Ortaokul Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin Bağlanma Stilleri ve Duygu Düzenleme Becerileri Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 17, 27.12.2021

Özgür Kır Hatice İrem Özteke Kozan Hayri Koç

Öz

Bu araştırmanın temel amacı ortaokul öğrencilerinin bağlanma stilleri ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide duygu düzenleme becerilerinin aracı rolünü incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 7. ve 8. sınıfa devam eden 238’i (%60.4) kız, 156’sı (%39.6) erkek öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeylerini belirlemek için “Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği”, ebeveyn bağlanma boyutlarını ölçmek amacıyla “Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II Orta Çocukluk Ölçeği” ve duygu düzenleme
becerilerini belirlemek amacıyla “Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, psikolojik sağlamlık düzeyi ile bağlanma stilleri ve duygu düzenleme becerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Yapılan aracılık analizi sonuçlarına göre bağlanma stillerinin tüm alt boyutları ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide duygu düzenleme becerilerinin kısmi aracılık rolü üstlendiği görülmektedir. Gelecekte farklı örneklem gruplarında farklı değişkenler ve yöntemler kullanılarak bu değişkenler kullanılabilir. Ayrıca öğrencilerin küçük yaşlardan itibaren duygu düzenleme becerilerini geliştirmeye yönelik psiko-eğitim programları düzenlenebilir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sağlamlık, Bağlanma Stilleri, Duygu Düzenleme Becerileri

Investigation of Secondary School Students’ Psychological Resilience Levels in Terms of Attachment Styles and Emotion Regulation Skills

Öz

The purpose of this study is to examine the mediator role of the emotion regulation skills in the relationship between the attachment styles and psychological resilience of secondary school students. The study group consisted of 238 female (60.4%) and 156 (39.6%) male student who are attending to the 7th and 8th grades. The data was analyzed with SPSS 25.0 package program and used the Pearson moments correlation coefficient and bootstrapping method were used. The findings showed that there is a significant relationship between the level of psychological resilience and attachment styles and emotion regulation skills. According to the results of mediation analysis, it is seen that emotion regulate skills play a partial mediating role in the relationship between all sub-dimension of attachment styles and psychological resilience. Discussions were made in the light of the literature and suggestions were made according to results of the research.

