-2024/211, it was decided that the study was ethically appropriate.

Kaynakça

• Aristoteles. (1975). Politika. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydın, A., ve Poyraz, E. (2022). Dijital Yerlilerin Dijital Kamu Diplomasisi Uygulamalarına Yönelik Algısı: Kültür Diplomasisi Özelinde Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Siyasal ve Mali Araştırmalar Dergisi (USSMAD), (2)1, 1-11.
• Aydın, İ.E. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımları Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Üniversitesi Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 373-386.
• Balcı Ş., ve Sarıtaş, H. (2016). Facebook ve Siyasal Katılım: 2014 Yerel Seçimleri Araştırması. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 511-535.
• Bauman, Z. (2019). Akışkan Modernite (Çev.: Sinan Okan Çavuş). İstanbul: Can Yayınları.
• Büdün Aydın, E. (2023). Kuşakların Teknoloji Kullanımının Mahremiyet Kapsamında Karşılaştırılması: Dijital Melezler ve Dijital Yerliler. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 11 (2), 1679-1702.
• Büyüktosunoğlu, T. (2013). Selçuk ve Dicle Üniversitesi Öğrencilerinin Siyasal Katılma Davranışları Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Chachava, R. (2007). What is Politics? Erişim: 25 Temmuz 2024, https://taxuna.files.wordpress.com/2015/11/whatis-politics.pdf.
• Çalışır, G., ve Okur Çakıcı, F. (2015). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Sosyal Medyada Kurulan Benlik İnşasının Temsili. Turkish Studies, (10)10, 267-290.
• Çalışkan, K. (2016). Siyasal Kültür: Yeni Yaklaşımlara Genel Bir Bakış. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, (4)2, 23-46.
• Çalışkan, M., ve Mencik, Y. (2015). Değişen Dünyanın Yeni Yüzü: Sosyal Medya. Akademik Bakış Dergisi, (50), 254-277.
• Çelik, Z. (2024). Bir Kriz Kaynağı Olarak Sosyal Medya: Sosyal Medyadan Sorumlu Yöneticiler ile Nitel Bir Araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dijital Ekonomi ve Pazarlama Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Çetin, Z. (2022). Bir Seçmen Olarak Z Kuşağı ve Davranışlarına Yönelik Bir Araştırma. Journal of Theoretical & Empirical Research on Management, 2(1), 11-25.
• Çolak, M. (2021). Z Kuşağının Siyasal Katılım Düzeyleri ve Etki Eden Faktörler Üzerine Bir İnceleme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Çukurçayır, M.A. (2002). Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi: Küreselleşme Sürecinde Yurttaş, Yönetim, Siyaset. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Dabner, N. (2012). Breaking Ground” in the Use of Social Media: A Case Study of a University Earthquake Response to Inform Educational Design with Facebook. Internet and Higher Education, (15)1, 69-78.
• Dalton, R.J. (2018). Political Realignment: Economics, Culture, and Electoral Change. Oxford University Press.
• Değirmenci, N., ve Gülel, F. E. (2022). Dışsal Siyasal Etkililik İle Siyasal Katılma Arasındaki İlişkiye Bakış: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir İnceleme. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(1), 17-31.
• Demirel, Z.H. (2021). Çalışma Hayatında Geleceğin İnsan Kaynağı: Alfa Kuşağı. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı), 1796-1827.
• Dilekli Karatay, Z. (2024). Z Kuşağının Türkiye’nin Dış Politikalarına Yönelik Yaklaşımı Üzerine Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı. Doktora Tezi.
• Ekşi, N. (2017). Yeni Ürün Geliştirme Sürecinde X-Y-Z Kuşaklarının Satın Alma Tercihlerindeki Farklılıkların ve İlişkilerin İncelenmesi: Cep Telefonu Üzerine Uygulama. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Elciyar, K. (2016). Sosyal Medyanın Üniversite Öğrencilerinin Siyasal Katılım Davranışlarına Etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Tasarımı ve Yönetimi Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Erden, Ö.O. (2023). Türkiye’de Siyasal Kültür: Temel Bir Demokrasi Meselesi. Memleket Siyaset Yönetim (MSY), (18)39, 166-193.
• Erdinç, İ.E. (2020). Kişilik Özellikleri Bağlamında Gençlerin Siyasal Katılımı. Konya: Palet Yayınları.
• Eriş, V., ve Akıncı, A. (2019). 21. Yüzyıl Demokrasilerinde Siyasal Katılım: Türkiye Örneği. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, (3)2, 35-55.
• Gardner, H., and Davis, K. (2013). The App Generation: How Today’s Youth Navigate Identity, Intimacy and Immagination in Digital World. New Hawen: Yale University Press.
• Göktaş, P., ve Çarıkçı, İ.H. (2015). Kuşakların Siyasal İletişim Kültür ve Liderlik Açısından Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 7-33.
• Görün, M., Erdem, N., ve Kara, G. (2023). Z kuşağının “Siyaset” Kavramına Dair Metaforik Algılarının Ölçülmesi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(1), 1-27.
• Gürel, E. (2023). Dijital Medyada Siyasal İletişim ve Z Kuşağı Üniversite Öğrencileri: İstanbul Özelinde Çevrimiçi Siyasal Katılım Üzerine Bir Araştırma. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Disiplinlerarası İletişim Bilimleri Anabilim Dalı. Doktora Tezi.
• Hafızoğlu, Y. (2021). Z Kuşağı Seçmen Davranışları. International Journal of Education and New Approaches, 4(2), 141-164.
