Investigation of Parental Involvement in the Education of Pre-school and Primary School-Level Special Needs Students

Yıl 2014, Cilt: 43 Sayı: 2, 39 - 56, 29.06.2014

Pelin Piştav Akmeşe Nilay Kayhan

https://doi.org/10.14812/cufej.2014.012

Cited By: 2

Öz

In preschool education period, one of the most important institutions that gives the opportunity to know the external world and get them adopt various habits is the family. Preschool education is not only the preschool education due to its special feature is a kind of education carried out not only in the institution but also in the family. As is every child, the children with different developmental characteristics from their peers have the right of educational usufruct during this period. However, parental involvement has a crucial role in the success of school programs. In this research carried out with the assumption that parental involvement in the education of the children with special needs is important, the levels of parental involvement in the education of preschool and primary school children with special needs are examined according to the child's sex, his ongoing education level, mother's education level, working status and the family income variables. Causal comparative research model is used in this research. As a result of the study, it is determined that on the one hand, sex among the child-related variables and mother's education level and level of family income among the family-related variables do not cause significant difference in the family involvement scores; on the other hand, the ongoing education levels of children and mother's working status do cause a significant difference in parental involvement level.

Anahtar Kelimeler

Parental involvement, Special education, Preschool education, Primary school

Okul Öncesi ve İlkokula Devam Eden Özel Gereksinimli Öğrencilerin Aile Katılım Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Okul öncesi dönemde çocuklara dış dünyayı tanıma fırsatı veren, çeşitli alışkanlıkları kazandıran en önemli kurumlardan biri ailedir. Okul öncesi eğitim, özelliği gereği yalnız kurumda değil, aynı zamanda ailede de gerçekleştirilebilecek bir eğitimdir. Her çocuk gibi akranlarından farklı gelişim özellikleri gösteren çocukların da bu dönemde eğitim hizmetlerinden yararlanma hakkı bulunmaktadır. Ancak okuldaki programın başarıya ulaşmasında aile katılımı oldukça önemli rol oynar. Aile katılımının özel gereksinimli çocukların eğitimleri üzerinde etkili olduğu düşüncesinden hareketle gerçekleştirilen bu çalışmada, okul ve ilkokula devam eden özel gereksinimli öğrencilerin ailelerinin çocuklarının eğitimine katılım düzeyleri çocuğun cinsiyeti, devam ettiği eğitim düzeyi, annenin eğitim düzeyi, çalışma durumu ve ailenin aylık gelir düzeyi değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırmada nedensel karşılaştırma modeli kullanılmıştır. Sonuç olarak çocuğa ilişkin değişkenlerden cinsiyet, aileye ait değişkenlerden ise anne eğitim düzeyi ile aileye ait gelir düzeyinin aile katılım puanlarında bir farklılığa neden olmadığı; diğer yandan çocukların devam ettiği eğitim düzeyi ile annelerin çalışma durumunun aile katılım düzeyinde anlamlı bir farklılık oluşturduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aile katılımı, Özel eğitim, Okul öncesi eğitim, İlkokul