Anahtar Kelimeler

Psychological Resilience, Attachment Styles, Emotion Regulation

Kaynakça

• Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S. ve Schweizer, S. (2010). Emotion regulation strategies across psychopathology: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 30, 217-237.
• Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Ateş, F. B. ve Kirdök, O. (2018). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz anlayışın aracı etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 1-17.
• Arslan, E. (2008). Bağlanma stilleri açısından ergenlerde Erikson’un psikososyal gelişim dönemleri ve ego kimlik süreçlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Arslan, G. (2015). Ergenlerde psikolojik sağlamlık: Bireysel koruyucu faktörlerin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 73-82.
• Bilge, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinde ruh sağlığı belirleyicisi olarak bağlanma stillerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 1-18.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: Vol. 2. Separation: Anxiety and anger. Basic Books.
• Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment (2. Baskı). Basic Books.
• Brenning, K., Soenens, B., Braet, C. ve Bosmans, G. (2011). An adaptation of the experiences in closerelationships scale revised for use with children and adolescent. Journal of Social and PersonalRelationships, 28, 1048-1072.
• Buckner, J. C., Mezzacappa, E. ve Beardslee, W. (2009). Self-regulation and its relations to adaptive functioning in low income youths. American Journal of Orthopsychiatry, 79(1), 19-30.
• Can, R., Türkyılmaz, M. ve Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-21.
• Darling, N. ve Steinberg, L. (1993). Parenting style as context: An integrative model. Psychological Bulletin, 113(3), 487-496.
• Deniz, E. (2006). Ergenlerde bağlanma stilleri ile çocukluk istismarları ve suçluluk utanç arasındaki ilişki. Eurasian Journal of Educational Research, 88-99.
• Dodge, K. A. ve Garber, J. (1991). Domains of emotion regulation. J. Garber ve K. A. Dodge (Ed.), The development of emotion regulation and dysregulation (s. 3-14) içinde. Cambridge University Press.
• Duy, B. ve Yıldız, M. A. (2014). Ergenler için duygu düzenleme ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 23-35.
• Eisenberg, N., Cumberland, A., Spinrad, T. L., Fabes, R. A., Shepard, S. A., … Guthrie, I. K. (2001). The relations of regulation and emotionality to children’s externalizing and internalizing problem behavior. Child Development, 72, 1112-1134.
• Fraley, R. C., Waller, N. G. ve Brennan, K. A. (2000). An item response theory analysis of self-report measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 350-365.
• Fraser, M. W., Richman, J. M. ve Galinsky, M. J. (1999). Risk, protection and resilience: toward a conceptual framework for social work practice. Social Work Research, 23, 129-208.
• Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerinde bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128.
• Goodall, K., Trejnowska, A. ve Darling, S. (2012). The relationship between dispositional mindfulness, attachment security and emotion regulation. Personality and Individual Differences, 52(5), 622-626.
• Greenberg, M. T. (2006). Promoting resilience in children and youth: Preventive interventions and their interface with neuroscience. Annals of the New York Academy of Sciences, 1094(1), 139-150.
• Güleç, S. (2020). Lise öğrencilerinde bilişsel esneklik ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide yaşam amaçlarının aracı rolü. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1(1), 27-35.
• Hamarta, E. (2004). Üniversite öğrencilerinin yakın ilişkilerindeki bazı değişkenlerin (benlik saygısı, depresyon ve saplantılı düşünme) bağlanma stilleri açısından incelenmesi [Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Hayes, A. F. (2012). PROCESS: A versatile computational tool for observed variable mediation, moderation, and conditional process modeling [White Paper]. http://www.afhayes.com
• Hayes, A. F. (2013). An introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis. The Guilford Press.
• Hazan, C. ve Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 514-524.
• Jenkins, J. K. (2016). The relationship between resilience, attachment, and emotional coping styles [Master Thesis]. Old Dominion University.
• Kırımer, F., Sümer, N. ve Akça, E. (2014). Orta çocuklukta anneye kaygılı ve kaçınan bağlanma: Yakın ilişkilerde yaşantılar envanteri-II orta çocukluk dönemi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Türk Psikoloji Yazıları, 17(33), 45-57.
• Kurilova, J. (2013). Exploration of resilience in relation to mindfulness, self-compassion, and attachment styles [Master Thesis]. University of Calgary.
• Liebenberg, L., Ungar, M. ve Van de Vijver, F. R. R. (2012). Validation of the Child and Youth Resilience Measure-28 (CYRM-28) among Canadian youth with complex needs. Research on Social Work Practice, 22(2), 219-226.
• Luthar, S., Cicchetti, D. ve Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