• Hayran, M., ve Hayran, M. (2011). Sağlık Araştırmaları İçin Temel İstatistik. Ankara: Omega Araştırma Yayınevi.
• İnal, İ.H. (2023). Z Kuşağının Sosyal Medyanın Siyasi Etkisine Yönelik Algısının Sosyal Medyanın Oy Verme Davranışı Üzerindeki Etkisine Yönelik Algısına Etkisi ve Sosyal Medyada Siyasi İletişim Davranışının Aracılık Rolü. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, (10)92, 378-394.
• Kahraman, M. (2024). Z Kuşağının Siyasal Katılıma Etkisi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Kalaycıoğlu, E. (1983). Karşılaştırmalı Siyasal Katılma: Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Karakoç, R. (2018). Siyasal Katılma Düzey ve Biçimleri Üzerine Bir İnceleme. International Social Sciences Studies Journal, 4(24), 5052-5058.
• Karataş, E., ve Tarhan, A. (2024). Y ve Z Kuşağının Siyasal Tutum ve Davranışlarının Oy Verme Yaklaşımları Çerçevesinde Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 393-414.
• Kiraz, E. (2023). Sosyal Medyada Yer Alan Manipülatif Haber ve Haber Sitelerinin Z Kuşağı Üzerindeki Etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basım ve Yayın Ana Bilim Dalı. Doktora Tezi.
• Küçükşabanoğlu, Z. (2021). Z’nin Siyaseti. İstanbul: Motto Yayınları.
• Lietsala, K., and Sirkkunen, E. (2008). Social Media: İntroduction to the Tools And Processes of Participatory Economy. Finland: Tampere University Press.
• McCrindle, M., and Wolfinger, E. (2010) The ABC of XYZ: Understanding The Global Generations. USA: University of New South Wales Press.
• Mısıroğlu, D. (2023). Türkiye’de Z Kuşağının Siyasal Katılım Süreçlerinin Değerlendirilmesi. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, (8)26, 748-760.
• Okur Çakıcı, F. (2016). Osmanlı’dan Türkiye’ye Siyasal Miras: Türk Siyasal Kültürü Üzerine Bir İnceleme. The Journal of International Scientific Researches, 1(2), 8-15.
• Okur Çakıcı, F., ve Bayraktar, Ö. (2020). Siyasi Parti Bölünmeleri ve 1946 Sonrasında Gelişen Parti Bölünmelerine İlişkin Siyasi Süreçlerin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. Mavi Atlas, 8(2), 389-411.
• Sarıhan, Z. (2023). Dijitalleşen Siyasete Katılım Bağlamında Z Kuşağı: Siyasi Partilerin İletişim Stratejileri Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı. Doktora Tezi.
• Selvi, M. (2020). Sosyal Medya ve Z Kuşağı Siyasal Katılım Davranışı İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Tasarımı ve Yönetimi Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Silsüpür, Ö. (2021). Siyasal Katılım, Siyasal İletişim ve Medya. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 163-172.
• Strauss W., and Howe, N. (1992). Generations: The History of America's Future, 1584 to 2069, ‎ William Morrow Quill Publications.
• Şenbir, H. (2004). Z Son İnsan mı?. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Şimşek, A. (2012). İletişim Araştırmalarının Tarihi. İletişim Araştırmaları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Taş, H.Y., Demirdöğmez, M., ve Küçükoğlu, M. (2017). Possible Effects of Future Architects’ Z Generation on Business Life. OPUS International Journal of Society Researches, 7(13), 1031-1048.
• Terkan, N. (2003). Siyasal Sistemler ve Halkla İlişkiler. Selçuk İletişim, 2(4), 64-75.
• Tosun, G. (2013). Sosyal Medyanın Yazılı Basında Gündem Oluşturmadaki Rolü (Örnek çalışma: Twitter). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
• Turan, İ. (1986). Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış. İstanbul: Der Yayınları.
• Turgut, T. (2024). Z Kuşağının Yaşam Perspektiflerini ve Değer Profillerini Belirlemeye ve Yaşam Perspektifleri Bataryası Geliştirmeye Yönelik Bir Karma Araştırma. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Doktora Tezi.
• Twenge, J., Campbell, S., Hoffman, B., and Lance, C. (2010). Generational Differences in Work Values: Leisure and Extrinsic Values Increasing, Social and Intrinsic Values Decreasing. Journal of Management, (36)5, 1117-1142.
• Usta, S., ve Dilber, F. (2020). Gençlerin Siyasal Katılımlarında Partiler Arası Seçim İttifakının Rolü: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nde Bir Araştırma. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 938-957.
• Varlık, F., ve Erendağ Sümer, F. (2022). Sosyal Medyanın Siyasal Katılım Davranışına Etkisi: X, Y ve Z Kuşakları Üzerine Bir İnceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 10(2), 984-1018.
• Verba, S. (1965). Comparative Political Culture. Lucian W. Pye ve Sidney Verba (Der.), Political Culture and Political Development, (Princeton University Press): 512-560.
• Yavuz, M.C., ve Haseki, M.İ. (2012). Konaklama İşletmelerinde E-Pazarlama Uygulamaları: E-Medya Araçları Temelinde Bir Model Önerisi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 116-137.
• Yeşilçayır, C. (2014). Thomas Hobbes’un Geleneksel Siyaset Felsefesine Karşı Çıkışı. MAVİ ATLAS GŞÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, (2), 62-72.
• Yıldız, G. (2021). Dijital Çağın Yeni Kuralları. Yeni Nesil Pazarlama. Eftalya Kitap.