Kaynakça

• Abbak, B. S. (2008). Okul öncesi eğitim programındaki aile katılımı etkinliklerinin anasınıfı öğretmenleri ve veli görüşleri açısından incelenmesi. Unpublishedmaster’s thesis, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Acer, D. (2012). Okul öncesi eğitim kurumlarının fiziksel ve eğitsel ortamları. In G. Haktanır (Ed.), Okul öncesi eğitime giriş (pp.227-256). Ankara: Anı Yayıncılık.
• AÇEV (Anne Çocuk Eğitim Vakfı) (2012). Okul öncesi eğitimi programında aile katılımı http://www.acevokuloncesi.org/program/meb-okul-oncesi-egitim-programi/program?start=19
• Akkök, F. (2003). Farklı özelliğe sahip çocuk aileleri ve ailelerle yapılan çalışmalar. In A. Ataman (Ed.) Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (pp.121-142). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık
• Aksoy, A. B., & Turla, A. (1999). Okul-aile işbirliği. Gazi Üniversitesi anaokulu/anasınfı öğretmen el kitabı. İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Alkan-Ersoy, Ö. (2010). Özel gereksinimi olan çocukların aileleri ile yapılan çalışmalar. In. F. Temel (Ed.) Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları. (pp.406-435). Ankara: Anı Yayıncılık
• Aral, N., & Gürsoy, F. (2007). Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. İstanbul: Morpa Yayıncılık.
• Arı, M. (2003). Türkiye’de erken çocukluk eğitimi ve kalitenin önemi, In. M. Sevinç (Ed.) Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar (pp.31-35). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Arnold, D.H, Zeljo, A., & Doctoroff, G.L. (2008). Parent involvement in preschool: Predictors and the relation of involvement to preliteracy development. School Pyschology Review, 37(1).
• Bailey, D.B., & Simeonsson, R.J. (1988). Assessıng needs of families with handicapped infants. The Journal of Special Education, 22(1), 117–127.
• Baker, J.L. Piotrkowski, C., & Brooks, G. (1998). The effects of the insruction program for preschool youngsters (HIPPY) on children’s school performance at the end of the program and one year later. Early Childhood ResEarch Quarterly, 13(4), 571–588.
• Baldık, Ö. (2005). Aile tutumları ve çocuklar üzerindeki etkileri, Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Rehberi (70). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Batu, S., & Kırcaali-İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Christenson, S. Rounds, T., & Gorney, D. (1992). Family factors and student achievement: An avenue to increase students’ success. School Psychology Quarterly, 7, 178-206.
• Cunningham, C. (1985). Training and education approaches for parents of children with special needs. British Journal of Medical Psyhology, 58, 285–305.
• Çakmak Güleç, H. (2012). Okul öncesi eğitimin temel ilkeleri. In. G. Haktanır (Ed.), Okul öncesi eğitime giriş (pp.111-140). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dikici Sığırtmaç, A., & Deretarla Gül, E. (2014). Okul öncesinde özel eğitim. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Doğru, Ç.T. (2005). Okul-öğretmen-aile işbirliğinin sınıf yönetimine etkisi. Unpublishedmaster’s thesis, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Dunst, C. (1985). Rethinking early intervention. Analysis and Intervention in Developmental Disabilities, 5, 165-201.
• Duran, E. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı anasınıflarında uygulanmakta olan eğitim programının anne-baba katılım boyutu kapsamında yapılan çalışmaların incelenmesi. Unpublishedmaster’s thesis, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dwyer, J. W., & Coward, R. T. (1991). A multivariate comparison of the involvement of adults sons versus daughters in the core of impaired parents. Journal of Gerantology, 46(5), 259-269.
• Epstein, J. L. (1987). Parent involvement: What research says to administrators? Education and Urban Society, 19 (2), 119–136.
• Epstein, J. L., & Sheldon, S. B. (2006). Moving forward: Ideas for research on school, family, and community partnerships. 7, In C. F. Conrad & R. Serlin (Eds.) SAGE Handbook for research in education: Engaging ideas and enriching inquiry (pp.117–138), Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Glick, J. E., & Hohmann-Marrott, B. (2007). Academic performance of young children in immigrant families: The significance of race, ethnicity, and national origins. International Migration Review, 41(2), 361–402.
• Graham, M. (1991). Integrating preschool programs and preschool children. ERIC Document No. ED336236.
• Green, C. L. Walker, J. M. T. Hoover-Dempsey, K. V., & Sandler, H. (2007). Parents’ motivations for involvement in children’s education: An empirical test of a theoretical model of parental involvement. Journal of Educational Psychology. (99), 532-544.
• Grela, B.G., & Illerbrun, D. (1998). Evaluating rural preschool speech-language services: Consumer satisfaction. International Journal of Disability, Development and Education, 45(2), 203–216.
• Guralnick, M. J. (1989). Recent developments in early intervention efficacy research: Implications for family involvement. Topics in Early Childhood Special Education, 9(3), 1–17.
• Güleç, H.Ç., & Genç, S. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki okul aile işbirliği hakkında öğretmenler ve ailelerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(155):158-172
• Günkan, E.P. (2007). Ailenin ilköğretim öğrencilernin eğitimii üzerindeki etki düzeyinin belirlenmesi. Unpublishedmaster’s thesis, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.