• Masten, A. S. (2001). Resilience process in development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Masten, A. S. ve Coastworth, J. D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on successful children. American Psychologist, 53(2), 205- 220.
• Masten, A. S. ve Obradovic, J. (2006). Competence and resilince in development. Annals New York Academy of Sciences, 1094, 13-27.
• Masten, A. S. ve Reed, M. J. (2002). Resilience in development. C. R. Snyder ve S. J. Lopez (Ed.), The handbook of positive psychology. Oxford University Press.
• Masten, A. S., Cutuli, J. J., Herbers, J. E. ve Reed, M. G. J. (2009). Resilience in development. S. J. Lopez ve C. R. Snyder (Ed.), Oxford library of psychology. Oxford handbook of positive psychology (s. 117-131) içinde. Oxford University Press.
• Özer, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zekâ ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi [Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Phillips, K. F. V. ve Power, M. J. (2007). A new self-report measure of emotion regulation in adolescents: The regulation of emotions questionnaire. Clinical Psychology and Psychotherapy, 14, 145-156.
• Roque, L. veríssimo, M., Fernandes, M. ve Rebelo, A. (2013). Emotion regulation and attachment: Relationships with children’s secure base, during different situational and social contexts in naturalistic settings. Infant Behavior and Development, 36(3), 298-306.
• Rutter, M. (1999). Resilience concepts and findings: Implications for family therapy. Journal of Family Therapy, 21, 119-144.
• Şahin, T. (2019). Psikolojik dayanıklılığın üniversite ligi korumalı futbol oyuncularının duygu düzenleme becerileri ve öfke düzeylerine etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Savı̇-Çakar, F., Karataş, Z. ve Çakır, M. (2014). Yetişkinler için Yılmazlık Ölçeği (YYÖ)’nin uyarlanması ve psikometrik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(32), 22-39.
• Seçim, G. (2020). Bilişsel esneklik ve duygu düzenleme özelliklerinin psikolojik sağlamlık üzerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 505-524.
• Seligman, M. E. P. ve Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5-14.
• Sroufe, L. A. (2005). Attachment and development: A prospective, longitudinal study from birth to adulthood. Attachment and Human Development, 7(4), 349-367.
• Stewart, M., Reid, G. J. ve Mangham, C. (1997). Fostering children’s resilience. Journal of Pediatric Nursing, 12(1), 21-31.
• Tanko, Ç., Ekşi, F., Hatun, O. ve Ekşi, H. (2021). Psikolojik sağlamlık için koruyucu faktörler ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Ege Eğitim Dergisi, 22(1), 16-29.
• Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition: The development of emotion regulation and dysregulation: biological and behavioral aspects. Monograps of the Society for Research in Child Development, 59, 25-52.
• Thompson, R. A. ve Meyer, S. (2007). The socialization of emotion regulation in the family. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (s. 249-268) içinde. Guilford Press.
• Tüzün, O. ve Sayar, K. (2006). Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Düşünen Adam, 19(1), 24-39.
• Ülev, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık düzeyi ile stresle başa çıkma tarzının depresyon, kaygı ve stres belirtileriyle ilişkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Ural, O., Güven, G., Sezer, T., Azkeskin, K. ve Yılmaz, E. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocukların bağlanma biçimleri ile sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17(62), 434-446.
• Uyar, M. (2019). Beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin psikolojik iyi oluş düzeylerini yordamada bağlanma tarzları ve bilişsel duygu düzenlemenin rolünün incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Vatan, S. ve Oruçlular-Kahya, Y. (2018). Duygu düzenleme becerileri ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anatolian Journal of Psychiatry, 19(2), 192-201.
• Werner, E. E. ve Smith, R. S. (1982). Vulnerable but invincible: A longitudinal study of resilient children and youth. McGraw-Hill.
• Winders, S. (2014). From extraordinary invulnerability to ordinary magic: A literature review of resilience. Journal of European Psychology Students, 5(1), 3-9.
• Windle, M. (1999). Critical conceptual and measurement issues in the study of resilience. M. D. Glantz ve J. L. Johnson (Ed.), Resilience and development: Positive life adaptations. Kluwer Academic/Plenum Publishers.
• Yüksel, M. Y., Saruhan, V. ve Keçeci, B. (2021). Psikolojik sağlamlığın duygusal zekâ ve kişilerarası duygu düzenleme açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 53(53), 141-156.
• Zeman, J., Cassano, M., Perry-Parrish, C. ve Stegall, S. (2006). Emotion regulation in children and adolescents. Developmental and Behavioral Pediatrics, 27, 155-168.
• Zimmermann, P. (2004). Attachment representations and characteristics of friendship relations during adolesence. Journal of Experimental Child Psychology, 88, 83-101.
• Zimmermann, P. ve Becker-Stoll, F. (2002). Stability of attachment representations during adolescence: The influence of ego-identity status. Journal of Adolescence, 25, 107-112.