• Henderson, A.T. Marburger, C. L., & Ooms, T. (1986). Beyond the bake sale: An educator's guide to working with parents. Columbia, MD: National Committee for Citizens in Education.
• Hendrick, J., & Weissman, P. (2006). The whole child. Developmental education for the early years. (Eighth Edition). Pearson Merrill Prentice Hall. New Jersey.
• Hill, N.E., & Taylor, L.C. (2004). Parental school involvement and children’s academic achievement. American Psychological Society, 13(4), 161-164.
• Junttila, N. Vauras, M., & Laakkonen, E. (2007). The role of parenting self-efficacy inchildren’s social and academic behavior. European Journal of Psychology of Education, 23(1), 41–61.
• Kağıtçıbaşı Ç. Sunar, D., & Bekman, S. (2001). Long-term effects of arly intervention: Turkish low income mothers and children. Applied Development Psychology, 22, 333–361.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. (14.Ed.) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kargın, T. Akçamete, G., & Baydık, B. (2001). Okul öncesi yaşta işitme engelli çocuğu bulunan ailelerin anasınıfına geçiş sürecindeki gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3 (1), 13-24.
• Kay, P.J. Fitzgerald, M. Paradee, C., & Mellencamp, A. (1994). Making homework work at home: The parent’s perspective. Journal of Learning Disabilities, 27, 550-561.
• Kotaman, H. (2008). Türk ana-babaların çocuklarının eğitim öğretimlerine katılım düzeyleri. Eğitim Psikolojisi Dergisi, 21(11), 135-149.
• Kuru Turaşlı, N. (2012). Okul öncesi eğitimin tanımı, kapsamı ve önemi. In. G. Haktanır (Ed.) Okul Öncesi Eğitime Giriş (pp.1-23). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Küçüker, S. (2001). Erken eğitimin gelişmsel gerliği olan çocukların anne-babalarının stres ve depresyon düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3 (1), 1-11.
• Mahoney, G. O’Sullivan, P., & Dennebaum, J. (1990).Maternal perceptions of early intervention services: A scale for assessing family-focused. Topics in Early Childhood Special Education, 10 (1), 1-15.
• Marcon, R.A. (1999). Positive relationship between parent school involvement and public school inner-city preschoolers’ development and academic performans. School Psychology Review, 28(3), 395–412.
• MEB. (2004). Okul öncesi eğitim kurumları yönetmeliği, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/25486.
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı, Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Metin, N.E. (2012). Özel gereksinimli çocukların kaynaştırılması. In. N.Metin (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar, Ankara: Maya Akademi.
• Oktay, A., & Unutkan, Ö. (2003). Aile Katılımı erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Ömeroğlu, E. (1999). MEB Halk eğitim merkezlerinde uygulanan anne eğitimi kurslarına genel bir bakış, Milli Eğitim Dergisi, (142).
• Ömeroğlu, E., Yazıcı, Z., & Dere, H. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ebeveynin eğitime katılımı. In. M. Sevinç. (Ed). Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. (pp.440-446). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Piştav Akmeşe, P. (2004). Cerebral palsy’li çocuğa sahip annelerin aile gereksinimlerini algılamaları ile depresyon düzeylerinin incelenmesi. Unpublishedmaster’s thesis, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pinson, D., & Montgomery, D. (1999). Play-based programming: Advantages for rural early childhood special education, ERIC Document No. ED429748.
• Pretis, M. (2009). Early childhood intervention in Austria: An oerview of 30 years of development and future challenges. International Journal of Early Childhood Special Education (INT-JECSE), 1(2), 127–137.
• Salıcı-Ahioğlu, Ş. (2006). Öğretmen ve veli görüşlerine göre farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma-yazma sürecini etkileme biçiminin değerlendirilmesi. Unpublishedmaster’s thesis, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Sığırtmaç, A. (2011). Özel gereksinimli çocukların eğitiminde aile katılımı. In. Y.Aktaş Arnas (Ed.). Aile eğitimi ve okul öncesinde aile katılımı. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Sucuoğlu, B. (1996). Kaynaştırma programlarında anne-baba katılımı. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 25–43.
• Temel, F., Aksoy, A., & Kurtulmuş, Z. (2010). Erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları. In. F. Temel (Ed.) Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları (pp.328-359). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Toros, F. (2011). Aile katılımının genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin okuma becerileri ile annelerin ilköğretim okulundan memnuniyetleri üzerindeki etkisi. Unpublishedmaster’s thesis, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı, Ankara.
• Ural, O., & Ramazan, O. (2007). Türkiye’de okul öncesi eğitimin dünü ve bugünü In. S. Özdemir ve, H. Bacanlı, M. Sözer. (Eds). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Sistemi (pp.11-56). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Urhan, G. (1998). Cerebral palsyli çocuk varlığının aile işlevlerin etkisi ve sosyal hizmetler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Wert, L. H., & Oseroff, A.B. (1987). Continual counseling intervention. Life time support for the family with handicapped member. The American Journal of Family Therapy, 15 (4), 333–342.
• Xu, J., & Corno, L. (2003). Family help and homework management reported by middle school students. The Primary School Journal, 103(5), 503-517.